Το αποικιακό Γερμανικό "μυστικό"

Του ΡΟΥΣΣΟΥ ΒΡΑΝΑ

Mισό εκατομμύριο. Τουλάχιστον. Μισό εκατομμύριο άνθρωποι που ήταν άνεργοι στις δικές τους χώρες (τις νοτιοευρωπαϊκές χώρες που εδώ και μερικά χρόνια μαστίζονται από την κρίση) έκαναν φέτος Χριστούγεννα στη Γερμανία. Μισό εκατομμύριο άνθρωποι βρήκαν εκεί τη δουλειά και το σπίτι που δεν μπορούσαν να βρουν στις πατρίδες τους. Γιατί δεν μπορούσαν; Επειδή εκεί η ανελέητη λιτότητα και οι «διαρθρωτικές αλλαγές» έχουν διαλύσει την παραγωγική βάση τους.

Οι αμερικανοί εργαζόμενοι, την ίδια ώρα, προσπαθούν να εξηγήσουν έναν γρίφο που δεν είναι άσχετος με όλα αυτά: Γιατί η Γερμανία παράγει διπλάσια αυτοκίνητα από όσα παράγουν οι ΗΠΑ, ενώ πληρώνει τους εργαζομένους της τα διπλά; Το 2010 η Γερμανία παρήγαγε 5,5 εκατομμύρια αυτοκίνητα. Και οι ΗΠΑ 2,7 εκατομμύρια. Την ίδια περίοδο, σύμφωνα με το περιοδικό «Φορμπς», το ωρομίσθιο του γερμανού εργάτη (μαζί με τα επιδόματα) ήταν 67,14 δολάρια. Και του αμερικανού εργάτη 33,77 δολάρια. Πώς είναι δυνατόν; 

Η εξήγηση βρίσκεται στο εργασιακό περιβάλλον. Στη Γερμανία υπάρχουν δύο θεσμοί που εγγυώνται καλούς μισθούς και καλές συνθήκες εργασίας. Ο ένας είναι το συνδικάτο IG Metall, στο οποίο είναι μέλη όλοι οι εργαζόμενοι στην αυτοκινητοβιομηχανία. Ο άλλος είναι το Σύνταγμα της χώρας, που προβλέπει την επίλυση των διαφορών εργαζομένων και εργοδοτών από εργοστασιακά συμβούλια τα οποία λειτουργούν σε κάθε εργοστάσιο. 

Τι συμβαίνει όμως στις γερμανικές αυτοκινητοβιομηχανίες που έχουν εγκαταστήσει εργοστάσια σε αμερικανικό έδαφος; Είναι άραγε οι σχέσεις εργαζομένων και εργοδοτών το ίδιο αρμονικές και εκεί, όπου οι συνθήκες εργασίας είναι πολύ χειρότερες από τις γερμανικές και όπου ελάχιστοι εργαζόμενοι συμμετέχουν σε συνδικάτα;

Οχι. Η BMW που έχει εγκατασταθεί στο Σπάρτανμπεργκ των ΗΠΑ, λέει ο ιστορικός Μάρκο Μονούλα, «προσαρμόστηκε εξαιρετικά εύκολα στην τοπική επιχειρηματική κουλτούρα», όπου η εργασία έχει ελάχιστη προστασία από το κράτος. Και στο εργοστάσιο της Volkswagen στη Σατανούγκα το ωρομίσθιο του νεοπροσλαμβανόμενου εργάτη δεν ξεπερνάει τα 14,5 δολάρια. Γιατί οι γερμανικές αυτοκινητοβιομηχανίες συμπεριφέρονται τόσο διαφορετικά στις ΗΠΑ; Επειδή μπορούν να το κάνουν ατιμωρητί. «Στη Γερμανία έχουμε ισχυρά συνδικάτα, ισχυρή κοινωνική προστασία και υψηλούς μισθούς», λέει στο περιοδικό «Φορμπς» ο Χορστ Μουντ, στέλεχος της IG Metall. «Αν ήταν να πιστέψουμε σε όσα λένε οι νεοφιλελεύθεροι, σήμερα θα έπρεπε να είμαστε χρεοκοπημένοι. Κάθε άλλο. Η οικονομία μας λειτουργεί μια χαρά». Κρίμα που δεν μπορούν να πουν το ίδιο και οι πολίτες των περιφερειακών χωρών της ευρωζώνης. Η ισχυρότερη και πλουσιότερη χώρας της τους υποχρεώνει να καταπίνουν το πικρό χάπι της λιτότητας, που το μόνο που υπόσχεται είναι ολοένα και περισσότερα δύσκολα χρόνια.

Ποιο είναι λοιπόν το μυστικό της γερμανικής οικονομικής επιτυχίας; Από όσα είπε ο Χορστ Μουντ προκύπτει αυτό: Πως την ίδια ώρα που η Γερμανία διατηρεί το κοινωνικό κράτος για τον εαυτό της, επιβάλλει στις περιφερειακές χώρες της ευρωζώνης τον νεοφιλελευθερισμό. Και είναι αυτό σήμερα ο ορισμός μιας νέας αποικιοκρατίας στα χρόνια του ευρώ.