Ο μεγάλος μου γιος, στα 9 του, έχει περάσει το 3,2% της ζωής του στο Ιντερνετ. Η στατιστική αυτή είναι αυθαίρετη, αλλά μου φαίνεται λογική. Το σίγουρο, πάντως, είναι ότι πέρασε τουλάχιστον τρεις ώρες στο Ιντερνετ την περασμένη άνοιξη, όταν το τέλος της τρίτης τάξης ήρθε με μια ανάθεση εργασίας για τα ζώα του τροπικού δάσους.
Το δικό του ζώο ήταν η ανακόντα, και το Διαδίκτυο τον βοήθησε να γράψει μια πολύ κατατοπιστική έκθεση. Ηταν υπερήφανος για την εργασία του και μου την έφερε να τη διαβάσω όταν τελείωσε. «Υπάρχουν τρία είδη ανακόντα», μου είπε. «Πράσινο, κίτρινο και με μαύρες κηλίδες. Δεν είναι δηλητηριώδες φίδι. Είναι συσφιγκτήρας. Και είναι το μεγαλύτερο φίδι στον κόσμο».
«Και ποιο είναι το δεύτερο μεγαλύτερο;» ρώτησα. Με κοίταξε λίγο συνοφρυωμένος και έφυγε. Ακουσα ήχο πλήκτρων στο άλλο δωμάτιο κι έπειτα γύρισε πίσω και μου είπε την απάντηση.
Ενα μήνα αργότερα, κάναμε ένα οικογενειακό ταξίδι στο Μαϊάμι, για να δούμε τους γονείς της γυναίκας μου. Εκείνη κι εγώ κοιμηθήκαμε στο δωμάτιο όπου μεγάλωσε. Ανάμεσα σε άλλα ενθύμια και συλλεκτικά αντικείμενα, υπήρχε μια εγκυκλοπαίδεια. Είχα κι εγώ την ίδια εγκυκλοπαίδεια μικρός, και τη φυλλομέτρησα με ένα μείγμα νοσταλγίας και βαρεμάρας. Κοίταξα το λήμμα «ανακόντα» και μετά πήγα στον τόμο με το φι για να διαβάσω λίγο περισσότερα πράγματα για τα φίδια.
Το πιο ενδιαφέρον με αυτή την έρευνα ήταν εκείνο που δεν μου είπε: το δεύτερο σε μέγεθος φίδι. Διάβασα με αρκετή προσοχή αλλά δεν υπήρχε μηχανισμός ψαξίματος και δεν μπορούσα απλώς να πάω στον τόμο με το δέλτα και να κοιτάξω για το «δεύτερο σε μέγεθος φίδι». Αυτό που ο γιος μου μπορούσε να κάνει σε 10 δευτερόλεπτα, εγώ αδυνατούσα να το κάνω σε μισή ώρα.
Οταν ήμουν μικρός, έκανα τις ίδιες εργασίες με τον γιο μου (εννοώ το ίδιο είδος εργασιών – στο δημοτικό μάς αναθέτανε συνεχώς να γράφουμε για σκίουρους και αεροπλάνα). Αν είχα κάνει μια εργασία για την ανακόντα και η δασκάλα μου με είχε ρωτήσει ποιο είναι το δεύτερο σε μέγεθος φίδι, δεν θα μπορούσα απλώς να πάω δίπλα, να πληκτρολογήσω και να μάθω την απάντηση. Θα επέστρεφα στην εγκυκλοπαίδεια και, αν δεν την έβρισκα εκεί, η εργασία μου θα έμενε ανολοκλήρωτη.
Και θα έμενα με την απορία και το ερώτημα θα βούιζε ανεπαίσθητα στο μυαλό μου ζητώντας να απαντηθεί. Προσφέροντας απαντήσεις σε ερωτήματα με τόσο αμείλικτη αποτελεσματικότητα, το Ιντερνετ κόβει την προμήθεια ενός ακόμα πιο πολύτιμου αγαθού: της παραγωγικής κλιμάκωσης της περιέργειας.
Η εκπαίδευση, όπως τουλάχιστον τη θυμάμαι, δεν είχε στόχο μόνο να δημιουργήσει παιδιά εφοδιασμένα με πληθώρα πληροφοριών, αλλά να τα γεμίσει με ερωτήματα που ωριμάζουν, μέσω της αναβολής, σε γνήσια ενδιαφέροντα.
Οι δύο γιοι μου περνούν γρήγορα διάφορες φάσεις. Τον ένα μήνα παθιάζονται με τη θαλάσσια ζωή, την άλλη με τις σημαίες του κόσμου. Αυτό δεν διαφέρει πολύ από το πώς ήμουν εγώ (στα ’70 παθιαζόμασταν για τα ρομπότ) αλλά εκείνο που διαφέρει είναι η ποσότητα των πληροφοριών που μπορούν να συλλέξουν και το πόσο γρήγορα μπορούν να ικανοποιήσουν την πείνα τους. Μέχρι πρόσφατα, ήμουν απόλυτα συμφιλιωμένος μ’ αυτό (παρεμπιπτόντως, το δεύτερο σε μέγεθος φίδι είναι ο πύθωνας).
Οταν κάποιο από τα παιδιά μου μού έκανε μια ερώτηση, προσπαθούσα να απαντήσω, και αν δεν μπορούσα, έψαχνα στο Ιντερνετ. Το Google κι εγώ, όπως φαίνεται, ξέρουμε τα πάντα. Τον τελευταίο καιρό, όμως, άρχισα να το παίζω χαζός, λέγοντας πως δεν ξέρω και προτείνοντας να ψάξω να βρω την απάντηση.
Μερικές φορές παραιτούνται από το ερώτημα αμέσως, άλλοτε επιμένουν, και προσπαθώ να μην υποχωρώ στην επιμονή τους, αλλά μάλλον να φροντίζω να παραμένουν τα ερωτήματα στο κεφάλι τους μέχρι να φτάσουν να αποδεχτούν ότι υπάρχουν απορίες που δεν μπορούν να απαντηθούν τόσο εύκολα.
Πριν από μερικές μέρες, ο γιος μου με ρώτησε ποια είναι η πιο συνηθισμένη αιτία θανάτου στον κόσμο. «Δεν είμαι σίγουρος», του είπα.
Περίμενα να τον δω να πηγαίνει στο κομπιούτερ, αλλά έμεινε εκεί στο τραπέζι κάνοντας εικασίες για κάμποση ώρα: «Καρδιακές προσβολές;» είπε. «Αυτοκινητικά δυστυχήματα; Γηρατειά;» Πήγε στο κρεβάτι με την απορία.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου