Διεθνολόγου και Διευθυντή Ερευνών του Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων.
Η πολεμική επιχείρηση πλησιάζει
και αν δεν υπάρξει κάποιο θεαματικό γεγονός δύσκολα αυτή θα ανατραπεί.
Ήδη οικοδομείται προσεκτικά μία επιχειρηματολογία υπέρ του ανήθικου της
χρήσης χημικών, ώστε η όποια επέμβαση από τη στιγμή που δεν θα έχει
διεθνή νομιμοποίηση, τουλάχιστον σε επίπεδο ΟΗΕ, να έχει την ηθική υπεροχή, καθώς και να «πατάει» στην παραβίαση των διεθνών συμβάσεων περί χρήσης χημικών.
Από την άλλη, χωρίς πειστικές αποδείξεις
από ανεξάρτητο φορέα, δεν θα είναι εύκολο να διευρυνθεί ο αριθμός των
κρατών που θα στηρίξουν την ανάληψη στρατιωτικής δράσης, ενώ θα
υπονομευθεί η φύση της επέμβασης.
Οι ΗΠΑ, εφόσον προ ενός έτους ο πρόεδρος Ομπάμα είχε θέσει τη χρήση
του συριακού χημικού οπλοστασίου ως κόκκινη γραμμή, δεν μπορούν να
κάνουν πίσω, μεταξύ άλλων, για λόγους προφίλ και αξιοπιστίας έναντι
εταίρων και αντιπάλων. Βέβαια, τότε ο Αμερικανός πρόεδρος είχε κάνει
χρήση της συγκεκριμένης φρασεολογίας προκειμένου να αποφύγει περαιτέρω
εμπλοκή, όπως ζητούσαν οι αντικαθεστωτικοί, και προβλέποντας ότι δεν θα
χρειαζόταν να φτάσει στο σημείο που βρίσκεται σήμερα. Δηλαδή, έχει άθελά του εγκλωβιστεί στην ίδια του τη ρητορική, την οποία βάσισε στον «ορθολογισμό» του Άσαντ,
με αποτέλεσμα να μην μπορεί να μείνει αναπάντητη η δοκιμασία των
αντοχών της υπερδύναμης, που φέρεται να προκάλεσε το συριακό καθεστώς.
Οι υποστηρικτές της επέμβασης ισχυρίζονται πως η αναποφασιστικότητα
θα δώσει την αίσθηση σε καθεστώτα τύπου Ιράν ότι μπορούν ανενόχλητα να
αναπτύξουν το πυρηνικό τους οπλοστάσιο, χωρίς τις ανάλογες συνέπειες,
τουλάχιστον σε στρατιωτικό επίπεδο. Έτσι, θα δημιουργηθεί ένα άναρχο
σύστημα κατοχής διαφόρων ειδών όπλων αντί της εξεύρεσης ενός κοινού
παρανομαστή που θα οδηγήσει στην αποτροπή διασποράς τους.
Οι ΗΠΑ, έχοντας απωλέσει την ηθική τους καθολικότητα και αντιλαμβανόμενες την εύθραστη κατάσταση στην περιοχή, καθώς και την αναζωπύρωση προαιώνιων, πρωτίστως θρησκευτικών, εχθροτήτων, θα προτιμούσαν να «τελείωναν» με τον Άσαντ χωρίς ευθεία ανάμειξη. Μάλιστα, η διστακτικότητά τους οφείλεται εν πολλοίς και στην έλλειψη εμπιστοσύνης έναντι οποιασδήποτε διάδοχης κατάστασης, πολύ περισσότερο από τη στιγμή που επιβεβαιωμένα έχουν παρεισφρύσει στους κόλπους της αντιπολίτευσης παρακλάδια της Αλ Κάιντα.
Αντί, όμως, της απεμπλοκής από την περιοχή, την οποία η κυβέρνηση
Ομπάμα προετοίμαζε μεθοδικά εδώ και πέντε χρόνια, η Ουάσιγκτον μοιάζει
περίπου καταδικασμένη να εισέλθει σε μία ακόμη περιπέτεια.
Το πρόβλημα, ωστόσο, είναι αφενός η αδυναμία εκτίμησης του χρόνου
αλλά και της αποτελεσματικότητας της όποιας επέμβασης, καθώς και ο
μακροπρόθεσμος αντίκτυπος ανεξαρτήτου διάρκειας, αφετέρου ότι η
υπερδύναμη πρέπει μεν να καταγάγει μία καθαρή και αδιαμφισβήτητη νίκη,
χωρίς, όμως, να επιθυμεί να εμπλακεί σε τέτοιο βαθμό που θα την
εξασφαλίσει.
Αν, όντως, πρόκειται για μικρής κλίμακας
επιλεκτική επέμβαση, παραμένει ζητούμενο κατά πόσο αυτή θα δημιουργήσει
στο καθεστώς την αναγκαία πίεση για να αναθεωρήσει τις μεθόδους του ή να
υποχωρήσει ή έστω να διαφοροποιήσει τους εσωτερικούς συσχετισμούς υπέρ
των αντιπάλων του. Αν, λοιπόν, δεν εξυπηρετηθούν οι
σκοπιμότητες, μήπως υποχρεωτικά επαναλαμβάνονται οι επιχειρήσεις,
εμπλέκοντας τις ΗΠΑ σε ένα φαύλο κύκλο από τον οποίο δεν θα μπορούν να
εξέλθουν;
Κοντολογίς, λόγω της δεδομένης απροθυμίας για μακροχρόνια δέσμευση, η Ουάσιγκτον κινδυνεύει να κάνει κάθε φορά και ένα βήμα παραπάνω για άμεσα αποτελέσματα,
υπό την πίεση είτε αποτυχίας επίτευξης των αρχικών στοχεύσεων, είτε
έγκαιρης απεμπλοκής προτού αναγκαστεί να παραμείνει για καιρό στην
εύφλεκτη περιοχή.
Από την άλλη, ενδέχεται να παραχωρηθεί (αν αυτό είναι τεχνικά εφικτό)
έστω και πολύ μικρό μέρος από το τεράστιο συριακό χημικό οπλοστάσιο σε
οργανώσεις που θα έχουν μικρότερες αναστολές στη χρήση τους, όπως η πάντα ετοιμοπόλεμη Χεζμπολάχ.
Εδώ, πρέπει εξίσου να καλλιεργηθεί η πεποίθηση ότι πιθανή επίθεση, ως
μέρος επίδειξης δύναμης έναντι του Ισραήλ, θα έχει καταστροφικά
αποτελέσματα για τους εμπνευστές της. Το Τελ Αβίβ, σε ένα τέτοιο
ενδεχόμενο, θα απαντήσει με το συνηθισμένο δυσανάλογο τρόπο, γεγονός που
από τη μία θα βυθίσει το Λίβανο σε νέο εμφύλιο, από την άλλη θα
συσπειρώσει, παρότι σε αντίθετα στρατόπεδα, σιιτικά και σουνιτικά
ριζοσπαστικά στοιχεία εναντίον των Σιωνιστών.
Αν προκύψει μία τέτοια περιφερειακή αναστάτωση, πιθανόν το Τελ Αβίβ να προβεί σε προληπτική επίθεση έναντι του Ιράν,
το οποίο θα κατηγορήσει ως υπεύθυνο για συνεργασία με τη Χεζμπολάχ, με
την Τεχεράνη να απαντά με την ενεργοποίηση σιιτικών θυλάκων στο Ιράκ,
την Παλαιστίνη (Τζιχαντιστές και Χαμάς) και, βέβαια, το Λίβανο. Οι εύθραστες ισορροπίες στο Ιράκ πιθανότατα θα καταρρεύσουν,
ενώ η διαχείριση του κουρδικού στοιχείου θα γίνει ο μεγαλύτερος
πονοκέφαλος της Άγκυρας, που ήδη επωμίζεται τεράστιο οικονομικό κόστος
με τους προσφυγικούς καταυλισμούς.
Το ενδεχόμενο διάσπασης της Συρίας, ιδίως αν υπάρξει άμεση αλλαγή
καθεστώτος, είναι σοβαρό. Αλεβίτες και Κούρδοι θα διεκδικήσουν –αν δεν
έχουν ήδη μεθοδεύσει- ευρεία αυτονομία, εφόσον οι κοινότητες της Συρίας
δεν θα μπορούν να συνυπάρξουν σε ένα ενιαίο κράτος, αλλά και υπό το φόβο
αντιποίνων από μία εξτρεμιστική σουνιτική κυβέρνηση αμφίβολων προθέσεων
και προβλεψιμότητας, με πρόσβαση στο χημικό οπλοστάσιο. Η Ιορδανία είναι αρκετά ευάλωτη,
όχι μόνο λόγω του προσφυγικού κύματος αλλά και της σταθερής ενίσχυσης
ριζοσπαστικών στοιχείων εντός της χώρας. Τα μεταναστευτικά ρεύματα
πιθανόν να κινηθούν προς την Ευρώπη, με την Ελλάδα να βρίσκεται σε
επιφυλακή ως πύλη εισόδου. Η αναθεώρηση της ευρωπαϊκής πολιτικής στη
βάση των νέων πραγματικοτήτων πρέπει να εξεταστεί άμεσα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου