"Κόμμα = Ομάς ανθρώπων, ειδότων ν' αναγιγνώσκωσι και ν' αρθογραφώσιν εχόντων χείρας και πόδας υγιείς, αλλά μισούντων πάσαν εργασίαν, οίτινες ενούμενοι υπο ένα οιονδήποτε αρχηγόν, ζητούσι ν' αναβιβάσωσιν αυτόν δια παντός μέσου εις την έδραν πρωθυπουργού, ίνα παρέχη αυτοίς τα μέσα να ζώσι χωρίς να σκάπτωσι"
Εμμανουήλ Ροΐδης , Έλληνας πεζογράφος και κριτικός (1836-1904)


ΚΟΙΝΩΝΙΑ στην ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΠΑΝΑΝΙΑ: Ο 11ος Μήτσος


O Λάκης Λαζόπουλος είναι αναμφίβολα ο σημαντικότερος σατιρικός ανατόμος της κοινωνίας μας στη σύγχρονη εποχή. Πήγε πολύ πιο πέρα από τον Χάρρυ Κλυνν, του οποίου η σάτιρα εστιαζόταν περισσότερο στους γραφικούς και άνοιξε όλη τη βεντάλια της ελληνικής κακοδαιμονίας. Έψαξε και έφτιαξε Μήτσο-Μήτσο όλο το ψηφιδωτό της μικροαστικής Ελλάδας έτσι που η ιστορική αυτή εκπομπή μπορεί να πει κανείς ότι ήταν το τηλεοπτικό ντιβάνι του ψυχαναλυτή από όπου ανάβλυζαν όλα τα συμπτώματα που είχαν σημαδέψει την εφηβεία της κοινωνίας μας. Οι χαρακτήρες του ήσαν πλήρεις και καθημερινοί, τους γνωρίζαμε, τους συναντούσαμε γύρω μας- ο ιδιοφυής δημιουργός είχε αποκρυπτογραφήσει με ένα πραγματικά μοναδικό τρόπο τον κόσμο που ζούσαμε.


Από το ψηφιδωτό έλειπε μόνο ένα κομμάτι. Ο χαρακτήρας του leader των μικροαστών. Του ήρωα εκείνου ο οποίος θα έπειθε τους φοβικούς και καχύποπτους Μήτσους να τον ακολουθήσουν γιατί θα μιλούσε τη γλώσσα τους. Και τη γλώσσα τους ασφαλώς τη γνωρίζει ο ίδιος ο Λαζόπουλος καλύτερα από τον καθένα. Αυτόν τον 11ο Μήτσο τον έφτιαξε μερικά χρόνια αργότερα και είναι ο ήρωας που βλέπετε ορισμένες Τρίτες στη σκηνή και τον μπερδεύετε με τον Λαζόπουλο.  


Αγνοείτε ότι ο δημιουργός εχει αποσυρθεί και έχει δώσει τη θέση του στον ρόλο, στο δημιούργημα. Νομίζω είναι ο πιο πλήρης ήρωας του Λαζόπουλου που συμπυκνώνει τα πιο αντιπροσωπευτικά χαρακτηριστικά των Μήτσων.


Έχει πολύ Φευγουλέα. Τον ήρωα εκείνο δηλαδή που εξαπολύει ατέλειωτους μονολόγους της αυθεντίας στον υπάκουο ακροατή που είναι υποχρεωμένος να συμφωνεί μαζί του και να γελά με τα υποτιθέμενα αστεία του. Τα οποία είναι φτηνά σόκιν, πονηρά κλεισίματα του ματιού, διακωμώδηση σωματικών αδυναμιών. Αλλά και τα υποτιθέμενα σοβαρά του αξιωματικού που κάνει κριτική στο σύστημα μέσα στα κεντρικά γραφεία της ΕΛΑΣ με τη φωτογραφία του Πρωθυπουργού από πίσω, ακριβώς όπως ο 11ος Μήτσος κάνει την επανάστασή του από στα κανάλια των μεγαλοεπιχειρηματιών, στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά που του έχει παραχωρηθεί από τη δημοτική αρχή άλλων επιχειρηματιών.


Έχει πολύ φοβισμένο υπαλληλάκο. Που βλέπει συνωμοσίες, βολικές διαπλοκές χωρίς όνομα, ένα παντοδύναμο απρόσωπο σύστημα που κατασπαράσσει αυτόν τον άβουλο αθώο και τους ομοίους του. Έχει τον γέρο της γριάς, με απλοϊκές προσεγγίσεις και θυμωμένους φιλιππικούς. Έχει τον οργισμένο γύφτο εκφωνητή, με υψωμένο δάκτυλο να παραδίδει μαθήματα στην κοινωνία, ένα τυπικό μοντέλο μικροαστικού καταγγελτικού διδακτισμού. Έχει τον Μήτσο της Λάρισας για να μιλάει συνωμοτικά στους νέους του ακροατηρίου και τον Αθηναίο ξάδερφό του να κάνει παιδαριώδεις πολιτικές αναλύσεις. Ασφαλώς τη θεϊκή χήρα Μήτση, τον τελειότερο χαρακτήρα, να απλώνει τα χέρια στους μηρούς της και να λέει «οσονούπω, στρατηγέ μου, η κατάσταση θα αλλάξει». Και στα μεσοσδιάστήματα πετάει και μια Καρακαλτάκα προς τέρψιν του κοινού.


Κανείς χαρακτήρας των Μήτσων δεν είχε χιούμορ- το πολύ να κάνανε χοντρές πλάκες. Το χιούμορ προέκυπτε από την πλοκή, τους διαλόγους, τις ανατροπές, τις εμμονές, τις εσωτερικές αντιθέσεις που έστηνε ο μάστορας δημιουργός τους ερήμην των πρωταγωνιστών του. Οι ίδιοι ήσαν ανυποψίαστοι για το άφθονο γέλιο που προκαλούσαν. 


Για αυτό εκπλήσσομαι όταν μου λένε διάφοροι ότι δεν γελάνε με τον Λαζόπουλο αυτήν την εποχή. Μα γιατί ο ήρωας του Λαζόπουλου δεν έχει ποτέ χιούμορ. Ο ήρωας του Λαζόπουλου τα ξέρει όλα, φοβάται τα πάντα, καταγγέλλει το σύμπαν, δεν φταίει για τίποτα. Πουλάει ευαισθησία και φιλευσπλαχνία και είναι έμπλεως συναισθήματος, θυμικού και θυμού εις βάρος της πιο σύνθετης πολιτικής σκέψης. 

KOINΩΝΙΑ στην ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΠΑΝΑΝΙΑ: Φιλότιμο και πονηριά μαζί; Ναι, βαθύτατα μέσα μας

Του Γιώργου Κωστούλα

Το “The Washington Oxi Day Foundation”, ελληνικό μη κερδοσκοπικό ίδρυμα, που ασχολείται με την προβολή της ελληνικής ιστορίας στις ΗΠΑ, δημιούργησε πρόσφατα ένα βίντεο για να συστήσει στο διεθνές κοινό το “ελληνικό φιλότιμο”. 

 


Μια πλειάδα επωνύμων Ελληνοαμερικανών, ακαδημαϊκών, επιχειρηματιών, πολιτικών, παραγόντων των ΜΜΕ κ.λπ προσπαθούν στο βίντεο να ορίσουν το φιλότιμο και ούτε λίγο ούτε πολύ να το παρουσιάσουν περίπου σαν το καθοριστικό εθνο-λαϊκό χαρακτηριστικό του φυλετικού μας potiosioning.  


Mακάρι, ωστόσο, το φιλότιμο να ήταν το μόνο που μας χαρακτηρίζει και μας περιγράφει...
 


Το πιθανότερο είναι να έχετε δει το βίντεο, μια που ήταν διάσπαρτο για καμιά εβδομάδα στο διαδίκτυο. Η επικοινωνιακή αποτελεσματικότητα του Ιδρύματος είναι ομολογουμένως εντυπωσιακή. 
 


Το Φιλότιμο, λοιπόν. 
 


Είχα την ευκαιρία παλιότερα να το δω σαν σημαία της ελληνικής εργασιακής κουλτούρας. Συστατικό στοιχείο της καθημερινότητας των Ελλήνων γενικώς, αλλά και διευθυνόντων και διευθυνομένων, κατεξοχήν.
 


Πιστεύω ότι, αν είναι αληθινό ότι ο Έλληνας μάνατζερ είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικός, αυτό οφείλεται περισσότερο στη φιλοτιμία των υφισταμένων του, παρά στις δικές του διευθυντικές επιδεξιότητες.
 


Μια ιστορία που επαναλαμβάνεται, από γενιά σε γενιά, συνεχώς, αρχίζοντας από το σπίτι και συνεχίζοντας στο σχολείο, στο στρατό κ.λπ: Απλοϊκές νοικοκυρές, αγαθοί δημοδιδάσκαλοι, αστοιχείωτοι καραβανάδες έχουν, με ευκολία, διαπρέψει στη διοίκηση Ελλήνων, τόσο ευάλωτων στην προσβολή της ιερότερης και πιο χειροπιαστής έκφρασης της ατομικής αξιοπρέπειας: του φιλότιμου.
 


Σήμερα και σαν συνέχεια του βίντεο που ανέφερα στην αρχή, ας περιοριστούμε να ορίσουμε το, ομολογουμένως, δύσκολο να ορισθεί φιλότιμο, καθώς όπως λένε, αυτό πιο εύκολα το νιώθεις, παρά το περιγράφεις. Πολλές οι δυσκολίες περιγραφής, λίγοι οι ορισμοί. Ένας απ’αυτούς, ίσως ο καλύτερος, από τον Κ.Ε. Τσιρόπουλο. Περιλαμβάνεται στο βιβλίο του Απ. Βακαλόπουλου “Ο χαρακτήρας των Ελλήνων”.
 


Ο ορισμός: “Φιλότιμο είναι η συνείδηση της ανωτερότητας των πνευματικών αγαθών, μπροστά στα υλικά συμφέροντα του βίου, μύχια φωνή της αυθεντικής ανθρωπιάς, που έχει τη δική της λογική. Η προσωπική αξιοπρέπεια είναι, όχι μόνο η συνείδηση της πλήρους ιερότητας του προσώπου του ανθρώπου, αλλά για τον Έλληνα, ειδικά, η αρχοντιά που προσπορίζει η ιστορία”.  
 


Στο “Εγχειρίδιο μοναδικών λέξεων”, προϊόν μιας πανευρωπαϊκής συνάντησης νέων προ μηνών στην Έδεσσα, η ελληνική ομάδα έδωσε επίσης ένα αξιόλογο ορισμό: “Φιλότιμο είναι να βάζεις τους άλλους και τις ανάγκες τους πάνω από σένα και να τις ικανοποιείς χωρίς να περιμένεις αντάλλαγμα”.
 


Για να βάλουμε και τους φιλόσοφους στην παρέα μας, μια ενδιαφέρουσα πτυχή του φιλότιμου έχουμε μέσα από τη διεισδυτικότατη επισήμανση του Στ. Ράμφου. Έχει αναμφιβόλως τη σημασία της: “Φιλοτιμία είναι ο κερδισμένος σεβασμός και η αναγνώριση  εκ μέρους τού άλλου της αξίας της πράξεώς μας. Μοιάζει σαν το φιλότιμο να  αποτελεί τη θετική  όψη της  ματαιοδοξίας.  Συνεπώς, το φιλότιμο δεν είναι και τόσο ανιδιοτελές, όσο το νομίζουμε”.
 


Παράλληλα με το φιλότιμο, σημαιοφόρος επίσης των θετικών αναφορών στην Ελληνικότητα και ένα άλλο, επίσης δύσκολο σε ανάλυση, ελληνικό λαϊκό γνώρισμα: η Λεβεντιά. Με τη δική της μυθολογία κι’ αυτή. Διάβασα κάπου ότι: “αν ο Νίτσε, που πάσχιζε σ’ όλη του τη ζωή να καταγράψει σε κώδικα ήθους την πρόσχαρη κατάφαση στην τραγωδία της μοίρας, ήξερε τον ελληνικό όρο ‘λεβεντιά’, ίσως θα κουράζονταν λιγότερο στις αναζητήσεις του…”
 


Καυχιόμαστε, είναι γνωστό αυτό, ότι σε καμία άλλη γλώσσα του κόσμου δεν υπάρχουν οι λέξεις φιλότιμο και λεβεντιά, υπονοώντας - με βάση το αξίωμα: “όπου δεν υπάρχει η έννοια δεν υπάρχει και η λέξη”- ότι είμαστε οι μόνοι που μπορούμε να κατανοήσουμε και να βιώσουμε το νόημα που οι λέξεις αυτές ενσωματώνουν. Με δικαιολογημένη υπερηφάνεια, βεβαίως. 


Υπάρχει, όμως, και μια άλλη λέξη που επίσης δεν υπάρχει σε άλλες γλώσσες του κόσμου. Γι’ αυτήν όμως δεν μιλάμε καθόλου: 


H λέξη κουτοπονηριά, η πονηριά, έστω: 

ΔΙΕΘΝΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ και ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΠΑΝΑΝΙΑ: Η αυτοκαταστροφική φύση του σοσιαλισμού - Γιατί ΔΕΝ πρόκειται να αξιολογηθεί ποτέ το κρατικοδίαιτο κηφηναριό!!!

Του Ευθύμη Μαραμή

Παρακολουθώ με ενδιαφέρον, την κόντρα που έχει ξεσπάσει για την αξιολόγηση στο "δημόσιο", ανάμεσα σε ιδεολογικά συγγενείς πολιτικούς, διαφορετικών σοσιαλιστικών κομμάτων. Θεωρώ πως έτσι όπως παρουσιάζεται το θέμα προκαλεί μια στείρα και άνευ ιδιαίτερης σημασίας διαμάχη. Απλά γεμίζει τις ώρες στα τηλεοπτικά παράθυρα και τις στήλες σε εφημερίδες και sites, αναλώνοντας άσκοπα πολύτιμο χρόνο. Αν επικεντρώσουμε όμως στην ουσία της αντιπαράθεσης, θα διαπιστώσουμε πως a priori δεν πρόκειται να αξιολογηθεί ποτέ ικανοποιητικά ο κρατικός υπάλληλος.

Γίνεται μεγάλος λόγος για την σημασία της ταυτοποίησης των  πτυχιούχων, ώστε αυτό να αποτελέσει το ικανοποιητικότερο κριτήριο αξιολόγησης ικανοτήτων. Επι της ουσίας δεν διαφωνώ, διότι αυτός είναι ο μοναδικός τρόπος. Οι επιλογές που έχει ένα σοσιαλιστικό σύστημα ώστε να αξιολογήσει εν γένει την ανθρώπινη δράση, είναι ελάχιστες έως μηδαμινές. 

Οι "δημόσιοι" υπάλληλοι, εργάζονται σε περιβάλλον μονοπωλιακό, έχοντας "κεκτημένα δικαιώματα" και αμείβονται με χρήματα απαλλοτριωμένα δια νόμου (φορολογία). Ο πραγματικός κόσμος, ο κόσμος της αγοράς, της οποίας μέρος είναι το κράτος (και όχι το αντίστροφο) δεν έχει ουσιαστικά δικαίωμα να αξιολογήσει τους υπαλλήλους του κράτους, που υποτίθεται ότι εργάζονται ώστε να τον εξυπηρετούν. Εδώ φτάνουμε στο πρώτο αδιέξοδο του Ελληνικού σοσιαλιστικού συστήματος, το οποίο δεν διαθέτει την πληροφορία  διαμόρφωσης της αξίας, όταν η αγορά δεν είναι ελεύθερη. Πιο συγκεκριμένα, η διαμόρφωση  της αξίας σε μία ελεύθερη αγορά, προϋποθέτει την ελεύθερη αξιολόγηση των συντελεστών της μέσω ενός συστήματος. Το σύστημα αυτό είναι οι τιμές.

Το 1920 ο Ludwig Mises ξεκίνησε το debate με τους σοσιαλιστές εκδίδοντας το βιβλίο του  "Economic Calculation in the Socialist Commonwealth." Προκάλεσε αναταραχή η οποία κράτησε 10 χρόνια μέχρι να καταλάβουν οι κομισάριοι την σημασία των ελεύθερα διαμορφούμενων τιμών. Ο μεγάλος Αυστριακός οικονομολόγος, εξηγούσε πως οι τιμές, είναι το σύστημα αξιολόγησης ΤΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΑΚΩΝ αγαθών και των πρώτων υλών τους π.χ. της διακύμανση χρηστικότητας - ενδιαφέροντος - ποιότητας - επάρκειας ανάμεσα στο ατσάλι και στον χαλκό. 

Χωρίς την τιμή, είναι αδύνατον να αναγνωριστεί πιο αγαθό, θα πρέπει να χρησιμοποιηθεί και με ποιόν τρόπο. Όταν μια αγορά δεν είναι ελεύθερη , απλά δεν έχει την πληροφορία των τιμών και ως εκ τούτου του κέρδους. (Κέρδος φυσικά, είναι η παραγωγή περεταίρω πλούτου).  

Ο Mises υποστήριξε πως το σύστημα του σοσιαλισμού θα αυτοκαταστραφεί χωρίς την διαμόρφωση των τιμών μέσω της ελεύθερης αγοράς. Οι σοσιαλιστές επι δέκα χρόνια έλεγαν ανοησίες, όμως τελικά διαπίστωσαν πως κάποιο σύστημα τιμών, είναι απαραίτητο. 
Οικονομολόγοι όπως οι Oskar Lange και Abba Lerner θεώρησαν πως μπορούν να καθορίσουν το κόστος των κεφαλαιακών παραγόντων, απο το τελικό αποτέλεσμα της καταναλωτικής αγοράς, (του τελικού προϊόντος) ώστε να έχουν την πληροφορία κάποιου συστήματος τιμών για να λειτουργήσει η παραγωγή. (Ο συνηθισμένος ανάποδος δρόμος ήταν ανέκαθεν δημοφιλής ανάμεσα στους σοσιαλιστές). Δυστυχώς για αυτούς, ήταν η σειρά του Hayek να τους περιλάβει. Ο νεαρός εκείνη την εποχή μαθητής του Mises, υποστήριξε σε πραγματείες του (prices and production and other works) πως  οι τιμές δεν είναι κάτι σταθερό, ούτε και μπορεί να υπάρξει γενικός δείκτης τιμών. Έχουν άμεση σχέση με τις ανθρώπινες επιθυμίες, τις καιρικές συνθήκες, την εισαγωγή χρήματος στην αγορά, την επιλογή χρόνου, τις άπειρες έκτακτες καταστάσεις. H στρέβλωση ως εκ τούτου των τιμών, είναι εξίσου καταστροφική, σύμφωνα με τον Hayek.

Παράδειγμα της απλότητας και της σημασίας, της πληροφορίας των τιμών σε μια ελεύθερη αγορά: Ο σίδηρος αν αυξηθεί η τιμή του, ο κατασκευαστής π.χ. μεταλλικών εξαρτημάτων,  δεν χρειάζεται να μάθει για ποιόν απο τους αναρίθμητους πιθανούς λόγους συνέβη αυτό. Η τιμή του δίνει την πληροφορία για να αποταμιεύσει περισσότερα αγαθά, αν θέλει να αποκτήσει την ίδια ποσότητα σιδήρου, η να στραφεί σε άλλες επιλογές μετάλλων, εκτιμώντας τις υπάρχουσες συνθήκες που τον εξυπηρετούν καλύτερα. 

Διαχωρίζοντας τις τιμές της καταναλωτικής αγοράς, απο την διαδικασία μέσω της οποίας δημιουργούνται οι τιμές της αγοράς, με σκοπό να τιμολογηθεί, η και να καθοριστεί η κεφαλαιακή παραγωγή, απλά βλέπεις τον κόσμο ανάποδα. Προσπαθώντας ο κεντρικός σχεδιαστής να κοστολογήσει τα κεφάλαια, μέσω των προϊόντων τους, παραπλανά, στρεβλώνει την παραγωγική διαδικασία ληστεύει τους ανθρώπους, τους μετατρέπει σε σκλάβους και ανόητους. Δυστυχώς, ως τα 1940, οι περισσότεροι mainstream οικονομολόγοι, είχαν πιστέψει πως ο σοσιαλισμός θα επικρατήσει. Έτσι έδωσαν κατευθύνσεις για τον ρεβιζιονιστικό σοσιαλισμό του μερικού ελέγχου των τιμών, των αναδιανομών και των επιδοτήσεων που ακολούθησε η δύση.

Επιστρέφοντας στο θέμα μας, βλέπουμε την εξέλιξη της μονοπωλιακής και ανελεύθερης διαμόρφωσης τιμών και αξιών στον "δημόσιο" τομέα. Τα κεφάλαια που διαχειρίζεται το κράτος δεν παρέχουν ούτε διαθέτουν  την οικονομική πληροφορία, διότι είναι μονοπωλιακά και ανελεύθερα. Κοστολογούν ανάποδα, βάσει των αποτελεσμάτων των αναγκών τους και όχι της πραγματικότητας της αγοράς. Δεν υπόκεινται σε πραγματική αξιολόγηση μέσω της διαδικασίας της ελεύθερης επιλογής των καταναλωτών και του ανταγωνισμού. Αν συνέβαινε κάτι τέτοιο, κρίνοντας από την οργή του κόσμου προς κάθε "δημόσιο" φορέα και επιχείρηση, μάλλον θα είχαν εκκαθαριστεί ήδη όλοι οι κρατικοί συντελεστές κεφαλαίων. 

Πιο συγκεκριμένα και με παράδειγμα, πρόσφατα αποκαλύφθηκε πως σε νοσοκομείο της Αθήνας, πωλούνταν υλικά κόστους 5 ευρώ, προς 500 ευρώ. Πρακτικά δεν μπορεί να συμβεί κάτι τέτοιο σε ελεύθερη επιχείρηση. Υπάρχει βεβαίως και η περίπτωση της διαφθοράς, αλλά η διαμόρφωση των τιμών συντελεστών κεφαλαίων στο "δημόσιο", όταν αυτοί δεν λειτουργούν σε ανταγωνιστικό περιβάλλον, είναι δεδομένο πως στρεβλώνουν με κάθε πιθανό τρόπο τις τιμές, καθώς μολύνουν με φαινόμενα ντόμινο και την ιδιωτική αγορά. Παρέχουν στην οικονομία λάθος πληροφορίες τιμών. Οι ιδιωτικές επιχειρήσεις που συνεργάζονται με τις προβληματικές κρατικές, αναδιανέμουν την στρέβλωση σε κάθε κλάδο επιχειρήσεων που δραστηριοποιείται πέριξ αυτών των συναλλαγών. 


Όσον αφορά τους εργαζόμενους, ισχύει το ίδιο και με τα κεφάλαια, τα οποία καθορίζουν τα πάντα στην παραγωγική διαδικασία. Η ικανότητα ενός εκάστου, γνωρίζουμε όλοι όσοι εργαζόμαστε στην αγορά, πως κρίνεται από την ίδια την αγορά. Ένα πτυχίο per se, δεν εγγυάται τίποτα περισσότερο παρά ίσως μια αρχική προτίμηση από την εργοδοσία. Η ικανότητα θα αξιολογηθεί στην πράξη αν συνεισφέρουμε στην απόδοση της επιχείρησης. 

Δεν δύναται λοιπόν να αξιολογηθεί κανένας ο οποίος δεν εργάζεται σε ανταγωνιστικό περιβάλλον ελεύθερης αγοράς. Όσο καλές προθέσεις και να έχει ο εργαζόμενος, το περιβάλλον στο οποίο εργάζεται, δεν διαθέτει τρόπο αξιολόγησης, αλλά κυρίως δεν ενδιαφέρεται ουσιαστικά για τις ικανότητές του (εργαζόμενου). Είναι "κεκτημένο", μονοπωλιακό, με ειδικά προνόμια και εξασφαλισμένο μισθό, άρα εγγενώς εχθρικό προς την αγορά και το δικό της μοντέλο λειτουργίας.  

ΔΙΕΘΝΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗ και ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΠΑΝΑΝΙΑ: Ποιος δεν φοβάται την τζιχάντ


Στη χώρα που αρέσκεται να βλέπει τον εαυτό της αιωρούμενο ανάμεσα στην Ανατολή και τη Δύση, για να μην αναλάβει ούτε τις ευθύνες της Ανατολής ούτε και της Δύσης, το σύνδρομο των Σταυροφοριών είναι ισχυρότερο και απ’ αυτό της Αλωσης του 1453. 

Κάποτε ο Ζακ Λακαριέρ είχε γράψει στη «Μοντ» πως η Ελλάδα δεν ξεπέρασε τις διαφορές της με την Τουρκία, όπως η Γαλλία με τη Γερμανία. Είχα σκεφτεί τότε, ευτυχώς, γιατί αν είναι να κάνεις δύο τουλάχιστον παγκοσμίους πολέμους για να λύσεις τις διαφορές σου, καλύτερα να φροντίσεις να ζήσεις μαζί τους και ας είναι ενοχλητικές. Και ας σε αναγκάζουν  να εξοπλίζεις μια ολόκληρη χώρα ώσπου να τη ρίξεις έξω οικονομικά.
Θέλω να πω πως το σύνδρομο της Αλωσης της Πόλης, επειδή μεταφράζεται σε πραγματικότητα εξωτερικής πολιτικής και άμυνας, κοινώς στις σχέσεις μας με την Τουρκία είναι βιώσιμο και ψυχικά ανεκτό. Το σύνδρομο όμως του μετεωρισμού ανάμεσα στην Ανατολή και τη Δύση, το σύνδρομο των Σταυροφοριών, και δη της Τέταρτης Σταυροφορίας, επειδή ανήκει εξ ολοκλήρου στον χώρο του φανταστικού ενεργοποιείται και μεγιστοποιείται σε πρώτη ευκαιρία. Να θυμίσω απλώς πως στις 11 Σεπτεμβρίου 2001 στην καθ’ ημάς Ανατολή πολλοί ήσαν αυτοί που χειροκρότησαν την από Θεού τιμωρία της «έκλυτης» χώρας. Ακόμη και ο τότε προκαθήμενος της Ελλαδικής Εκκλησίας, ο δημοφιλέστατος Χριστόδουλος.

Η Ελλάδα μπορεί να μην είναι Παλαιστίνη, ευτυχώς, όμως ενίοτε συμπεριφέρεται σαν Παλαιστίνη, δυστυχώς. Πόσοι ακόμη πιστεύουν πως οι Εβραίοι είχαν ειδοποιήσει τους «δικούς τους» να μην πάνε στις δουλειές τους στους Δίδυμους Πύργους την ημέρα εκείνη και πόσοι πιστεύουν ακόμη πως την όλη ιστορία την οργάνωσαν οι μυστικές υπηρεσίες των ΗΠΑ. 

Το φιλορωσικό κόμμα δεν έχει μόνον αριστερούς στις τάξεις του. Και γιατί όλοι οι πόλεμοι που διεξάγονται από τη Δύση έχουν για στόχο το πετρέλαιο, ενώ η τζιχάντ, οι τρομοκρατικές ενέργειες και οι θηριωδίες του Χαλιφάτου μπορεί να μας σοκάρουν όταν τις βλέπουμε στην τηλεόραση, αλλά τις κατανοούμε γιατί γίνονται για τη θρησκευτική πίστη και την ελευθερία και στο κάτω κάτω ας μην πήγαιναν εκεί για να τους πατήσουν τον κάλο και να τους αναγκάσουν να αντιδράσουν.
Ο πολιτικός μας μυστικισμός, διότι περί αυτού πρόκειται, είναι ένα μείγμα πρωτόλειου οικονομισμού, λόγω μαρξιστικής παιδείας, και θεωριών της συνωμοσίας, λόγω θρησκευτικής παιδείας. 

Ολοι οι πόλεμοι στην Ιστορία γίνονται για οικονομικούς λόγους εκτός από τους πολέμους του Μεγάλου Αλεξάνδρου και του Βελισάριου, ενδεχομένως και μερικών ακόμη. Συμφωνώ με όσους θεωρούν ότι η εκστρατεία του υιού Μπους κατά του Σαντάμ Χουσεΐν ενέπλεξε τη Δύση σε μια αλλοπρόσαλλη κατάσταση η οποία, έως σήμερα ακόμη, παραμένει ανεξέλεγκτη. Η δημοκρατία δεν είναι ιδεολογία για να την κάνεις πακέτο και να την εξαγάγεις όπως ο Τρότσκι την προλεταριακή επανάσταση –ο κ. Γούλφοβιτς εξάλλου υπήρξε τροτσκιστής αν δεν κάνω λάθος– και δεν μπορείς να κηρύξεις τον πόλεμο στην τρομοκρατία. Είναι σαν να λες ότι κηρύσσεις τον πόλεμο στα τεθωρακισμένα. Η τρομοκρατία όπως και τα τεθωρακισμένα είναι όπλα, και αν πρέπει κάποιον να πολεμήσεις είναι αυτούς που τα κρατούν και τα χειρίζονται. Πολύ φοβούμαι, δε, πως, παρά τον παλιμπαιδισμό του ανθρώπου που κάνει κούνια ανάμεσα στην Ανατολή και τη Δύση κάποια στιγμή στο κοντινό μέλλον θα πρέπει να αποφασίσουμε ότι «ανήκομεν εις την Δύσιν», εκτός αν θέλουμε να γίνουμε το ηλιόλουστο πάρκινγκ των Ευρωπαίων συνταξιούχων.
Οι εικόνες της Μέσης Ανατολής που φλέγεται με τον έναν ή τον άλλον τρόπο ανήκουν στην κοινοτοπία του κακού. Εχουμε συνηθίσει να τις βλέπουμε στην τηλεόραση, δεν μας κάνουν πια εντύπωση κι εμείς έχουμε τα δικά μας προβλήματα με τα πλαστά πτυχία στους δήμους. Τους 50.000 μαχητές όμως που απαρτίζουν τον στρατό του Χαλιφάτου δεν μπορείς να τους εντάξεις στην «κοινοτοπία του κακού», ούτε καν στις συνήθεις συγκρούσεις ανάμεσα σε σουνίτες και σιίτες ή Κούρδους. Αν μάλιστα βάλεις στον λογαριασμό και το γεγονός ότι ένα μεγάλο μέρος απ’ αυτούς προέρχεται από δυτικές χώρες, τη Γαλλία και την Αγγλία όπου γεννήθηκαν και μεγάλωσαν στο θαύμα της πολυπολιτισμικής κοινωνίας, τότε ο λογαριασμός γίνεται ακόμη πιο δύσκολος. Αυτοί μπορεί να ενδιαφέρονται για τις πετρελαιοπηγές της Μοσούλης, όμως αυτό που μετράει περισσότερο είναι η πίστη τους, μια πίστη την οποία διαβάζουν κατά τον δικό τους τρόπο και τους στρέφει εναντίον του δυτικού πολιτισμού: 

ΔΙΕΘΝΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗ και ΕΘΝΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ: Ο ρεαλισμός του ισχυρού


Αυτές τις ημέρες κυκλοφόρησε το νέο βιβλίο ενός παλαιού μας γνωστού, του Χένρι Κίσινγκερ. Οπως ήταν αναμενόμενο στάθηκε αφορμή για έναν νέο γύρο κριτικής στην τόσο αμφιλεγόμενη πολιτική του όταν ήταν υπουργός Εξωτερικών του Νίξον.

Εκπρόσωπος της «ρεαλιστικής» σχολής, έχει κατηγορηθεί ως υπεύθυνος για την ανοχή, αν όχι τη συμμετοχή των ΗΠΑ σε βαρύτατες παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Παραδόξως όμως η σκέψη του έχει παρά πολλά κοινά με όσους σήμερα στην Ελλάδα υποστηρίζουν τη Ρωσία απέναντι στο ΝΑΤΟ και την Ουκρανία.

Οπως είναι γνωστό η κριτική που γενικότερα ασκείται στις ΗΠΑ, στην Ευρωπαϊκή Ενωση και το ΝΑΤΟ είναι ότι ουσιαστικά προκάλεσαν την αντίδραση της Ρωσίας, επιχειρώντας να την «περικυκλώσουν» με το να αποσπάσουν από τη σφαίρα επιρροής της τη Γεωργία παλιότερα και την Ουκρανία τώρα.

Η κριτική αυτή έχει βάση κι είναι χαρακτηριστικό ότι δεν την εκφράζουν κάποιοι περιθωριακοί αλλά και εκπρόσωποι συντηρητικών «δεξαμενών σκέψης» στις ΗΠΑ - όπως το προπύργιο του διπλωματικού κατεστημένου, το περιοδικό «Foreign Affairs». 

Η λογική είναι απλή. Αν αναγνωρίζουμε στον εαυτό μας -λένε- το δικαίωμα να ορίζουμε τα της αυλής μας (δόγμα Μονρόε), τότε δεν μπορεί να μη σεβόμαστε τις εξίσου νόμιμες ανησυχίες της Ρωσίας.  

Ποιος μπορεί να διαφωνήσει; 

Το πρόβλημα είναι βέβαια ότι σε μια τέτοια προσέγγιση δεν υπεισέρχεται καθόλου ο παράγων δημοκρατία και εθνική κυριαρχία.  

Αν οι πολίτες της Ουκρανίας θέλουν να μπουν στο ΝΑΤΟ και την Ευρωπαϊκή Ενωση; 

Αν, όπως η Πολωνία και οι χώρες της Βαλτικής, θεωρούν ότι η μεγαλύτερη απειλή στην ανεξαρτησία τους είναι ο Πούτιν; 

Ποιος μπορεί να τους στερήσει το δικαίωμα να μπουν σε όποια συμμαχία επιλέξουν;

Προφανώς πρόκειται για απλουστευτική προσέγγιση. Ποτέ τα πράγματα δεν είναι άσπρο - μαύρο, η Ουκρανία δεν είναι Σκοτία κι η διάλυση της σοβιετικής αυτοκρατορίας ήταν αναπόφευκτο να έχει ωδίνες

Οταν όμως από τον χώρο της διπλωματίας μεταφερόμαστε στη στρατιωτική εισβολή, τότε τι λέμε και κυρίως τι κάνουμε;

Το ζήτημα αφορά ευθέως την Ελλάδα. Γιατί βέβαια είναι ένα πράγμα η «συμπάθεια» προς τη Ρωσία στα κοινωνικά δίκτυα και είναι τελείως διαφορετικό η ανοχή σε παραβιάσεις συνόρων έστω και υπό την κάλυψη ανταρτών.

Ζώντας στη γνωστή ευαίσθητη γειτονιά μας θα ήταν αστείο να ασπαστούμε τον ρεαλισμό του ισχυρού ή τις σφαίρες επιρροής ή ακόμα περισσότερο το δικαίωμα όποιος έχει μειονότητες σε γειτονικές χώρες να μπορεί να παραβιάζει τα σύνορα και να επεμβαίνει για να τις προστατέψει.

ΔΙΕΘΝΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗ και ΕΘΝΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ: Η «χρησιμότητα του ηλιθίου»



«Οταν πατήσαμε το πόδι μας στον Μύτικα αγκαλιαστήκαμε, φωνάζαμε και τραγουδούσαμε. Εννοείται ότι βγήκαμε φωτογραφία. Η φωτογράφηση μιας τέτοιας μακεδονικής παρέας συνοδεύεται απαραίτητα από τα κρατικά και ιστορικά μακεδονικά σύμβολα. Τη σημαία με τον μακεδονικό δεκαεξάκτινο ήλιο την κουβαλώ πάντοτε μαζί μου. Ενα άλλο μέλος της ορειβατικής ομάδας είχε μαζί του την κρατική σημαία της χώρας μας. Ετσι, στην κορυφή του Ολύμπου κυμάτισαν και οι δύο σημαίες και βγάλαμε φωτογραφίες».
 


Ο άνθρωπος που είπε τα παραπάνω δεν είναι άλλος από τον αντιπρόεδρο της σημερινής Βουλής της FYROM και πρώην ΥΠΕΞ της γειτονικής μας χώρας, ονόματι Αντόνιο Μιλόσοσκι. 

  
Τι έκανε ο τύπος; 


Πήρε μια σημαία με τον ήλιο της Βεργίνας και μια την επίσημη του κράτους του, ανέβηκε μαζί με κάποιους άλλους συμπατριώτες του στην κορυφή του Ολύμπου και ανεμίζοντας τες χοροπηδούσε.  


Γιατί το έκανε;  


Πιθανότατα για να  πουλήσει την «παλικαρίσια πατριωτική» πράξη του στη σλαβομακεδονική κοινή γνώμη που βομβαρδίζεται από αλυτρωτική προπαγάνδα περί «σκλαβωμένης Μακεδονίας του Αιγαίου», και να την εξαργυρώσει σε δημοφιλία.
 


Δεν μπορώ να βρω άλλη πολιτική εξήγηση στην πράξη-πρόκληση, εκτός και αν τοποθετηθεί στη σφαίρα της ψυχοπαθολογίας και ειδικότερα στο κατά το κοινώς λεγόμενο «χαζό παιδί χαρά γεμάτο». 


Πέραν όμως του γελοίου του εγχειρήματος, υπάρχει και η πολύ σοβαρή πλευρά του.
 


Προσέξτε: ο αντιπρόεδρος του Κοινοβουλίου ενός κράτους περνάει σχεδόν κρυφά σε μια χώρα και ανεμίζει θριαμβευτικά, όπως οι Αμερικανοί στην Ιβο Tζίμα, τη σημαία της πατρίδας του στην κορυφή ενός βουνού του «εχθρού» που μόλις «κατέκτησε», το δεκαεξάκτινο της Βεργίνας εν προκειμένω, το οποίο επισήμως δεν νομιμοποιείται να χρησιμοποιεί. Τι θα γινόταν εάν την ώρα που έβαζε το σύμβολο του δικού του κράτους στο πιο εμβληματικό βουνό των Ελλήνων τον αντιλαμβάνονταν άλλοι, δικοί μας ορειβάτες, και κάποιοι «θερμοκέφαλοι Ελληναράδες» τον ξυλοφόρτωναν;
 


Και τι μπορεί να συμβεί εάν αύριο ένας εκ των αντιπροέδρων της ελληνικής Bουλής, ας πούμε ο Χρήστος Μαρκογιαννάκης -ή και κάποιος πολίτης-, βάλει την ελληνική σημαία σε έναν λόφο έξω στο Μοναστήρι και αναρτήσει πανό στο οποίο θα γράφει ότι «H Μακεδονία είναι ελληνική»;

ΔΙΕΘΝΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗ - ΕΘΝΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ: Γιατί τα Σκόπια δεν πρέπει να μπουν και δεν θα μπουν ποτέ στην Ε.Ε.



Κατά τη συνάντηση του πρωθυπουργού Αντώνη Σαμαρά με τη Γερμανίδα καγκελάριο Ανγκελα Μέρκελ στις 23/9/2014 μία δημοσιογράφος γερμανικών ΜΜΕ ρώτησε γιατί η Ελλάδα εμποδίζει την ένταξη των Σκοπίων στην Ευρ. Ενωση. Αποκάλεσε, μάλιστα, το κράτος των ψευδομακεδόνων με το όνομα «Μακεδονία»


Ο πρωθυπουργός δεν απήντησε στο συγκεκριμένο ερώτημα προφανώς διότι δεν εντασσόταν στα αντικείμενα της συζητήσεως των δύο ηγετών στο Βερολίνο.  


Για να μη μένουν, όμως, λανθασμένες εντυπώσεις, καλό είναι να θυμίσουμε στη Γερμανίδα δημοσιογράφο και σε κάθε άλλον καλοπροαίρετο ή κακοπροαίρετο μελετητή των βαλκανικών θεμάτων τους λόγους για τους οποίους δεν πρέπει το γειτονικό μας κράτος να ενταχθεί στην Ε.Ε.
 

Πρώτον, είναι χρήσιμο να θυμούνται οι ενδιαφερόμενοι ότι η ίδια η Ευρ. Επιτροπή (Κομισιόν) έχει δηλώσει ότι τα Σκόπια θα αρχίσουν ενταξιακές διαπραγματεύσεις μόνον όταν επιλυθεί η διαφορά με την Ελλάδα για το όνομα του κράτους.

 

Δεύτερον, είναι καλό να θυμόμαστε όλοι, εντός και εκτός Ελλάδος, ότι η Ευρωπαϊκή Κοινότητα, πριν μετονομασθεί σε Ευρωπαϊκή Ενωση, έχει λάβει δύο σημαντικές αποφάσεις για το θέμα αυτό, τη μία τον Δεκέμβριο του 1991 στις Βρυξέλλες και την άλλη τον Ιούνιο του 1992 στη Λισαβόνα. Και οι δύο αποφάσεις τονίζουν σαφώς ότι δεν πρέπει το κράτος των Σκοπίων να χρησιμοποιεί όνομα το οποίο εκφράζει εδαφικές διεκδικήσεις και αλυτρωτισμό εναντίον γειτονικών χωρών.

 

Τρίτον, το πρόβλημα των Σκοπίων δεν είναι μόνον η ελληνική αντίδραση. Είναι και η Βουλγαρία, κράτος-μέλος της Ε.Ε., η οποία έχει ρητά δηλώσει ότι τα Σκόπια θα εμποδισθούν, αν δεν σταματήσουν την παραχάραξη της Ιστορίας των γειτόνων. Η Βουλγαρία διαμαρτύρεται διότι θεωρεί Βουλγάρους όλους σχεδόν τους ήρωες που προβάλλουν οι Σκοπιανοί ως «Μακεδόνες».
 

ΕΘΝΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ: Σε σιγανή φωτιά



«Κάναμε επισκόπηση όλων των θεμάτων της ατζέντας», δήλωσε ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης και υπουργός Εξωτερικών Ε. Βενιζέλος μετά τη συνάντηση με τον Τούρκο ομόλογό του στη Νέα Υόρκη και πρόσθεσε: «Δώσαμε έμφαση στο Κυπριακό... Αναφερθήκαμε στις διερευνητικές επαφές που βρίσκονται ήδη στον 58ο γύρο... Υπάρχουν, επίσης, και διμερείς επαφές για Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης».

 
Ολα τα θέματα, λοιπόν, στο τραπέζι. Ολα σε σιγανή φωτιά. Αλλά χωρίς καμιά ένδειξη προσέγγισης από την αντίπερα όχθη. Και με συνεχείς προκλητικές εμφανίσεις που επιβαρύνουν, ακόμη περισσότερο, το κλίμα. Από την Κύπρο ώς το Ανατολικό Αιγαίο και από εκεί ώς τη Θράκη.


Σε ό,τι αφορά το Κυπριακό, παρά τις δραματικές υποχωρήσεις της ελληνοκυπριακής πλευράς, ακόμη στο Κοινό Ανακοινωθέν της 11ης Φεβρουαρίου 2014, ούτε ο κατοχικός ηγέτης ούτε η Αγκυρα έχουν κάνει έστω και ένα βήμα πίσω. Αντιθέτως, μάλιστα, τον τελευταίο καιρό, σύσσωμη η τουρκική ηγεσία εμφανίζεται ακόμη πιο επίμονη και ανυποχώρητη στην αξίωσή της για δύο κράτη, που απλώς θα συνεργάζονται κάτω από ένα μανδύα χαλαρής συνομοσπονδίας.  

Οι Τούρκοι δείχνουν ξεκάθαρα πως επιδιώκουν ρυθμίσεις που θα τους αφήνουν κυρίαρχους στα κατεχόμενα και θα τους καθιστούν συνεταίρους στα ελεύθερα κυπριακά εδάφη. Δείχνουν να βιάζονται για μια συμφωνία, που δεν θα είναι λύση του Κυπριακού, αλλά κατάλυση της Κυπριακής Δημοκρατίας. Ετσι ώστε να βάλουν χέρι στον ορυκτό πλούτο της κυπριακής ΑΟΖ, αλλά και να τινάξουν στον αέρα τον άξονα Τελ Αβίβ - Λευκωσία - Αθήνα και να αποκτήσουν το στρατηγικό έλεγχο σε ολόκληρη την Αν. Μεσόγειο.


Σε ό,τι αφορά τις διερευνητικές, που έφτασαν -όπως λέει και ο αρμόδιος υπουργός- στον 58ο γύρο, κανένα στοιχείο δεν επισημαίνει σημάδια προόδου. Βέβαιο, πάντως, είναι -και το έχει αποκαλύψει ο πρώην πρωθυπουργός Κ. Σημίτης στο τελευταίο βιβλίο του- ότι οι Τούρκοι έβαλαν στην ατζέντα, από την πρώτη στιγμή, όλες τις αυθαίρετες και μονομερείς διεκδικήσεις τους. Να δεχτεί η Ελλάδα μόνο μερική και επιλεκτική επέκταση των χωρικών υδάτων της, ώστε να αποκλειστούν τα νησιά του Αν. Αιγαίου και οι ακτές της Θράκης. Να περιορίσει τον εθνικό εναέριο χώρο της στα έξι ναυτικά μίλια. Να δεσμευτεί με διεθνή συμφωνία πως δεν θα ανακηρύξει ποτέ μήτε Συνορεύουσα Ζώνη μήτε Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη στο Αιγαίο. Να δεχτεί παραπομπή των ισχυρισμών της για δήθεν «γκρίζες ζώνες» στο Διεθνές Δικαστήριο. Να δεχτεί μηδενική επήρεια των μικρών νησιών στη χάραξη της υφαλοκρηπίδας.


Σε ό,τι αφορά τα λεγόμενα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης, η τουρκική θέση είναι απόλυτα αρνητική προς την πλευρά της Λευκωσίας και προβληματική προς την πλευρά της Αθήνας. «Αποφασίσαμε», δήλωσε ο Ελληνας υπουργός, «να ενισχύσουμε τη συνεργασία μας σε περιφερειακό επίπεδο, να ανταλλάσσουμε πληροφορίες για την αντιμετώπιση της τρομοκρατίας και ιδίως του προβλήματος των λεγόμενων ξένων μαχητών του ISIS και, επίσης, να προωθήσουμε την εφαρμογή της Συμφωνίας Επανεισδοχής που έχει υπογραφεί μεταξύ της Τουρκίας και της Ε.Ε.». Εάν, ωστόσο, σκεφτεί κανένας πως η Τουρκία ούτε καν αναγνωρίζει την Κυπριακή Δημοκρατία, μπορεί να βγάλει εύκολα τα συμπεράσματά του. Το ίδιο και εάν θυμηθεί πως η συμφωνία Αθήνας - Αγκυρας για την επανεισδοχή των παράνομων μεταναστών έγινε το 2001 και έκτοτε συζητούμε για την εφαρμογή της.


ΤΟΥΡΚΙΑ: Pax Ottomana η μόνη γρήγορη λύση στη Μέση Ανατολή την ώρα που οι ΗΠΑ εφαρμόζουν την πολιτική του "Κάτι για... τίποτα!"


Κάτι για τίποτα (something for nothing). Με τη φράση αυτή στις ΗΠΑ απαξιώνεται ο επιχειρηματίας που ζητά μια εξυπηρέτηση χωρίς να προτείνει αντίτιμο ή οποιουδήποτε είδους αντισταθμιστικό όφελος. 

Κάπως έτσι κινείται σήμερα η Ουάσιγκτον απέναντι στην Τουρκία του Ερντογάν: της ζητά να εμπλακεί στον πόλεμο κατά των τζιχαντιστών της ISIS, αρχής γενομένης από τη χρήση της αμερικανικής βάσης του Ιντσιρλίκ στους βομβαρδισμούς αλλά και να εμπλέξει και χερσαίες δυνάμεις.
 
Το ότι η Αγκυρα στήριξε τους κάθε λογής εξτρεμιστές δεν είναι παράδοξο, καθώς το ίδιο ακριβώς έκαναν το Ριάντ και τα τέσσερα άλλα κράτη που στηρίζουν τις ΗΠΑ

Το παράδοξο είναι αλλού, ότι ενώ η Τουρκία καλείται να παίξει καθοριστικό ρόλο, μάλλον καλείται να το πράξει έναντι ευτελούς ή και μηδενικού αντιτίμου. 

Σαουδική Αραβία, Εμιράτα, Μπαχρέιν, Κατάρ και Ιορδανία δεν μπορούν και δεν θέλουν να εμπλακούν σε χερσαίες επιχειρήσεις, το Ιράν δεν θέλει να εμπλακεί σε μια σύγκρουση σουνιτών, εφόσον δεν θίγονται οι σιίτες και οι αλαουίτες και οι ΗΠΑ διστάζουν να στείλουν στρατό στο Ιράκ με την κυβέρνηση της Βαγδάτης να προβάλλει μέχρι στιγμής βέτο.
 
Δεν μένει παρά η Τουρκία. Οι στρατιωτικές της δυνάμεις έχουν τη δυνατότητα συντριπτικών σε βάρος των τζιχαντιστών εκκαθαριστικών επιχειρήσεων, με άλλα λόγια η Αγκυρα μπορεί να λύσει αποφασιστικά το πρόβλημα.  

Στην περίπτωση αυτή είναι σαφές ότι στην περιοχή όπου θα αναπτυχθούν οι στρατιωτικές της δυνάμεις η Αγκυρα θα θελήσει να ιδρύσει ένα σουνιτικό κράτος-προτεκτοράτο, να εκμεταλλευτεί τα πλούσια πετρελαϊκά κοιτάσματα στο Δυτικό Ιράκ και την Ανατολική Συρία και κυρίως να ελέγχει τις ισορροπίες ανάμεσα στους σουνίτες Αραβες και τους Κούρδους του Βορείου Ιράκ και της βορειοανατολικής Συρίας.
 
Το τίμημα προβάλλει πανάκριβο για την Ουάσιγκτον, καθώς στην κυριολεξία πρόκειται για συντριβή της τζιχάντ μέσω οθωμανικής παλινόρθωσης. 
 
Για τους Ερντογάν - Νταβούτογλου το αντίτιμο που ζητούν από τις ΗΠΑ είναι λογικό:  

"Επίγεια σοφία"

Ο καλύτερος τρόπος για να αντιστέκεσαι είναι να μην εξομοιώνεσαι.
Μάρκος Αυρήλιος, 121-180 μ.Χ., Ρωμαίος Αυτοκράτορας

Υπάρχει ένα επίπεδο δειλίας κατώτερο από αυτό του κομφορμιστή. Είναι αυτό του αντικομφορμιστή από μόδα.
Ayn Rand, 1905-1982, Αμερικανίδα συγγραφέας & φιλόσοφος

Δεν ξέρω τι είναι, αλλά είμαι εναντίον του.
Ο Γκρινιάρης από τη "Χιονάτη"


Σαν σήμερα (30/9/ΧΧΧΧ)

1846: Ο δρ Γουίλιαμ Μόρτον χρησιμοποιεί για πρώτη φορά τον αιθέρα ως αναισθητικό για την εξαγωγή δοντιού, στο Τσάρλεστον της Μασαχουσέτης.

1922: Η ελληνική κυβέρνηση αποδέχεται τη συμφωνία της Διάσκεψης των Μουδανιών, με την οποία δίδεται στους Τούρκους και η Ανατολική Θράκη μέχρι τον Έβρο.

1988: Ο Ανδρέας Παπανδρέου υποβάλλεται σε εγχείρηση ανοιχτής καρδιάς στο Χέρφιλντ του Λονδίνου.

1955: Σκοτώνεται σε τροχαίο ο Τζέιμς Ντιν.

1978: Πεθαίνει ο Λαυρέντης Διανέλος.

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ, ΚΟΙΝΩΝΙΑ και ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΠΑΝΑΝΙΑ: Οι υπερδιάνοιες του μέλλοντος



Η νέα περιφερειάρχης Αττικής δήλωσε ότι θα αψηφήσει την αξιολόγηση, ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος κυβερνώντος κόμματος δήλωσε ότι θα βγάλει τα λεφτά του από τη χώρα αν ο λαός επιλέξει άλλο κόμμα, και μια κυρία δήλωσε ότι έφτιαξε τρίτο στήθος, αλλά έλεγε ψέματα


Αυτά τα γεγονότα μου θύμισαν ένα βιβλίο που διάβασα πρόσφατα. Λέγεται «Superintelligence», το έγραψε ο Νικ Μπόστρομ, ένας Σουηδός φιλόσοφος που φιλοσοφεί στην Οξφόρδη, και αφορά το τι θα γίνει όταν εμφανιστούν τεχνητές νοημοσύνες που θα λειτουργούν και θα εξελίσσονται ανεξάρτητα από τα ανθρώπινα όντα. Είναι ένα θέμα πολύ ενδιαφέρον που εμπεριέχει σοβαρούς κινδύνους για το μέλλον της ανθρωπότητας, ενδεχομένως και πιο κρίσιμους από την υπερθέρμανση του πλανήτη ή τις επιδημίες του Εμπολα. Ως «superintelligence» -ας πούμε «υπερδιάνοια»- ορίζεται ένας νους που ξεπερνά κατά πολύ τις διανοητικές δυνατότητες των ανθρώπινων όντων σε όλους τους τομείς. Κάποια στιγμή στο μέλλον, ίσως και στα μέσα του αιώνα που διανύουμε, η διαθέσιμη τεχνολογία ίσως να μπορεί όντως να υποστηρίξει την ανάπτυξη μηχανών εφάμιλλων διανοητικών δυνατοτήτων με των ανθρώπινων. Σύμφωνα με τον Μπόστρομ, μόλις συμβεί αυτό, η έλευση μιας «υπερδιάνοιας» θα είναι υπόθεση δευτερολέπτων, καθώς τέτοιες μηχανές χωρίς τους φυσικούς περιορισμούς ενός βιολογικού εγκεφάλου θα μπορούν να εξελιχθούν ακαριαία και να βελτιωθούν σε βαθμό που δεν μπορούμε να συλλάβουμε.
 


Τότε, λέει ο Μπόστρομ, η ιστορία της ανθρωπότητας θα αλλάξει ολοκληρωτικά και τελεσίδικα - και ίσως να πρόκειται για ένα γεγονός που θα οδηγήσει στην εξαφάνισή της. Στο βιβλίο του ο Μπόστρομ αναλύει τους πιθανούς τρόπους έλευσης της τεχνητής νοημοσύνης, και μετά τους πιθανούς τρόπους με τους οποίους η ανθρωπότητα θα προσπαθήσει να ελέγξει την τρομερή της δύναμη.  


Εστω, ας πούμε, ότι οι άνθρωποι αποφασίσουν η πρώτη τεχνητή νοημοσύνη που θα φτιάξουν να έχει ένα σκοπό: Να κάνει τους ανθρώπους ευτυχισμένους. 


Λέει λοιπόν ότι πιθανότατα η υπερδιάνοια που θα αναλάβει το έργο θα μας μελετήσει, θα καταλάβει τι κοκτέιλ ενδορφινών χρειάζεται ο εγκέφαλός μας για να νιώσει αυτό που αποκαλούμε «ευτυχία», θα μας μαντρώσει όλους σ’ ένα μπουντρούμι ημικωματώδεις και θα μας γεμίζει ενδορφίνες για πάντα.
 


Ή έστω ότι αποφασίσουμε να φτιάξουμε μια τεχνητή νοημοσύνη που θα έχει απλούστερη αποστολή, π.χ. να βελτιστοποιήσει την παραγωγή συνδετήρων σε ένα εργοστάσιο


Η υπερδιάνοια θα ανακαλύψει νέους τρόπους παραγωγής, θα αρχίσει να μετασχηματίζει την ύλη με ολοένα αυξανόμενη αποδοτικότητα, και τελικά θα μετατρέψει όλο το εργοστάσιο, τον πλανήτη και τελικά ολόκληρο το σύμπαν σε συνδετήρες.
 


Ο Μπόστρομ τονίζει ότι δεν πρέπει να νομίζουμε ότι οι τεχνητές νοημοσύνες που θα κατασκευάσουμε θα είναι κάτι σαν πανέξυπνοι άνθρωποι. Η διαφορά του μέσου ανθρώπου από τις τεχνητές υπερδιάνοιες δεν θα είναι ας πούμε σαν τη διαφορά ανάμεσα στη Ρένα Δούρου και τον Ουίνστον Τσώρτσιλ, όσο αχανής κι αν μοιάζει αυτή. Θα είναι σαν τη διαφορά ανάμεσα στον Ουίνστον Τσώρτσιλ κι ένα σαλιγκάρι. Κι εμείς θα είμαστε το σαλιγκάρι.
 


Ως λύση ο Μπόστρομ λίγο-πολύ προτείνει να το πάμε πιο αργά το θέμα, ακόμα και να επιβραδύνουμε την τεχνολογική ανάπτυξη επίτηδες, ώστε να προλάβουμε να προετοιμαστούμε καλύτερα. 

Η προετοιμασία θα χρειαστεί πολλή και ώριμη σκέψη από την ανθρωπότητα και χρόνο, πολυτέλειες που ενδέχεται να μην έχουμε. Υπάρχει περίπτωση να υποδεχτούμε τις υπερδιάνοιες σε 30, 40 ή 50 χρόνια, κι εμείς ακόμα φιλοξενούμε στους κόλπους μας μέλη που λένε στα ψέματα ότι έβαλαν τρίτο στήθος και χρυσαυγίτες που μαθαίνουν σε παιδάκια να χαιρετούν σαν τον Χίτλερ, και επιλέγουμε να μας εκπροσωπεί η Ρένα Δούρου και ο Αδωνις Γεωργιάδης. 


Δεν υπάρχει περίπτωση να προλάβουμε να καταλάβουμε, να σκεφτούμε και να αποφασίσουμε πώς θα αντιμετωπίσουμε υπερδιάνοιες που μας βλέπουν σαν μυρμήγκια.  


Πιθανότατα θα συνεχίσουμε να βλέπουμε τηλεόραση και να σχολιάζουμε τις φωτογραφίες της Χρυσηίδας Δημουλίδου στο Facebook και να ψηφίζουμε τον Μιχάλη Ταμήλο και ξαφνικά μια μέρα θα ξυπνήσουμε και θα διαπιστώσουμε πως: 

ΚΟΙΝΩΝΙΑ και ΠΟΛΙΤΙΚΗ στην ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΠΑΝΑΝΙΑ: Ανικανότητα και «αιχμαλωσία»


Προχθές το βράδυ τρώγαμε, μία μικρή παρέα που, μεταξύ άλλων, μοιραζόμαστε μία βαθιά ανησυχία για την πολιτική αλλά και την οικονομική κατάσταση στη χώρα. Δεν έχουμε τις ίδιες απαντήσεις, αλλά συμπέσαμε στο «διά ταύτα». Κανείς μας δεν είναι πλούσιος, αλλά μετά από μερικές 10ετίες επιτυχημένης επιστημονικής και επαγγελματικής ζωής κανείς δεν είναι φτωχός.  

Συμπίπτουμε και σε κάτι άλλο. Είμαστε βαθιά απογοητευμένοι από το σύνολο των παλιών πολιτικών δυνάμεων και του πολιτικού προσωπικού, αλλά και την αντίδραση ενός λαού που φαίνεται ανίκανος να αντιληφθεί και να παραδεχθεί το δικό του μερίδιο ευθύνης.

Η συζήτηση περιστράφηκε γύρω από το τι συμβαίνει. Κοινή διαπίστωση ότι το καράβι πηγαίνει στην ξέρα. 

Η ευθύνη της κυβέρνησης μεγάλη, εκφράστηκε με την ποιότητα των επιλογών στον τελευταίο ανασχηματισμό. Η αδυναμία να κινήσει ξανά την οικονομία είναι φανερή, όπως φανερή είναι και η «αιχμαλωσία» της από τις κατεστημένες δυνάμεις. Η ανικανότητα συνδυάζεται από τον πανικό της ήττας που έγινε φανερός στο φιάσκο του ΕΝΦΙΑ. Οι φιλότιμες προσπάθειες δύο ή τριών υπουργών δεν αρκούν να αναπληρώσουν τα προβλήματα που προκαλούν ανίκανοι και τυχοδιώκτες λαϊκιστές που ψάχνουν για ατομικές λύσεις στον διαφαινόμενο εκλογικό καταποντισμό τους.

Για την ποιότητα της αντιπολίτευσης, συμφωνήσαμε ότι είναι επίσης άθλια. Λαϊκιστές, ευκαιριακοί «αναβάτες» της επικαιρότητας των ΜΜΕ και ψυχολογικά ασταθείς, σχεδόν στο σύνολό τους, δεν επιτρέπουν ελπίδα για κάτι καλύτερο. Συμφωνήσαμε ότι δεν αξιολογείται το Ποτάμι λόγω της πολύ πρόσφατης εμφάνισής του στην πολιτική σκηνή. 

Το μέγεθος του προβλήματος αναδεικνύεται από την ανυπαρξία επιλογών μίας κοινωνίας η οποία όλο και περισσότερο μοιάζει με αυτό που θα αποκαλούσαμε «αποτυχημένη». Για παράδειγμα, μας προξένησε φρίκη η υστερία με την οποία δεκάδες χιλιάδες υποδέχτηκαν την πρόσφατη προκλητική παρουσία μίας χυδαίας «τραγουδίστριας», σύμβολο της ογκούμενης κοινωνικής και πολιτικής έκπτωσης που παρατηρείται διεθνώς.

Η Ελλάδα σήμερα δεν έχει ακόμη φτάσει σε αυτό που θα αποκαλούσαμε «αποτυχημένη» χώρα, αλλά, αν πιστέψουμε όσα είπαν τόσο ο πρώην πρωθυπουργός όσο και ο αρχηγός της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης, βαδίζει γρήγορα προς τα εκεί. 

ΚΟΙΝΩΝΙΑ και ΠΟΛΙΤΙΚΗ στην ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΠΑΝΑΝΙΑ: Μονομαχία τενεκέδων σε κενό «νοήματος»



Η καταγγελία δεν προήλθε από δημοσιογράφο ούτε από ιδιώτη αρθρογράφο – «είδη» παντελώς αμελητέα για τους ασκούντες την εξουσία. 


Προήλθε (και δεν είναι η πρώτη φορά) από ανώτατο κρατικό λειτουργό επιφορτισμένον να ασκεί, εκ μέρους της κοινωνίας και για την προστασία της, τον έλεγχο της δημόσιας διοίκησης.
 


Βεβαίως, στις δεκαετίες της μεταπολίτευσης, η καμουφλαρισμένη με δημοκρατικές επιφάσεις δικτατορική κομματοκρατία περιφρονεί απροσχημάτιστα κάθε θεσμό προστασίας του πολίτη από την αυθαιρεσία της εξουσίας. Φτάσαμε στο σημείο, ακόμα και τη μέγιστη κοινωνική κατάκτηση, το Συμβούλιο της Επικρατείας, να την αμφισβητούν απροσχημάτιστα (και ατιμώρητα) υπουργοί του σημερινού, διεκπεραιωτικού αλλοδαπών εντολών, κυβερνητικού σχήματος. Να τους εξοργίζει (αντί να τους ενθουσιάζει ως δημοκράτες) η «παρέμβαση της Δικαιοσύνης στον τρόπο που η κυβέρνηση νομοθετεί».
 


Στις 17.9, ο γενικός επιθεωρητής Δημόσιας Διοίκησης και πρώην αρεοπαγίτης κ. Λέανδρος Ρακιντζής κατέθεσε στην Επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας της Βουλής καταγγελίες για την «ιδιότυπη ασυλία» που απολαμβάνουν γνωστοί μεγιστάνες του πλούτου, για νομοθετικές ρυθμίσεις που ψηφίζει η Βουλή προκειμένου να συγκαλύψει διεφθαρμένες συμπεριφορές τους. Καταγγέλλει ο γενικός επιθεωρητής στην έκθεσή του για το 2013 («Κ» 18.9.2014) την αθώωση οικονομικών εγκλημάτων με βουλεύματα δικαστικών συμβουλίων, δηλαδή με διαδικασίες για τις οποίες δεν ισχύει η αρχή της δημοσιότητας, γι’ αυτό και τα βουλεύματα δεν δημοσιεύονται, απλώς εκδίδονται. Ποια καταλήστευση δημόσιου χρήματος, ποιος ίλιγγος αυθαιρεσίας και ιταμότητας της λωποδυσίας καλύπτεται τόσο με βουλεύματα όσο και με «κανόνες - νομοθετικές ρυθμίσεις, που θεσπίζονται ad hoc» από την κυβερνητική συμπαράταξη – ο κ. Ρακιντζής τα καταγγέλλει χωρίς να τα κατονομάζει, προκαλεί την τακτική Δικαιοσύνη να επέμβει.
 


Ομως, περιθώρια (συνταγματικής) λειτουργίας αφήνει στη Δικαιοσύνη η απολυταρχική κομματοκρατία; 


Ψήφισε νόμο το κυβερνητικό μάγμα του γαλαζοπράσινου αμοραλισμού, που απαλλάσσει τις διοικήσεις των ΔΕΚΟ από τις ευθύνες αποφάσεών τους! – το καταγγέλλει ο κ. Ρακιντζής.  


Οφείλουμε, επιτέλους, οι πολίτες να αντιπαραβάλλουμε τις πιστοποιήσεις του με τις θριαμβολογίες (για ηλιθίους) με τις οποίες μάς κατακλύζει ο κ. Σαμαράς. Να κρίνουμε την ανενδοίαστη, «φτηνιάρικη» κυβερνητική προπαγάνδα (τα εξομοιωμένα σε όλα τα κανάλια Δελτία Ειδήσεων που παραπέμπουν ευθέως στην ολιγόνοια καθεστώτων τύπου Εμβέρ Χότζα) με μέτρο - κριτήριο έστω και μόνη την καταγγελία του κ. Ρακιντζή για «ανεξέλεγκτη εξουσία που παρέχεται στους αρμοδίους να αποφασίζουν, και που την ασκούν χωρίς διάκριση και χωρίς λογικούς περιορισμούς, με μόνη την επίκληση της πολιτικής βούλησης».
 


Τι είναι αυτό που συμβαίνει στην ελλαδική κοινωνία, πώς να ερμηνευθεί η παραλυτική αδράνεια, ο λήθαργος ανοχής τόσης αναίδειας και απάτης; 


Ακούμε τον αρμόδιο κρατικό λειτουργό να βεβαιώνει την υποταγή του κράτους στην αυθαιρεσία μιας δράκας επώνυμων μεγιστάνων του πλούτου. Να πιστοποιείται από την εγκυρότερη πηγή η διαπλοκή της εξουσίας με «νταβατζήδες». Και η κοινωνία να μην έχει αντανακλαστικά ζωντανού σώματος. 


Το μαρτύριο που ζουν, μέρα - νύχτα, οι απολυμένοι άνεργοι, η πίκρα και η οργή των εξευτελισμένων συνταξιούχων δεν αρκούν για να κλονίσουν το καθεστώς της διαφθοράς, να αφυπνίσουν την κοινωνία από τον λήθαργο.
 


Ο πρωθυπουργός μοιάζει με πανικόβλητο, καλομαθημένο παιδί που βλέπει να του παίρνουν, μέσα από τα χέρια του, το παιχνιδάκι του. Προσπαθεί να τρομοκρατήσει τόσο τους εντόπιους εκλογείς του όσο και τους εκτός εντολείς του, να τους πείσει ότι το ενδεχόμενο να κυβερνήσει ο ΣΥΡΙΖΑ είναι για όλους μέγιστος κίνδυνος. Και πιθανότατα έχει δίκιο. Αλλά για τους πολίτες δεν υπάρχει ορατή διαφορά στους εφιάλτες: στον σημερινό και στον πιθανότατα επερχόμενο.
 


Τόσο η σημερινή συνονθυλευματική κυβέρνηση όσο και το συνονθύλευμα των αριστερίστικων «συνιστωσών» που επέρχεται, έχουν χειροπιαστά αποδείξει ότι ο ορίζοντάς τους τελειώνει στον «οικονομισμό», στον ιστορικο-υλιστικό μηδενισμό. Δεν πιστεύουν σε τίποτα, δεν έχουν τις προϋποθέσεις να δουν άλλον στόχο της ανθρώπινης ύπαρξης πέρα από τη μεγιστοποίηση της καταναλωτικής ευχέρειας. Μπορεί να επισκέπτεται ο κ. Τσίπρας τον Πάπα, αλλά δεν έχει να συζητήσει μαζί του τίποτα περισσότερο από κοινοτοπίες αλτρουιστικού εντυπωσιασμού. Ο χαρισματικός Ποντίφηκας έδωσε μάθημα «αριστερισμού με ραχοκοκαλιά» στον ασπόνδυλο ΣΥΡΙΖΑ: ρίσκαρε να μιλήσει για τις «αγορές» και τις «Τράπεζες» που λειτουργούν με ρόλο Μινώταυρου στη ζωή μας. Εδειξε την ανάγκη αλλαγής στις στοχεύσεις του βίου.
 


Ο κ. Τσίπρας βαδίζει πλησίστιος προς την εξουσία κομίζοντας μόνο λογιστικές υποσχέσεις «βελτίωσης» της καταναλωτικής ευχέρειας – ακριβώς όπως έκανε, πριν από δύο χρόνια, και ο κ. Σαμαράς. Ούτε λέξη για παραγωγικότητα, για κίνητρα δημιουργίας, για ποιότητα οργάνωσης της ζωής άσχετη με το χρήμα: καλλιέργεια, θεσμούς κοινωνικής συνοχής, συνεπή αξιοκρατία. Ούτε ο ένας ούτε ο άλλος τόλμησαν ποτέ να επιστρατεύσουν την ποιότητα, να βασιστούν επιτελικά στους αρίστους. Ο κ. Τσίπρας δεν έχει μιλήσει ποτέ για στόχους της παιδείας και της εξωτερικής πολιτικής, πώς θα ήθελε τον Ελληνα στον κόσμο του σήμερα, με ποια ενεργό μετοχή στο γίγνεσθαι της Ιστορίας.

 

Τα κριτήρια που έχει για την ποιότητα ο κ. Σαμαράς τα έδειξε: 

EΛΛΗΝΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΜΠΑΝΑΝΙΑ: Η Δούρου δείχνει τον δρόμο


Η αλαζονεία της κ. Δούρου θυμίζει υπουργούς του ΠΑΣΟΚ σε άλλες εποχές ή πάλι υπουργούς της ΝΔ το 2004. Και βέβαια την οδηγεί στη μία μετά την άλλη επικοινωνιακή γκάφα. Τελευταία ήταν η εντύπωση που έδωσε ότι καλύπτει τους εργαζό­μενους που προσλήφθηκαν με πλαστά πιστοποιητικά.  

Αν το είχε κάνει στέλεχος της συμπολίτευσης και τι δεν θα είχε ακούσει: ότι καλύ­πτει τα λαμόγια, ότι συντηρεί το πελατειακό σύστημα και τα γνωστά. Τελικώς, και η κ. Δούρου με τρεις ημέρες καθυστέρηση αναγκάστηκε να πει ότι θα είναι αμείλικτη με τέτοιες περιπτώσεις.
 
Πάλι καλά. Μόνο που η πολιτική ουσία βρίσκεται αλλού.  

Κατ΄ αρχάς στην αντίληψη του ΣΥΡΙΖΑ ότι οι νόμοι -στην προκειμένη περίπτωση ο νόμος για την αξιολόγηση- εφαρμό­ζονται κατ΄ επιλογήν. Το ένα μετά το άλλο τα στελέχη της αξιωμα­τικής αντιπολίτευσης μας εξηγούσαν ότι μόνο με τέτοιους «αγώνες» πάει μπροστά η ανθρωπό­τητα και άλλα μεγαλεπήβολα και επαναστατικά. Αποψή τους. Μόνο που ακριβώς με τον ίδιο τρόπο καταλύο­νται και οι δημοκρατίες. Οταν δηλαδή ομάδες φανατικών εφαρμόζουν τον δικό τους νόμο.
 
Και οι αντιρρησίες συνείδησης; 

Προφανώς και αυτοί χωρούν στη δημοκρατία. Αντιρρησίες συνείδησης όμως είναι αυτοί που εν γνώσει τους παραβιάζουν τον νόμο και υφίστα­νται τις συνέπειες - ο Σωκράτης ήπιε το κώνειο. Δεν είναι οι κρατικοί λειτουργοί που ορκίζονται ότι θα υπερασπιστούν τη νομιμότητα. Αν η κ. Δούρου θεωρεί ότι δεν μπορεί να το κάνει για λόγους συνείδησης τότε η έντιμη και δημοκρατική στάση είναι να παραιτηθεί.
 
Αυτή όμως είναι η μία πλευρά που αφορά ζητήματα πολιτικής ηθικής - φαντάζομαι ότι δεν ενδιαφέρουν και τόσο αυτές τις ημέρες. Η άλλη πλευρά έχει να κάνει με το πώς αντιλαμ­­βάνε­ται ο ΣΥΡΙΖΑ τη διαχεί­ριση των κοινών. Το πολιτικό μήνυμα που έστειλε ήταν σαφές. Τον πρώτο λόγο, πέρα και πάνω από τον νόμο, θα τον έχουν οι συντεχνίες και οι συνδικα­λιστές. Ιδίως στο Δημόσιο όπου παραδοσιακά είναι και πιο ισχυροί.  

Σε μια κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ ο Φωτόπου­λος θα είναι ντε φάκτο ο διοικητής της ΔΕΗ. Αν αυτό υπηρετεί το δημό­σιο συμφέρον μπορεί να το κρίνει ο καθένας.
 
Για να είμαστε δίκαιοι, το ΠΑΣΟΚ κουβαλά τις δικές του αμαρτίες στο θέμα αυτό. Από το «δεν υπάρχουν θεσμοί μόνο λαός» του Ανδρέα Παπανδρέου έως την ανάδειξη των συνδικαλιστών σε κύριους μοχλούς άσκησης κυβερνητικής πολιτικής, τόσο το ΠΑΣΟΚ όσο και η χώρα έχουν πληρώσει ακριβά αυτό το φαινόμενο.
 
Για το ΠΑΣΟΚ ήταν μια φαούστεια συμφωνία. Πέτυχε να κυριαρχήσει στην πολιτική ζωή, ανακάλυψε όμως σύντομα ότι και το ίδιο ήταν αιχμά­λωτο των συνδικαλιστών. Οταν χρειά­στηκε να προχωρήσει σε μεταρρυθμί­σεις, το 2010 αλλά και παλιότερα, τόσο στη δεκαετία του ΄80 όσο και στη δεκαετία του ΄90, ανα­γκά­­στηκε να έρθει σε σύγκρουση με τον πυρήνα των στελεχών του. Αυτή η αντίφαση διέτρεχε πάντα το ΠΑΣΟΚ και σ΄ αυτή, σε μεγάλο βαθμό, οφείλεται και η σημερινή εκλογική του περιθωριοποίηση. 

Για τη χώρα πάλι ήταν συστατικό στοιχείο της κακοδαιμονίας της. Δεν μπορέ­σαμε ποτέ να υιοθετή­σουμε ένα δυναμικό, εξαγωγικό και ανταγω­νιστικό αναπτυξιακό μοντέλο. Αρτηριο- σκλή­ρυνση, ρουσφέτι, διορισμοί και κατανάλωση με δανεικά.
 
Αυτά βέβαια ουδόλως απασχολούν -ακόμα τουλάχιστον- τον ΣΥΡΙΖΑ. Αυτό που προέχει είναι να δημιουρ­γήσει τα δικά του δίκτυα εξουσίας που θα του επιτρέψουν να κερδίσει τις εκλογές και στη συνέχεια να εδραιώσει τη θέση του.
 
Θα τα καταφέρει; 

Μπορεί. Με δύο σημαντικά προβλήματα όμως: