"Κόμμα = Ομάς ανθρώπων, ειδότων ν' αναγιγνώσκωσι και ν' αρθογραφώσιν εχόντων χείρας και πόδας υγιείς, αλλά μισούντων πάσαν εργασίαν, οίτινες ενούμενοι υπο ένα οιονδήποτε αρχηγόν, ζητούσι ν' αναβιβάσωσιν αυτόν δια παντός μέσου εις την έδραν πρωθυπουργού, ίνα παρέχη αυτοίς τα μέσα να ζώσι χωρίς να σκάπτωσι"
Εμμανουήλ Ροΐδης , Έλληνας πεζογράφος και κριτικός (1836-1904)


ΔΙΕΘΝΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ: H σιωπή των ειδικών


Πριν από δύο εβδομάδες, οι μεγαλύτεροι πολιτικοί επιστήμονες της Βρετανίας πραγματοποίησαν ένα τριήμερο συνέδριο στο Μπέλφαστ. Θα περίμενε κανείς να συζητήσουν εκτενώς για διάφορα θέματα που αφορούν την κρίση: από τις κυβερνήσεις τεχνοκρατών στην Ελλάδα και την Ιταλία μέχρι την αδυναμία των κυβερνήσεων απέναντι στις τράπεζες, κι από τη λιτότητα μέχρι τις αναδυόμενες οικονομίες. 

Λάθος: μία συζήτηση είχαν όλη κι όλη το τριήμερο, και αφορούσε τη βρετανική πολιτική οικονομία. 

Ισως να τα πηγαίνουν καλύτερα οι κοινωνιολόγοι. Μια ματιά στην ιστοσελίδα της Βρετανικής Κοινωνιολογικής Εταιρείας όμως, που έχει 2.500 μέλη, είναι και πάλι απογοητευτική. Τον Απρίλιο του 2010, ενώ μαινόταν η κρίση των τραπεζών, το θέμα που κυριαρχούσε ήταν ότι οι μποντιμπιλντεράδες μεγαλύτερης ηλικίας είναι σε θέση να αλλάξουν τον τρόπο με τον οποίο οι νέοι αντιμετωπίζουν τους άνω των 60. 

Εξίσου φτωχή είναι και η συγκομιδή από την Αμερικανική Κοινωνιολογική Επιθεώρηση: εννιά άρθρα για τη χρηματοπιστωτική κρίση τα τελευταία δέκα χρόνια... 

Ο μόνος τόπος όπου παρατηρείται κάποια κινητικότητα, γράφει ο Αντίτια Τσακραμπόρτι στην «Γκάρντιαν», είναι μια ιστοσελίδα του ιδρύματος Open Democracy που λέγεται Uneconomics. Καλά το καταλάβατε: διάφοροι μη οικονομολόγοι συζητούν εδώ για τα αίτια της κρίσης. Είναι ένα χαρούμενο φόρουμ, αλλά δύσκολα θα αλλάξει τις τύχες του κόσμου. Κατά τα άλλα, σιωπή.

Οι «Φαϊνάνσιαλ Τάιμς» επισκέφθηκαν πρόσφατα τον Φρανσουά Μπουργκινιόν στο υπέροχο σπίτι του στο 11ο Διαμέρισμα του Παρισιού. Πρώην επικεφαλής οικονομολόγος της Παγκόσμιας Τράπεζας, διευθυντής σήμερα του Paris School of Economics και ειδικός για την ανακατανομή του πλούτου, ο Μπουργκινιόν επισημαίνει ότι οι ανισότητες στις ΗΠΑ, τη Βρετανία και μερικές ευρωπαϊκές χώρες έχουν αυξηθεί δραματικά τα τελευταία χρόνια και βρίσκονται σήμερα στα επίπεδα των αρχών του εικοστού αιώνα. Το φαινόμενο αυτό, τονίζει, οφείλεται κυρίως στα μεγάλα κέρδη του πλουσιότερου 1% του πληθυσμού. Και οι κοινωνικές επιπτώσεις ποικίλλουν από χώρα σε χώρα.  


Στην Αμερική, όπου οι ανισότητες έχουν αυξηθεί πολύ, οι πολίτες λένε ότι ζουν σε μια δίκαιη κοινωνία. Στη Γαλλία, όπου έχει κρατηθεί κάποια ισορροπία, οι πολίτες θεωρούν ότι ζουν σε μια άδικη κοινωνία. Το ίδιο λένε και στη Βραζιλία, παρ' όλο που εδώ οι ανισότητες έχουν μειωθεί δραστικά την τελευταία δεκαετία.

Ωραία όλα αυτά - αλλά για την ταμπακέρα; «Ο κόσμος δεν θα δεχθεί σκληρά μέτρα λιτότητας αν δεν είναι ισότιμα κατανεμημένα σε όλο τον πληθυσμό», σημειώνει ο Μπουργκινιόν. Ευχαριστούμε πολύ, αλλά δεν χρειάζεται να είσαι ειδικός στην ανακατανομή του πλούτου για να κάνεις αυτή την παρατήρηση.

Υπάρχουν βέβαια και εξαιρέσεις σ' αυτή τη σιωπή. Ο Πολ Κρούγκμαν, για παράδειγμα, γράφει μέρα παρά μέρα ότι η λιτότητα δεν «τραβάει», ότι χρειάζονται αναπτυξιακά μέτρα κι ότι ο καλύτερος τρόπος για να σωθεί η Ευρώπη είναι να απαλλαγεί από το ευρώ. Αυτό το ποίημα το έχουμε μάθει πια απ' έξω, χρειαζόμαστε άλλες προτάσεις, πρωτότυπες, ριζοσπαστικές, αιρετικές. Και προπάντων, ρεαλιστικές.

Δεν υπάρχουν σχόλια: