ΠΡΟΣΕΞΤΕ ΤΟ...
Του ΠΑΝΤΕΛΗ ΣΑΒΒΙΔΗ
Η Συμφωνία Αμυντικής Συνεργασίας Ελλάδας -Γαλλίας, παράλληλα με την αγορά πολεμικών πλοίων, προκάλεσε ενθουσιασμό στην κοινή γνώμη διότι και ενισχύονται οι Ένοπλες Δυνάμεις και υπάρχει στη συμφωνία αναφορά σε ένοπλη υποστήριξη σε περίπτωση απειλής κατά της εδαφικής επικράτειας των μερών. Μετά απο χρόνια αδράνειας και υποχωρήσεων που συνεχίζονται, ακόμη και σήμερα, η κοινή γνώμη αισθάνθηκε μια ανακούφιση.
Υπάρχουν ορισμένα όμως, τα οποία πρέπει να δούμε ψύχραιμα. Διότι η στρατιωτική προετοιμασία της χώρας δεν είναι παιχνιδάκι, ούτε μέσον για άσκηση εσωτερικής πολιτικής.
1.-Το πρώτο είναι η συνειδητοποίηση της ανυπαρξίας της Ελλάδας ως κράτους. Η αγορά και η συμφωνία κατέστησαν δυνατές μετά απο “άδεια” των ΗΠΑ, λόγω AUKUS. Η Ουάσιγκτον θέλησε να εξευμενίσει το Παρίσι απο την ακύρωση της Συμφωνίας με την Αυστραλία και έδωσε το ΟΚ στην Ελλάδα να αγοράσει τις ψηφιακες φρεγάτες Bellhara. Αν δεν συνέβαινε το γεγονός που προκάλεσε την Γαλλική αντίδραση η Ελλάδα θα προμηθευόταν αμερικανικά πλοία κατάλληλα για ακτοφυλακή. Όχι ανοικτές θάλασσες. Οι ΗΠΑ διαθέτουν πολύ καλές φρεγάτες, τις Arleigh Burke αλλά αρνούντο να τις προμηθεύσουν στην Ελλάδα για να μην στεναχωρήσουν την Τουρκία. Και οι Bellhara είναι η δεύτερη καλύτερη επιλογή και ενισχύουν την αποτρεπτική ικανότητα της χώρας. Άλλωστε, εκεί αποβλέπει και η ελληνική πολιτική. Στην αποτροπή.
Αποτροπή, όμως, σημαίνει να μην επιτραπεί στον αντίπαλο να αμφισβητήσει. Η Ελλάδα, όμως, έχει διεκδικήσεις. ΑΟΖ, 12 μίλια, απελευθέρωση της Κύπρου. Στην περίπτωση αυτή δεν αρκεί η αποτροπή, δεν αρκούν τα όπλα. Και κρισιμα όπλα δεν είναι, μόνο, οι Bellhara αλλά και τα Rafale. Χρειάζεται και αποφασιστικότητα. Και αυτή, προς το παρόν, δεν υπάρχει. Ίσως, φανεί όταν ολοκληρωθεί η αγορά των εξοπλισμών. Χρειάζεται, δηλαδή, μια νέα ελληνική πολιτική. Φοβάμαι πως για να εξαγγελθεί και υλοποιηθεί χρειάζεται η έγκριση των Δυνάμεων. Και για να είμαι σαφής των ΗΠΑ. Άρα, μπαίνουμε σε έναν φαύλο κύκλο. Καλές οι αγορές εξοπλισμών αλλά χωρίς στρατηγικό σχέδιο-που δεν θα μπορέσει να αποκτήσει η Ελλάδα λόγω της εξάρτησής της- η σημασία τους περιορίζεται. Ενδεικτικό της άδειας που χρειαζόταν η Ελλάδα για την αγορά απο τη Γαλλία και την συμφωνία μαζί της είναι και η σημερινή ανακοίνωση του State Department που την χαιρετίζει.
2.-Το State Department στον χαιρετισμό του κάνει αναφορά και στην πρόοδο που σημειώνεται στην Συμφωνία Αμοιβαίας Αμυντικής Συνεργασίας Ελλάδας-ΗΠΑ και μιλά για επ αόριστον ισχύ της (Μέχρι τώρα ανανεωνόταν κάθε χρόνο). Οι πληροφορίες λένε πως οι ΗΠΑ αρνούνται οποιαδήποτε δέσμευση αμυντικής συνδρομής. Αρνούνται, ακόμη, και την ελληνική προσφορά δραστηριοποίησης των Ενόπλων Δυνάμεών τους σε περιοχές που θα παρουσίαζαν ενδιαφέρον για την Ελλάδα, όπως η Σκύρος. Δηλαδή, οι ΗΠΑ ζητούν χωρίς να δίνουν. Κανείς πολιτικός στην Ελλάδα δεν έχει το εκτόπισμα να τους αρνηθεί.
3.-Έχουν καμιά σημασία τα κείμενα των Συμφωνιών; Μάλλον περιορισμένη. Δεν μπορεί να πει κανείς ότι δεν είναι τίποτε, δεν μπορεί, όμως, να πει ότι είναι και το άπαν. Ο τρόπος που είναι διατυπωμένες αφήνουν περιθώρια υλοποίησης ή μη υλοποίησης των δεσμεύσεων. Για παράδειγμα, η Συμφωνία με τη Γαλλία, στο μεγαλύτερο μέρος της είναι μια έκθεση ιδεών. Έχει δύο κρίσιμα σημεία. Δεσμεύουν περισσόερο την Ελλάδα να συνδράμει τη Γαλλία παρά τη Γαλλία να συνδράμει την Ελλάδα.
Το κρίσιμο άρθρο είναι το 2 το οποίο λέει επι λέξη:
“Τα Μέρη παρέχουν το ένα στο άλλο βοήθεια και συνδρομή, με όλα τα κατάλληλα μέσα που έχουν στην διάθεσή τους, κι εφόσον υφίσταται ανάγκη με τη χρήση ένοπλης βίας, εάν διαπιστώσουν από κοινού ότι μία ένοπλη επίθεση λαμβάνει χώρα εναντίον της επικράτειας ενός από τα δύο, σύμφωνα με το ‘Αρθρο 51 του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών”.
Δείτε το προσεκτικά: “εάν διαπιστώσουν απο κοινού ότι μια ένοπλη επίθεση λαμβάνει χώρα εναντίον της επικράτειας…” Τα περιθώρια να μην υπάρξει κοινός τόπος εκτίμησης, δηλαδή συμφωνίας, σε μια κρίσιμη στιγμή είναι μεγάλα. Αλλά, κακά τα ψέμματα, έτσι γίνεται σε τέτοιες συμφωνίες. Τα κράτη δεσμεύονται αλλά αφήνουν πάντα περιθώρια να εκτιμήσουν την στιγμή.
Αξίζει να σημειωθεί και το εξής: Το άρθρο 2 μιλά για επικράτεια. Επικράτεια είναι το έδαφος και τα χωρικά ύδατα. Αν ένα ελληνικό πλοίο δεχθεί επίθεση στα διεθνή ύδτα, βρίσκεται εκτός επικράτειας. Και η παρουσία στην Ανατολική Μεσόγειο δεν μπορεί να γίνεται σε χωρικά ύδατα. Λεπτομέρεια αλλά ενδιαφέρουσα. Και σε μια ανάλυση πρέπει να επισημανθεί.
Το ενδιαφέρον των δύο χωρών στους χώρους που αναφέρεται η Συμφωνία (Μεσόγειος, Μέση Ανατολή, Βαλκάνια) συγκλίνει. Η Συμφωνία προσθέτει στην αποτροπή. Δεν είναι, όμως, για επανάπαυση. Άλλωστε, υπάρχει και η παρασκηνιακή πληροφορία ότι ένα απο τα προβλήματα που δεν επήρχετο μέχρι τώρα συμφωνία με τη Γαλλία (πέραν της αμερικανικής εμπλοκής) ήταν και ότι το Παρίσι δεν δεχόταν τέτοια αναφορά, όπως αυτή του άρθρου 2. Οι ίδιες πληροφορίες υποστηρίζουν πως οι αμερικανοί τους παρότρυναν να την δεχθούν.
4.-Και ενώ το σημείο που μας αφορά έχει αυτά τα προβληματικά σημεία, το άρθρο 18 παραγραφος ι που αφορά τη Γαλλία είναι πιο σαφές και δεσμευτικό.Λέει: “ι) Συμμετοχή σε κοινές αναπτύξεις δυνάμεων ή αναπτύξεις σε θέατρα επιχειρήσεων προς υποστήριξη κοινών συμφερόντων, όπως, για παράδειγμα, τις υπό γαλλική διοίκηση επιχειρήσεις στο Σαχέλ”. Δηλαδή, κατονομάζει ρητά μια περιοχή πιθανής ελληνικής συμμετοχής που ενδιαφέρει τη Γαλλία. Βεβαίως, θα μπορούσε να δοθεί και η ερμηνεία, πριν γίνει σαφές, τι εννοεί η παράγραφος του άρθρου ότι οι κοινές αναπτύξεις δυνάμεων ή τα θέατρα επιχειρήσεων μπορεί να είναι και αυτά που ενδιαφέρουν την Ελλάδα. Αποφεύγει, όμως, το άρθρο να είναι σαφές σε θέματα ελληνικού ενδιαφέροντος, είναι σαφές σε θέματα γαλλικού ενδιαφέροντος.
Τέλος, θα ήθελα επιγραμματικά να κάνω τις εξής επισημάνσεις:
1.-Η συμφωνία έχει την αμερικανική έγκριση. Που σημαίνει πως η σύγκλιση Ελλάδας-Γαλλιας υποστηρίζεται απο τις ΗΠΑ.
2.-Η Γαλλία δεν το κρύβει ότι έχει μια μεσογειακή πολιτική την οποία θέλει να υλοποιήσει. Δεν το επέτρεπε ως σήμερα η Γερμανία της Μέρκελ. Θα αλλάξει κάτι με τη νέα γερμανική κυβέρνηση; Θα είναι μια αδύναμη κυβέρνηση, μέχρι να αναδειχθεί μαι ηγετική προσωπικότητα αναγνωρισμένη σε ευρωπαίκό επίπεδο. Πιθανώς, όπως έγραψε η Ουάσιγκτον Πόστ να υπάρξει ηγετική τριανδρία στην Ευρώπη (Γερμανός καγκελάριος, Μακρόν και Ντράγκι). Σε μια τέτοια περίπτωση μπορεί να υπάρξουν περιθώρια στην ανάπτυξη μιας μεσογειακής πολιτικής. Αλλά, όσοι γνωρίζουν τη Γερμανία λένε πως οι οικονομικές επιχειρήσεις διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην διαμόρφωση της γερμανικής πολιτικής. Ο Λαφοντέν εξαφανίστηκε σε μια βραδιά όταν το γερμανικό κεφάλαιο τον απέρριψε απο υπουργό οικονομικών.
3.-Οι ΗΠΑ λέγεται πως αποχωρούν απο την περιοχή και θα αφήσουν τοποτηρητές. Στην Μεσόγεο που μας αφορά ποιόν θα προκρίνουν; Τη Γαλλία, την Τουρκία, ή τη Βρετανία; Και αν η Γαλλία αναπτύξει μια ευρωπαίκή πολιτική στη Μεσόγειο μήπως υπάρξει μια σύγκλιση Βρετανίας-Τουρκίας; Θα έχει την υποστήριξη των ΗΠΑ; Τι θα σημαίνει για την ισορροπία στην περιοχή;
Αυτά είναι μερικές σημαντικές λεπτομέρειες μετά τον ενθουσιασμό που θα πρέπει να μας προβληματίσουν.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου