Προβλέψιμο πολιτικό χάος

Tου Σεραφειμ Κωνσταντινίδη

serkon@otenet.gr

Επειδή και στον διεθνή Τύπο ακολουθούν στερεότυπα, οι ξένες εφημερίδες περιγράφουν ως χάος την ελληνική πολιτική ζωή. Βέβαια, δεν είναι χάος με την ακριβή έννοια, αλλά με βάση ό,τι έχει επικρατήσει να θεωρείται χάος, δηλαδή η έλλειψη τάξης και η απουσία προβλεπτικότητας. Δεν είναι εύκολο να προβλεφθούν οι σκέψεις και οι κινήσεις παραγόντων της ελληνικής πολιτικής ζωής, όχι επειδή είναι πολύπλοκες, αλλά γιατί δεν έχουν τάξη…

Ωστόσο, ξέρουμε ότι η θεώρηση αυτή είναι παραπλανητική. Τίποτα από όσα ζούμε, δεν ήταν απρόβλεπτο. Ενδεχομένως να μην πιστεύαμε ότι θα φθάσουμε εδώ, καθώς η κοινή λογική αποκλείει την παράλογη συμπεριφορά. Είναι πιθανότερο να προβλέπει κανείς με λογική, παρά να δεχθεί ως δεδομένο, τον παραλογισμό.

Η θεωρία του χάους προβλέπει ότι συσχετίζονται και επηρεάζονται κινήσεις που είναι άσχετες. Μικρές, ανεπαίσθητες, ασήμαντες κινήσεις προκαλούν τεράστιες αποκλίσεις στην εξέλιξη των πραγμάτων που αποδεικνύεται μη προβλέψιμη, επειδή κανείς δεν θα μπορούσε να προβλέψει τις επιπτώσεις μιας ασήμαντης εξέλιξης. Είναι το κλασικό παράδειγμα με την κίνηση της πεταλούδας: το χτύπημα των φτερών μιας πεταλούδας παράγει μια μικροσκοπική (σχεδόν μη παρατηρήσιμη) αλλαγή στην κατάσταση της ατμόσφαιρας. Υστερα από ένα μήνα, το τι κάνει η ατμόσφαιρα, ως απόρροια της απειροελάχιστης μεταβολής που προκαλούν οι κινήσεις της πεταλούδας, διαφέρει από αυτό που θα συνέβαινε χωρίς αυτή, με αποτέλεσμα να μην δημιουργείται ένας ανεμοστρόβιλος που θα καταστρέψει μια μακρινή ακτή ή ένας που δεν επρόκειτο να υπάρξει, να εκδηλώνεται τελικά κάπου, μακριά.

Το μαθηματικό… χάος και οι επιπτώσεις του δημιουργούνται όταν τα απρόβλεπτα αποτελέσματα προκύπτουν επειδή εξαρτιούνται από μια ανεπαίσθητη αλλαγή στις αρχικές συνθήκες. Η ευαισθησία αυτή δεν υπάρχει στην περίπτωσή μας. Αντίθετα, η σημερινή κατάληξη είναι αποτέλεσμα μακράς πορείας ανευθυνότητας, διαφθοράς και έλλειψης συστήματος και αρχών. Αυτό που ζούμε τώρα είναι η κατάρρευση ενός πολιτικού συστήματος σαν αποτέλεσμα μακροχρόνιας διαχείρισης. Δεν πρόκειται για επιπτώσεις από την αλλαγή των αρχικών συνθηκών, αλλά για αποτελέσματα από τη διαχείριση μιας κρίσιμης κατάστασης που οφείλεται στο έλλειμμα ηγεσίας. 

Η απαξίωση του πολιτικού συστήματος, σε συνθήκες αποπληθωρισμού, δεν είναι πρωτόγνωρη εξέλιξη. Σε όλες σχεδόν τις χώρες, όπου εφαρμόστηκαν ανάλογες πολιτικές, το πολιτικό προσωπικό άλλαξε ριζικά. Δεν έμειναν οι κληρονόμοι! Είναι ανθρώπινη, ίσως διασκεδαστική, αλλά σίγουρα ατελέσφορη η προσπάθεια πολιτικών να παριστάνουν ότι θα συνεχίσουν να παίζουν και στο μέλλον τον ρόλο του κυρίαρχου, που έπαιξαν στο παρελθόν...

Βέβαια, στην ελληνική μυθολογία, στην αρχή υπήρχε το Χάος. Απ’ αυτό δημιουργήθηκαν τα παιδιά του, δηλαδή, η Γαία, ο Τάρταρος (τα σπλάχνα της Γαίας), ο Ερως, η Νύχτα και ο Ερεβος. Μένει να δούμε τα παιδιά του σημερινού Χάους!