ΔΙΕΘΝΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗ - ΓΕΡΜΑΝΙΑ: Οι «βαρετές» γερμανικές εκλογές είναι κρυφή νίκη της ακροδεξιάς

Του LUCAS HERMSMEIER / The New York Tomes

Σε σύγκριση με τη νίκη του Ντόναλντ Τραμπ, το δημοψήφισμα του Brexit ή ακόμη και την προεδρική υποψηφιότητας της Μαρίν Λεπέν στη Γαλλία, τα αποτελέσματα των εκλογών της Γερμανίας στις 24 Σεπτεμβρίου θα είναι καθησυχαστικά βαρετά. Η καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ φαίνεται έτοιμη να συνεχίσει τη δωδεκαετή θητεία της. Στις τελευταίες δημοσκοπήσεις, το κεντροδεξιό κόμμα της Χριστιανοδημοκρατικής Ένωσης προηγείται με περίπου το 36% των ψήφων - πολύ πιο μπροστά από το δεύτερο, τους Σοσιαλδημοκράτες.

Το μεγαλύτερο σοκ πιθανόν θα είναι όταν το κόμμα Εναλλακτική για τη Γερμανία θα γίνει το πρώτο υπερεθνικιστικό κόμμα που θα εισέλθει στο Κοινοβούλιο της Γερμανίας από τη δεκαετία του 1950.  

Αυτό είναι αρκετά ανησυχητικό. Το AfD είναι ένα κόμμα ρατσιστών, αρνητών της κλιματικής αλλαγής και δημαγωγών που πιστεύουν ότι η Γερμανία πρέπει να σταματήσει την εξιλέωση για το ναζιστικό παρελθόν της. Οι πολιτικοί του χρησιμοποίησαν συνθήματα όπως "η Γερμανία για τους Γερμανούς", ενώ μία από τις αφίσες του κόμματος λέει: "Μπούρκα; Εμάς μας αρέσει το μπικίνι! "
 

Με το κόμμα να κερδίζει 8 τοις εκατό έως 12 τοις εκατό στις δημοσκοπήσεις, η γερμανική ακροδεξιά φαίνεται πολύ πιο περιορισμένη από ό,τι τα αντίστοιχα κόμματα στη γειτονική Αυστρία, την Πολωνία και τη Γαλλία. Ωστόσο, για να συνειδητοποιήσει κάποιος την πλήρη απειλή της ακροδεξιάς σε αυτές τις εκλογές, πρέπει να κοιτάξει πέρα από τα ποσοστά των δημοσκοπήσεων. Το σύνολο του πολιτικού τοπίου της Γερμανίας έχει μετατοπιστεί προς τα δεξιά.

Από την ίδρυσή της το 2013, το AfD κατάφερε να εισέλθει σε 13 από τα 16 κοινοβούλια κρατιδίων. Όλα τα μεγάλα κόμματα έχουν χάσει ψήφους από αυτό. Στις τοπικές εκλογές στο Μπάντεν-Βυρτεμβέργη το 2016, για παράδειγμα, το AfD έλαβε 190.000 ψήφους από τους χριστιανοδημοκράτες, ενώ στη Σαξονία-Άνχαλτ το 10% της υποστήριξής του προήλθε από το αριστερό κόμμα Die Linke (την αριστερά). Ακόμη και όταν στη Γερμανία σημειώθηκε σημαντική πτώση στην προσέλευση των ψηφοφόρων τις τελευταίες δεκαετίες, το ακροδεξιό κόμμα κατάφερε να κινητοποιήσει έναν τεράστιο αριθμό ανθρώπων που δεν ψήφιζαν στο παρελθόν.

Σε μια προσπάθεια περιορισμού του κόμματος, η κυβέρνηση και τα ηγετικά κόμματα της αντιπολίτευσης έκαναν έκκληση στο συναίσθημα κατά των μεταναστών, επιτρέποντας στην ιδεολογία του AfD να διαμορφώνει συχνά τη γερμανική πολιτική και τα μέσα μαζικής ενημέρωσης. Αυτή η εξέλιξη ήταν προφανής στο τηλεοπτικό ντιμπέιτ νωρίτερα αυτό το μήνα, όταν η Μέρκελ αντιμετώπισε τον Μάρτιν Σουλτς, ο οποίος ηγείται του κύριου κόμματος της αντιπολίτευσης, των Σοσιαλδημοκρατών. Περισσότερο από το ένα τρίτο της συζήτησης αφορούσε τη μετανάστευση - πιο συγκεκριμένα τα προβλήματα από αυτήν.

Οι συντονιστές -όλοι έμπειροι δημοσιογράφοι- βοήθησαν να τεθεί ένας ισλαμοφοβικός τόνος με ερωτήματα όπως "θεωρείτε τη μετανάστευση ως απειλή για τη γερμανική κοινωνία"; και "είναι πιο δύσκολο να ενσωματωθούν οι μετανάστες από τις μουσουλμανικές χώρες;". Σε κάποια φάση, ένας δημοσιογράφος ρώτησε: "Πότε θα φύγουν αυτοί οι άνθρωποι;" Και οι δύο υποψήφιοι προσπάθησαν να συμβιβάσουν τον ανθρωπισμό με σχέδια για καταστολή για την επιβολή του νόμου και της τάξης. Και οι δύο συμφώνησαν ότι οι απελάσεις πρέπει να επιταχυνθούν.

Το κόμμα Εναλλακτική για τη Γερμανία ήταν παρόν εκείνη τη νύχτα παρά την απουσία του από τη σκηνή. 

Αυτό μπορεί να φαίνεται περίεργο σε όσους θεωρούσαν τη Γερμανία ως καταφύγιο για πρόσφυγες και τη Μέρκελ ως την καλοπροαίρετη επιτηρήτρια ενός "Willkommenskultur", που βγάζει selfies με σύρους πρόσφυγες και απεικονίζεται ως μητέρα Τερέζα στο εξώφυλλο του Der Spiegel. Αλλά δεν έχει περάσει πολύ καιρός από τότε που το Willkommenskultur της κυρίας Μέρκελ αντικαταστάθηκε από μια κουλτούρα απέλασης, εν μέρει εξαιτίας της απειλής της άκρας δεξιάς. Το 2015, το AfD στράφηκε από μια κατά κύριο λόγο αντιευρωπαϊκή στάση σε μια αντι-μεταναστευτική. Τον Σεπτέμβριο έφθασε στο υψηλό επίπεδο στήριξης 16% σε μια έρευνα.

Τον Δεκέμβριο του 2015, η καγκελάριος ανακοίνωσε ότι η κυβέρνηση θα "μειώσει δραστικά τον αριθμό των ανθρώπων που έρχονται σε μας".Η ηγέτιδα της ρεαλπολιτίκ κράτησε την υπόσχεσή της και το 2016, μόνο 280.000 άτομα ζήτησαν άσυλο, μια μείωση που σχετίζεται άμεσα με πολιτικές που εισήγαγε η κυβέρνηση συνασπισμού της Μέρκελ, συμπεριλαμβανομένης της προσωρινής απαγόρευσης της οικογενειακής επανένωσης, περικοπών χρηματικών επιδομάτων και του επαναπατρισμού αιτούντων άσυλο, ακόμη και στο Αφγανιστάν.

Τον Μάρτιο του 2016, η Γερμανία διευκόλυνε μια συμφωνία με την Τουρκία για να σταματήσει τη ροή των προσφύγων που έφταναν στην Ευρώπη και καταδικάστηκε ευρέως από τις ομάδες για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Κατά την προσεχή κοινοβουλευτική περίοδο, το κόμμα της Μέρκελ ελπίζει να ορίσει την Αλγερία, το Μαρόκο και την Τυνησία ως "ασφαλείς χώρες προέλευσης" στις οποίες μπορούν να επιστραφούν νόμιμα πρόσφυγες. Το κεντροαριστερό Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα υποστήριξε αυτές τις πολιτικές, οι οποίες υποστηρίζονται επίσης από το κόμμα Εναλλακτική για τη Γερμανία.

Τα μεγάλα γερμανικά κόμματα έχουν στηριχθεί μέχρι στιγμής στη δεξιά εν όψει αυτών των εκλογών, τόσο που οι πολιτικοί του AfD έχουν επικρίνει τους αντιπάλους τους ότι τους αντιγράφουν. Όταν οι Σοσιαλδημοκράτες παρουσίασαν τη νέα τους πλατφόρμα το Μάιο, περιλάμβανε καλύτερη προστασία των εξωτερικών συνόρων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ταχύτερες απελάσεις εγκληματικών αλλοδαπών και περισσότερη αστυνομία. Ο Αλεξάντερ Γκάουλαντ, υποψήφιος του AfD, διαμαρτυρήθηκε ότι οι Σοσιαλδημοκράτες "κλέβουν" τις θέσεις του κόμματός του "για να αποσπάσουν την προσοχή τους από την αποτυχία τους και να κερδίσουν ψηφοφόρους".

Δεν ήταν ένας πολιτικός του AfD, αλλά ο Κρίστιαν Λίντνερ, ηγέτης του φιλικού προς τις εταιρείες, νεοφιλελεύθερου Δημοκρατικού Κόμματος, ο οποίος έδωσε αυτό το μήνα μια συνέντευξη στην Bild υπό τον τίτλο "Όλοι οι πρόσφυγες πρέπει να επιστρέψουν!" Οι αιτούντες άσυλο θα πρέπει να εγκαταλείψουν τη Γερμανία μόλις η χώρα καταγωγής τους είναι ασφαλής, δήλωσε ο Λίντνερ και "δεν υπάρχει το ανθρώπινο δικαίωμα να επιλέγεις τη θέση σου στον κόσμο".

Ακόμα και τα αριστερά κόμματα έχουν μολυνθεί. Το Πράσινο Κόμμα, γνωστό για την αποστροφή του προς την αστυνομία, ζητά τώρα να αυξηθεί ο αριθμός των αστυνομικών. Ο Βίνφριντ Κρέτσμαν, ο πρώτος πρωθυπουργός ενός ομοσπονδιακού κράτους των Πράσινων, υποστηρίζει τις "ταχύτερες απελάσεις". Το Μάιο, ένας άλλος σκληροπυρηνικός Πράσινος, ο δήμαρχος του Τύμπιγκεν, Μπόρις Πάλμερ, δημοσίευσε στο Facebook μια εικόνα ανθρώπων που αναγνωρίστηκαν ως πρόσφυγες και τους έπιασαν να μην έχουν πληρώσει, με τη λεζάντα "Οι βόλτες με το τρένο έχουν αλλάξει τα τελευταία χρόνια". Ο Πάλμερ δημοσίευσε πρόσφατα ένα βιβλίο με τίτλο "Δεν μπορούμε να τους βοηθήσουμε όλους ". Οι θέσεις του Πάλμερ και του Κρέτσμαν είναι αμφιλεγόμενες στο πλαίσιο του Κόμματος των Πρασίνων, αλλά παρόλα αυτά συνεχίζουν να θεωρούνται σημαντικές προσωπικότητες στο κόμμα.

Μεταξύ των έξι κύριων κομμάτων, το Die Linke έχει υποστηρίξει τις πιο ανεκτικές πολιτικές για τους πρόσφυγες. Το κόμμα λέει ότι επιθυμεί να μειωθεί η απέλαση και να επιδιώξει "το δικαίωμα διαμονής για όλους". Αλλά η ρητορική του δεν ήταν πάντα τόσο ανεκτική. Το 2016, η Ζάρα Βάγκενκνεχτ, ηγέτιδα του Die Linke, δήλωσε ότι "δεν μπορούν να έρθουν σε μας όλοι οι εξαθλιωμένοι και φτωχοί του κόσμου". Επίσης, κατηγόρησε τη Μέρκελ για την τρομοκρατική επίθεση σε μια Χριστουγεννιάτικη αγορά στο Βερολίνο πέρυσι, αναφέροντας το "διασυνοριακό άνοιγμα. "

Αυτό δεν είναι τυχαίο. Το Die Linke "αιμορραγεί" χάνοντας ψηφοφόρους από το AfD, ειδικά στην ανατολική Γερμανία, όπου τόσο η ανεργία όσο και η δυσαρέσκεια της πολιτικής ελίτ είναι πολύ υψηλότερα. Τον Ιανουάριο, στην ανατολική πόλη της Δρέσδης, ο Μπγιορν Χέκε, ο ηγέτης του AfD στο κρατίδιο της Θουριγγίας, έδωσε μια πύρινη ομιλία ζητώντας η Γερμανία να κάνει μια "στροφή 180 μοιρών στην πολιτική μνήμης". Ο Χέκε είπε ότι "οι Γερμανοί είναι οι μόνοι άνθρωποι στον κόσμο που φυτεύουν ένα μνημείο ντροπής στην καρδιά της πρωτεύουσας ", αναφερόμενος στο μνημείο του Ολοκαυτώματος στο Βερολίνο.

Όπως το έθεσε η ηγέτιδα του κόμματος Αλις Βέιντελ, το AfD θέλει να ρίξει την πολιτική ορθότητα "στον σκουπιδοτενεκέ της Ιστορίας". Ο διάλογος εν όψει αυτών των εκλογών υποδηλώνει ότι βρίσκεται σε καλό δρόμο.

Πριν από κάθε εκλογές, το Ομοσπονδιακό Κέντρο για την Αγωγή του Πολίτη δημοσιοποιεί το "Vote-o-Mat", ένα ερωτηματολόγιο που αποσκοπεί στο να βοηθήσει τους ψηφοφόρους να προσδιορίσουν τα κόμματα που είναι πιο ευθυγραμμισμένα με τις απόψεις τους. 

 Η φετινή χρονιά έθεσε μια νέα ερώτηση:  

Πρέπει το Ολοκαύτωμα να αποτελεί ουσιαστικό μέρος της κουλτούρας που επιδιώκει τη μνήμη ενός γεγονότος της Γερμανίας; 

Η προσθήκη αυτή, που για δεκαετίες ήταν αδιανόητη, λέει πολλά για την επιρροή της ακροδεξιάς, που καλύπτεται από την ηρεμία μιας προβλέψιμης εκλογικής αναμέτρησης.