Ενόψει του φετινού Διεθνούς Οικονομικού Φόρουμ της Αγίας Πετρούπολης —στο οποίο συμμετέχει αντιπροσωπεία των Ταλιμπάν από το 2022— το Κρεμλίνο έδωσε μια επικοινωνιακή νίκη στους ηγέτες του Αφγανιστάν. Τα ρωσικά υπουργεία Εξωτερικών και Δικαιοσύνης υπέβαλαν επίσημη πρόταση στον Πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν για τη διαγραφή των Ταλιμπάν από τον κατάλογο των χαρακτηρισμένων τρομοκρατικών οργανώσεων της Ρωσίας. Οι Ταλιμπάν βρίσκονται σε αυτόν τον κατάλογο από το 2003, μαζί με ομάδες όπως η Αλ Κάιντα, για την υποστήριξη των αυτονομιστών στον Βόρειο Καύκασο τότε.
Το Καζακστάν έλαβε παρόμοια απόφαση τον Δεκέμβριο του 2023, αν και άρχισε να μιλά για αυτήν δημόσια μόλις τον Ιούνιο.
Σε μια άλλη βασική χώρα της Κεντρικής Ασίας, το Ουζμπεκιστάν, οι Ταλιμπάν δεν χαρακτηρίστηκαν ποτέ ως εξτρεμιστές. Πράγματι, οι διπλωμάτες του Ουζμπεκιστάν έχουν αναλάβει ηγετικό ρόλο στην πίεση για την αναγνώριση των Ταλιμπάν ως περιφερειακής δύναμης.
Όταν οι Ταλιμπάν εισήλθαν στην Καμπούλ τον Αύγουστο του 2021 εν μέσω της χαοτικής αποχώρησης των δυτικών ενόπλων δυνάμεων, πολλοί αναρωτήθηκαν αν θα ήταν σε θέση να διοικήσουν τη χώρα. Αν και έχει διατηρηθεί μια σταθερότητα, αυτό οφείλεται λιγότερο στις δεξιότητες διαχείρισης των Ταλιμπάν και περισσότερο στο γεγονός ότι δισεκατομμύρια δολάρια ανθρωπιστικής βοήθειας συνεχίζουν να ρέουν στο Αφγανιστάν.
Επιπλέον, η απομόνωση των Ταλιμπάν και η ετοιμότητα των γειτόνων του Αφγανιστάν να διατηρήσουν τον έλεγχο των κοινών τους συνόρων χωρίς να δέχονται πρόσφυγες συνέβαλε στο να διασφαλιστεί ότι η τραγωδία της χώρας θα παραμείνει εγχώρια.
Καμία από τις εξελίξεις που φοβόταν περισσότερο στην περιοχή -ότι νέες τρομοκρατικές ομάδες θα εγκατασταθούν στο Αφγανιστάν, ότι η αυξανόμενη δημοτικότητα των Ταλιμπάν θα ενέπνεε άλλους ισλαμιστές και ότι το εμπόριο ναρκωτικών θα άνθιζε- δεν έχει πραγματοποιηθεί. Υπάρχουν λίγοι ξένοι υποστηρικτές των Ταλιμπάν, και ακόμη και για τους πιο επικίνδυνους εξτρεμιστές, το Αφγανιστάν δεν είναι ένα ελκυστικό μέρος για να εγκατασταθούν. Ενώ η παραγωγή οπίου αυξήθηκε καθώς οι Ταλιμπάν έθεταν τον έλεγχο, κατέρρευσε όταν εγκρίθηκαν αυστηρά μέτρα.
Είναι αλήθεια ότι οι πυρήνες της εξτρεμιστικής ομάδας Ισλαμικού Κράτους Χορασάν (ISIS-K) που εδρεύουν στο Αφγανιστάν έχουν ενισχυθεί, αν και αμφισβητείται αν οι Ταλιμπάν ευθύνονται γι' αυτό. Η πολύνεκρη επίθεση στο Δημαρχείο Crocus της Μόσχας τον Μάρτιο έδειξε τη διεθνή εμβέλεια του ISIS-K.
Ενώ το Κρεμλίνο κατηγορεί επίσημα το Κίεβο για αυτή την επίθεση, η συχνή επαφή της Μόσχας με τους Ταλιμπάν και η αφαίρεση των Ταλιμπάν από τον κατάλογο των τρομοκρατικών ομάδων υποδηλώνουν ότι επιδιώκει στενότερη συνεργασία με την Καμπούλ στη μάχη με το Ισλαμικό Κράτος. Αλλά αυτό θα είναι δύσκολο να επιτευχθεί - κυρίως επειδή οι Ταλιμπάν αρνούνται ότι υπάρχουν μαχητές στο έδαφός τους.
Εκτός από τα ζητήματα ασφαλείας, η Μόσχα τρέφει επίσης ελπίδες για ανάπτυξη οικονομικών δεσμών με τους Ταλιμπάν.
Ρώσοι αξιωματούχοι άρχισαν και πάλι να μιλούν για...
τη χρήση του Αφγανιστάν ως διαμετακομιστικού κόμβου—για την εξαγωγή ρωσικού φυσικού αερίου στην Ινδία και άλλων αγαθών σε λιμάνια στο Πακιστάν. Ωστόσο, αυτό απαιτεί να κατασκευαστεί ένας αγωγός φυσικού αερίου μέσω των βουνών και να επεκταθεί ένας σιδηρόδρομος, ο οποίος αυτή τη στιγμή καταλήγει στο Mazar-i-Sharif στα σύνορα με το Ουζμπεκιστάν.
Ενώ ο Διάδρομος Βορρά-Νότου από τη Ρωσία στον Ινδικό Ωκεανό μέσω Αζερμπαϊτζάν και Ιράν έχει πιθανότητες να γίνει πραγματικότητα, ο σιδηρόδρομος από το Αφγανιστάν στο Πακιστάν είναι ένα όνειρο που επιδιώκεται ταυτόχρονα από όλους (Ουζμπεκιστάν, Ρωσία, Καζακστάν και Αφγανιστάν) — και από κανένα.
Υπάρχουν πολλά που παραμένουν άγνωστα όταν πρόκειται για τους οικονομικούς δεσμούς του Αφγανιστάν με τους γείτονές του. Σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα, οι εισαγωγές του Αφγανιστάν ανήλθαν σε 7,8 δισεκατομμύρια δολάρια το 2023 και οι εξαγωγές του—1,9 δισεκατομμύρια δολάρια: μικροσκοπικά ποσά για μια χώρα άνω των 40 εκατομμυρίων κατοίκων.
Το Ρωσικό Επιχειρηματικό Κέντρο στο Αφγανιστάν εκτιμά το εμπόριο της Ρωσίας με το Αφγανιστάν σε περίπου 1 δισεκατομμύριο δολάρια (πάνω από πέντε φορές περισσότερο από το 2021). Ο Ρώσος αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Αλεξέι Οβερτσουκ Alexei Overchuk δήλωσε πως το ποσό αυτό φτάνει τα 560 εκατομμυρία δολάρια. Είναι αδύνατο να εκτιμηθεί η αξιοπιστία αυτών των αριθμών: όχι μόνο τα τελωνειακά δεδομένα της Ρωσίας είναι διαβαθμισμένα, αλλά μεγάλο μέρος του εμπορίου με το Αφγανιστάν περιλαμβάνει πολλαπλές διελεύσεις συνόρων και διακανονίζεται σε μετρητά.
Ωστόσο, στοιχεία από το Ουζμπεκιστάν, το κύριο παράθυρο του κόσμου προς το Αφγανιστάν, παρέχουν κάποια σαφήνεια. Το εμπόριο του Ουζμπεκιστάν με τη γείτονά του έφτασε μόλις τα 784 εκατομμύρια δολάρια το 2023 και είναι πολύ απίθανο το εμπόριο με τη Ρωσία να είναι υψηλότερο.
Η έκταση των οικονομικών δεσμών μεταξύ Καζακστάν και Αφγανιστάν είναι επίσης ασαφής. Ενώ η Αστάνα ισχυρίζεται ότι το εμπόριο της με το Αφγανιστάν ανέρχεται ήδη σε 1 δισεκατομμύριο δολάρια, οι Ταλιμπάν είπαν ότι η χώρα έλαβε αγαθά αξίας 340 εκατομμυρίων δολαρίων από το Καζακστάν το έτος από τον Μάρτιο του 2022. Ωστόσο, το μέλλον φαίνεται πιο λαμπρό για το Καζακστάν και το Αφγανιστάν από ό,τι για Ρωσία και Αφγανιστάν. Πάνω απ 'όλα, οι Αφγανοί χρειάζονται αλεύρι, σιτηρά και προϊόντα λαδιού - και το Καζακστάν μπορεί να τα προσφέρει πιο γρήγορα και φθηνά από ό,τι η Ρωσία.
Στο μεταξύ έχουν διατυπωθεί πολλές θεωρίες - που δεν επαληθεύονται- από αξιωματούχους ότι το Αφγανιστάν είναι ένας θησαυρός φυσικών πόρων. Τον Μάιο, αντιπροσωπεία των Ταλιμπάν επισκέφθηκε τη ρωσική πόλη Καζάν για να συζητήσει τις επενδύσεις στον τομέα του πετρελαίου και του φυσικού αερίου, αλλά δεν συμφωνήθηκε τίποτα συγκεκριμένο. Ομοίως, η ρωσική εταιρεία μηχανικών KER-Holding υπόσχεται (και αποτυγχάνει) να ξεκινήσει την κατασκευή ενός σταθμού παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στο Αφγανιστάν εδώ και αρκετά χρόνια.
Θα ήταν περίεργο αν η Ρωσία επένδυε περισσότερα στο Αφγανιστάν από ό,τι η Κίνα, δεδομένου ότι η τελευταία όχι μόνο έχει περισσότερους πόρους, αλλά μοιράζεται και χερσαία σύνορα με το Αφγανιστάν. Ωστόσο, ακόμη και το Πεκίνο ήταν επιφυλακτικό σχετικά με τη διάθεση χρημάτων στο Αφγανιστάν τα τελευταία χρόνια. Η μόνη γνωστή μεγάλη κινεζική επένδυση είναι τα 49 εκατομμύρια δολάρια που έχει ξοδέψει η Xinjiang Central Asia Petroleum and Gas Co. για την ανάπτυξη κοιτασμάτων πετρελαίου κοντά στο Χεράτ. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι αυτό είναι ένα σημαντικό έργο για το Αφγανιστάν, αλλά είναι μια μικρή αλλαγή για την Κίνα.
Οι επενδύσεις παραμένουν μια πρόκληση στο Αφγανιστάν, επειδή, παρά το γεγονός ότι βρίσκονται στην εξουσία για τρία χρόνια, οι Ταλιμπάν έχουν δημιουργήσει ελάχιστα εμπόδια στη λειτουργία των κρατικών θεσμών και δεν είναι καν σαφές ποιος διοικεί τη χώρα: ο ανώτατος ηγέτης των Ταλιμπάν, Χαϊμπατουλάχ Αχουντζάντα, φημολογείται ότι είναι νεκρός. . Παρά τις υποσχέσεις για μια πιο φιλελεύθερη προσέγγιση, οι Ταλιμπάν έχουν διατηρήσει αυστηρούς περιορισμούς για τις γυναίκες και την πρόσβαση των κοριτσιών στην εκπαίδευση.
Ωστόσο, η Ρωσία, το Καζακστάν και τα άλλα κράτη της Κεντρικής Ασίας δεν έχουν άλλη επιλογή από το να άρουν τους περιορισμούς στους Ταλιμπάν—και δεν είναι οι μόνες. Ο υπουργός Εσωτερικών των Ταλιμπάν Σιραζουντίν Χακάνι,καταζητείται από το FBI, το οποίο προσφέρει έως και 10 εκατομμύρια δολάρια για πληροφορίες σχετικά με το πού βρίσκεται. Ωστόσο, νωρίτερα αυτόν τον μήνα, το Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών ήρε τους ταξιδιωτικούς περιορισμούς για αυτόν και τρεις άλλους ηγέτες των Ταλιμπάν για να τους επιτρέψει να ταξιδεύουν ανεμπόδιστα στη Μέκκα.
Μετά την αναταραχή του διεθνούς ενδιαφέροντος το 2021, το Αφγανιστάν εξαφανίστηκε από τα πρωτοσέλιδα. Δεν είναι πλέον βολικό να διατηρήσουμε τον εξτρεμιστικό χαρακτηρισμό για τους de facto κυβερνώντες της χώρας. Ακόμα κι έτσι, η νομιμοποίηση των Ταλιμπάν από τους γείτονες του Αφγανιστάν δεν είναι εγγυημένο ότι θα οδηγήσει σε βιασύνη κοινών οικονομικών επιχειρήσεων ή σε άνθηση των διμερών σχέσεων
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου