Ακόμη και χωρίς τις περιττές περιπλοκές που προκάλεσε η αβελτηρία του Αθηναϊκού Πρακτορείου,
η ομιλία που εκφώνησε ο Tayyip Erdoğan στο... Πανεπιστήμιο Tayyip
Erdoğan του Ρίζε, ιδιαίτερης πατρίδας του Τούρκου προέδρου, ήταν άλλο
ένα μεγαλοϊδεατικό, αναθεωρητικό, αντιδυτικό μανιφέστο – υπό τύπου
follow up στις ήδη πολυσυζητημένες δηλώσεις του περί της Συνθήκης της Λωζάνης.
Μόνο που αυτή τη φορά, η αφορμή της ρητορικής έκρηξης του Tayyip
Erdoğan είναι απολύτως επίκαιρη – αν και η πραγματική θέση από την οποία
μιλά ο Τούρκος πρόεδρος δεν είναι αυτή της αγέρωχης ισχύος που
αποπνέουν τα λόγια του.
Ο κυριότερος αποδέκτης του μηνύματος του Erdoğan είναι οι Ηνωμένες
Πολιτείες – διότι δείχνουν να μην έχουν πάρει τις αποφάσεις τους για τον
ρόλο που επιφυλάσσουν στην Τουρκία
κατά την επιχείρηση ανακατάληψης της Μοσούλης. Για την ακρίβεια, η
αμερικανική πλευρά τάχθηκε πολύ χαρακτηριστικά υπέρ της κεντρικής
κυβέρνησης του Ιράκ κατά την πρόσφατη αντιπαράθεσή της με την Άγκυρα ως προς την τουρκική στρατιωτική δύναμη που βρίσκεται, χωρίς την άδεια της Βαγδάτης, στην Μπασίκα, στα περίχωρα της Μοσούλης.
Η "επόμενη μέρα” στη Μοσούλη προβληματίζει πολλούς – και όχι μόνο τους
άμεσα συμμετέχοντες στις εχθροπραξίες. Οι πεσμεργκά του αυτόνομου
κουρδικού βόρειου Ιράκ και οι υπό την κυριαρχία του σιιτικού στοιχείου
ιρακινές πολιτοφυλακές αποτελούν την εμπροσθοφυλακή σε μια στρατιωτική
προσπάθεια, η οποία θεωρητικά καθοδηγείται από τον τακτικό στρατό της
Βαγδάτης, με αμερικανική αεροπορική υποστήριξη. Οι επιτελείς του υπό τις
ΗΠΑ διεθνούς συνασπισμού προβλέπουν ότι η μάχη της Μοσούλης θα
διαρκέσει εβδομάδες, όμως οι ξένοι τζιχαντιστές αναφέρεται ότι ήδη από
την πρώτη μέρα συμπτύσσονται εσπευσμένα προς τη Συρία - οι πλέον
καχύποπτοι ισχυρίζονται ότι το πραγματικό σχέδιο ως προς την ανακατάληψη
της δεύτερης μεγαλύτερης πόλης του Ιράκ δεν είναι παρά ακριβώς αυτό.
Σε μεγάλη συγκέντρωση για την σιιτική εορτή της Ασούρα ο ηγέτης της
οργάνωσης Χεζμπολλάχ του Λιβάνου Hassan Nasrallah υποστήριξε ότι η
αμερικανική πλευρά έχει εγκαταλείψει τον στόχο της ανακατάληψης της
Ράκκα (οιονεί πρωτεύουσας του Ισλαμικού Κράτους στη Συρία) και αρκείται
στην ανακατάληψη της Μοσούλης, με ανεμπόδιστη αναδίπλωση των
τζιχαντιστών από το βόρειο Ιράκ στην ανατολική Συρία, ώστε να
διαιωνισθεί η διχοτόμηση της χώρας (και να παρεμποδίζεται, θα μπορούσε
να προσθέσει, η γεωγραφική συνέχεια του Ιράν, με το Ιράκ, τη Συρία και
τον Λίβανο, όπου δρά η ίδια η Χεζμπολλάχ).
Ήδη η απομάκρυνση των τζιχαντιστών από την Φαλούτζα του δυτικού Ιράκ και, πολύ πιο πρόσφατα, η αβρόχοις ποσί ανακατάληψη της Τζαράμπουλους, στα τουρκο-συριακά σύνορα, από τις τουρκικές δυνάμεις δημιουργούν προηγούμενο.
Όμως ο Erdoğan ανησυχεί όσο δεν ξεκαθαρίζουν οι όροι με τους οποίους θα συμμετάσχουν και οι τουρκικές δυνάμεις στην ανακατάληψη της Μοσούλης. Ο ηγέτης των Κούρδων του Ιράκ Μassoud Barzani έχει δεσμευτεί ότι οι πεσμεργκά δεν θα εισέλθουν στην πόλη – αλλά η δέσμευσή του από μόνη της δεν αρκεί. Ο ίδιος ο Τούρκος πρόεδρος έχει ρίξει το σύνθημα "η Μοσούλη στους κατοίκους της”, θέτοντας τρόπον τινά βέτο στην κατάληψη ενός τόσο σημαντικού, και παραδοσιακά σουνιτικού, αστικού κέντρου του Ιράκ από τους Κούρδους ή τις σιιτικές, δηλ. φιλικές προς την Τεχεράνη, πολιτοφυλακές. Βεβαίως, όταν ο Erdoğan μιλά για διατήρηση των δημογραφικών ισορροπιών της Μοσούλης, αποδέχεται πλήρως την εθνοκάθαρση που έχει ήδη πραγματοποιήσει το Ισλαμικό Κράτος στην περιοχή, εις βάρος του ισχυρού χριστιανικού στοιχείου, των (κουρδόφωνων) γεζίντι κ.ο.κ.
Ο φόβος του κουρδικού στοιχείου και εντέλει του διαμελισμού της Τουρκίας εμπνέει τυχοδιωκτικές διαθέσεις. "Το στάτους κβο με κάποιον τρόπο θα αλλάξει. Ή θα κινηθούμε με άλματα προς τα μπροστά και θα κερδίσουμε, ή θα καταδικαστούμε να χάσουμε εδάφη. Εγώ είμαι αποφασισμένος να κάνω άλματα προς τα εμπρός" φέρεται κατά τη φιλοκυβερνητική εφημερίδα Yeni Şafak να δήλωσε ο Τούρκος πρόεδρος σε πρόσφατη συνεδρίαση του υπουργικού συμβουλίου.
Η αμερικανική πλευρά, πάλι, δεν δείχνει να επείγεται να έλθει σε συμφωνία με την Άγκυρα. Δεν μπορεί άλλωστε να εγκαταλείψει με ευκολία τους Κούρδους του PYD στη Συρία, μοναδικούς μέχρι τώρα αξιόπιστους και αξιόμαχους εταίρους της στην περιοχή. Ούτε παραβλέπει το νέο εντατικό φλερτ του Erdoğan με την Ρωσία, ώστε να βιάζεται να τον επιβραβεύσει.
Απέναντι σε αυτή την κατάσταση ο Τούρκος πρόεδρος με την ομιλία του στο Ρίζε απαντά στο ερώτημα "τί δουλειά έχει η Τουρκία στο Ιράκ και τη Συρία” αφενός με το να το αντιστρέφει, διερωτώμενος ¨τι δουλειά έχουν χώρες που απέχουν χιλιάδες χιλιόμετρα”, και αφετέρου με το να υπενθυμίζει τους δεσμούς της Τουρκίας με την περιοχή. Δεσμούς που ξεκινούν από το προφανές γεγονός της γειτονίας ("δεν μπορούμε να σκεφτούμε το Ρίζε, χωριστά από το Μπατούμι ή την Αδριανούπολη, χωριστά από τη Θεσσαλονίκη και το Κάρτζαλι”) και τα αντίστοιχα μελήματα ασφαλείας και καταλήγουν στο οθωμανικό παρελθόν ("Θα δείτε κάτι από εμάς σε κάθε μεσανατολική και βορειοαφρικανική χώρα από την Αντιόχεια ως το Μαρόκο, θα πετύχετε οπωσδήποτε κάποιο ίχνος των προγόνων μας σε κάθε βήμα σας στην περιοχή από τη Θράκη μέχρι την Ανατολική Ευρώπη”). Προκύπτει έτσι μια διάκριση ανάμεσα στα "φυσικά σύνορα", που είναι "σεβαστά" και τα "σύνορα της καρδιάς" που είναι εξαιρετικά ασαφή και ευρύχωρα.
Όλα αυτά τα υψιπετή προσγειώνονται εντέλει στην κοινή προειδοποίηση: "δεν σκοπεύουμε να αποχωρήσουμε από την Μπασίκα μέχρι να επιλυθεί το ζήτημα της Μοσούλης και το ίδιο ισχύει για το Ταλ Αφάρ, που οι 400.000 κάτοικοί του είναι όλοι Τουρκομάνοι”.
Ήδη η απομάκρυνση των τζιχαντιστών από την Φαλούτζα του δυτικού Ιράκ και, πολύ πιο πρόσφατα, η αβρόχοις ποσί ανακατάληψη της Τζαράμπουλους, στα τουρκο-συριακά σύνορα, από τις τουρκικές δυνάμεις δημιουργούν προηγούμενο.
Όμως ο Erdoğan ανησυχεί όσο δεν ξεκαθαρίζουν οι όροι με τους οποίους θα συμμετάσχουν και οι τουρκικές δυνάμεις στην ανακατάληψη της Μοσούλης. Ο ηγέτης των Κούρδων του Ιράκ Μassoud Barzani έχει δεσμευτεί ότι οι πεσμεργκά δεν θα εισέλθουν στην πόλη – αλλά η δέσμευσή του από μόνη της δεν αρκεί. Ο ίδιος ο Τούρκος πρόεδρος έχει ρίξει το σύνθημα "η Μοσούλη στους κατοίκους της”, θέτοντας τρόπον τινά βέτο στην κατάληψη ενός τόσο σημαντικού, και παραδοσιακά σουνιτικού, αστικού κέντρου του Ιράκ από τους Κούρδους ή τις σιιτικές, δηλ. φιλικές προς την Τεχεράνη, πολιτοφυλακές. Βεβαίως, όταν ο Erdoğan μιλά για διατήρηση των δημογραφικών ισορροπιών της Μοσούλης, αποδέχεται πλήρως την εθνοκάθαρση που έχει ήδη πραγματοποιήσει το Ισλαμικό Κράτος στην περιοχή, εις βάρος του ισχυρού χριστιανικού στοιχείου, των (κουρδόφωνων) γεζίντι κ.ο.κ.
Ο φόβος του κουρδικού στοιχείου και εντέλει του διαμελισμού της Τουρκίας εμπνέει τυχοδιωκτικές διαθέσεις. "Το στάτους κβο με κάποιον τρόπο θα αλλάξει. Ή θα κινηθούμε με άλματα προς τα μπροστά και θα κερδίσουμε, ή θα καταδικαστούμε να χάσουμε εδάφη. Εγώ είμαι αποφασισμένος να κάνω άλματα προς τα εμπρός" φέρεται κατά τη φιλοκυβερνητική εφημερίδα Yeni Şafak να δήλωσε ο Τούρκος πρόεδρος σε πρόσφατη συνεδρίαση του υπουργικού συμβουλίου.
Η αμερικανική πλευρά, πάλι, δεν δείχνει να επείγεται να έλθει σε συμφωνία με την Άγκυρα. Δεν μπορεί άλλωστε να εγκαταλείψει με ευκολία τους Κούρδους του PYD στη Συρία, μοναδικούς μέχρι τώρα αξιόπιστους και αξιόμαχους εταίρους της στην περιοχή. Ούτε παραβλέπει το νέο εντατικό φλερτ του Erdoğan με την Ρωσία, ώστε να βιάζεται να τον επιβραβεύσει.
Απέναντι σε αυτή την κατάσταση ο Τούρκος πρόεδρος με την ομιλία του στο Ρίζε απαντά στο ερώτημα "τί δουλειά έχει η Τουρκία στο Ιράκ και τη Συρία” αφενός με το να το αντιστρέφει, διερωτώμενος ¨τι δουλειά έχουν χώρες που απέχουν χιλιάδες χιλιόμετρα”, και αφετέρου με το να υπενθυμίζει τους δεσμούς της Τουρκίας με την περιοχή. Δεσμούς που ξεκινούν από το προφανές γεγονός της γειτονίας ("δεν μπορούμε να σκεφτούμε το Ρίζε, χωριστά από το Μπατούμι ή την Αδριανούπολη, χωριστά από τη Θεσσαλονίκη και το Κάρτζαλι”) και τα αντίστοιχα μελήματα ασφαλείας και καταλήγουν στο οθωμανικό παρελθόν ("Θα δείτε κάτι από εμάς σε κάθε μεσανατολική και βορειοαφρικανική χώρα από την Αντιόχεια ως το Μαρόκο, θα πετύχετε οπωσδήποτε κάποιο ίχνος των προγόνων μας σε κάθε βήμα σας στην περιοχή από τη Θράκη μέχρι την Ανατολική Ευρώπη”). Προκύπτει έτσι μια διάκριση ανάμεσα στα "φυσικά σύνορα", που είναι "σεβαστά" και τα "σύνορα της καρδιάς" που είναι εξαιρετικά ασαφή και ευρύχωρα.
Όλα αυτά τα υψιπετή προσγειώνονται εντέλει στην κοινή προειδοποίηση: "δεν σκοπεύουμε να αποχωρήσουμε από την Μπασίκα μέχρι να επιλυθεί το ζήτημα της Μοσούλης και το ίδιο ισχύει για το Ταλ Αφάρ, που οι 400.000 κάτοικοί του είναι όλοι Τουρκομάνοι”.
Φυσικά, μία άποψη που θέλει την Τουρκία ικανή να διατηρεί κατά το δοκούν
στρατιωτική παρουσία στην επικράτεια της Συρίας και του Ιράκ (για να
μην προσθέσουμε και την "εκλπιπούσα”, κατά την τουρκική διπλωματία,
Κυπριακή Δημοκρατία) είναι επικίνδυνα αναθεωρητική και μεγαλοϊδεατική.
Όμως...
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου