Το ψάρι δεν ξέρει τι είναι το νερό. Σαν τα ψάρια που χρειάστηκε να βρεθούν για πρώτη φορά έξω από το νερό, αποκτώντας έτσι ξαφνικά συνείδηση του περιβάλλοντος στο οποίο ζούσαν, ένιωσαν την περασμένη Δευτέρα δισεκατομμύρια χρήστες των υπηρεσιών του Facebook.
Για τους νέους, που δεν θυμούνται καν πότε ήταν η πρώτη φορά που κράτησαν μια οθόνη στην παλάμη τους –που γεννήθηκαν δικτυωμένοι– τα κοινωνικά δίκτυα δεν είναι απλώς ένας από τους τρόπους που επικοινωνούν. Είναι, δίχως υπερβολή, το «νερό»
Μόνο που αυτό το ζωτικό στοιχείο δεν ρέει φυσικά. Το δίκτυο που ίδρυσε από το φοιτητικό του δωμάτιο πριν από 17 χρόνια ο Μαρκ Ζούκερμπεργκ δεν είναι απλώς ένας δίαυλος προορισμένος να συνδέει τους ανθρώπους. Είναι, παρά τις τεχνολογικές του καινοτομίες, ένα μαμούθ του πιο πρωτόγονου καπιταλισμού, με ορέξεις μονοπωλιακής κυριαρχίας και ανεξάντλητους πόρους για λόμπινγκ.
Είναι πρωτίστως ένα ανεπανάληπτο κοινωνικό πείραμα πλανητικών διαστάσεων.
Υπάρχουν χώρες του αναπτυσσόμενου κόσμου όπου η λέξη «facebook»χρησιμοποιείται εναλλάξ ως συνώνυμη της λέξης «ντερνετ» Το μπλακ άουτ της Δευτέρας λειτούργησε και ως φευγαλέο σήμα αφύπνισης απέναντι σε αυτή την πραγματικότητα: ποτέ ξανά στο παρελθόν μια τόσο κοινόχρηστη υπηρεσία δεν ήταν ιδιωτική –υποτελής στο συμφέρον μιας και μόνης επιχείρησης.
Ενα εξάωρο διάλειμμα σαν αφορμή αναστοχασμού.
Οι κρεμλινολόγοι της αυτοκρατορίας του λένε ότι ο Ζούκερμπεργκ δεν διψάει για λεφτά, όσο για κυριαρχία. Το μυαλό του λειτουργεί περισσότερο υπολογιστικά, σαν αλγόριθμος. Γι’ αυτό και δυσκολεύεται να προσπελάσει τις αχανείς εκτάσεις ηθικής αμφισημίας που το εγχείρημά του έχει διανοίξει στην ανθρώπινη εμπειρία.
Δυσκολεύεται –ή κάνει ότι δυσκολεύεται–να αντιληφθεί ότι το Facebook και οι αδελφές εφαρμογές του δεν είναι απλώς ένα κανάλι –μια κοίτη αδιάφορη για τα υλικά που μεταφέρει.
Αυτή είναι η εταιρική φιλοσοφία που κινεί ακόμη το μεγαλύτερο των δικτύων. Το είχε γράψει σε ένα εσωτερικό του σημείωμα, μετά την πρώτη live δολοφονία στο Facebook το 2018, ένας εκ των αντιπροέδρων του, ο Αντριου Μπόσγουορθ: «Μπορεί να κοστίσει μια ζωή. Μπορεί κάποιος να χάσει τη ζωή του σε μια τρομοκρατική επίθεση που θα έχει οργανωθεί με τα εργαλεία μας. Η ωμή αλήθεια είναι ότι η πίστη μας στο να συνδέουμε τους ανθρώπους είναι τόσο βαθιά, ώστε ό,τι μας επιτρέπει να συνδέουμε περισσότερους ανθρώπους είναι de facto καλό»
Η ηθική ουδετερότητα –αλλιώς, ο αμοραλισμός–παρουσιάζεται ως καλοσύνη. Η αναρχία ως ελευθερία. Και η αγορά του (παρα)πληροφοριακού εθισμού βαφτίζεται «σύνδεση»
Πολλοί λένε ότι είναι καλύτερο να υπάρχει ένα μεγάλο δίκτυο σαν το Facebook, με το οποίο οι Αρχές μπορούν να διαπραγματευθούν, παρά πολλοί, μικροί και σκοτεινοί «παραπόταμοι» Μέχρι σήμερα, όμως...
το ποτάμι κατεβάζει ακατάσχετα δηλητήριο.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου