"Κόμμα = Ομάς ανθρώπων, ειδότων ν' αναγιγνώσκωσι και ν' αρθογραφώσιν εχόντων χείρας και πόδας υγιείς, αλλά μισούντων πάσαν εργασίαν, οίτινες ενούμενοι υπο ένα οιονδήποτε αρχηγόν, ζητούσι ν' αναβιβάσωσιν αυτόν δια παντός μέσου εις την έδραν πρωθυπουργού, ίνα παρέχη αυτοίς τα μέσα να ζώσι χωρίς να σκάπτωσι"
Εμμανουήλ Ροΐδης , Έλληνας πεζογράφος και κριτικός (1836-1904)


ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΜΠΑΝΑΝΙΑ: Δέσμιοι νοητικών στερεοτύπων


Τα τελευταία χρόνια στον χώρο των κοινωνικών επιστημών συντελείται μια επανάσταση

Στον πυρήνα της είναι η αμφισβήτηση της βασικής παραδοχής του διαφωτισμού ότι οι άνθρωποι σκέφτονται και αποφασίζουν με τη λογική. Στην πραγματικότητα οι μελέτες δείχνουν ότι στην πλειονότητα των περιπτώσεων είμαστε δέσμιοι πολιτιστικών ή νοητικών στερεότυπων που καθορίζουν τις αποφάσεις μας

Ενα τέτοιο παράδειγμα θα μπορούσε να είναι και οι καταγγελίες των βουλευτών των ΑΝΕΛ για απόπειρα χρηματισμού.

Η παγίδα είχε στηθεί νωρίς. Καταρχήν το στερεότυπο. Πρώτος το έθεσε ο πρώην πρόεδρος του Συνασπισμού κ. Ν. Κωνσταντόπουλος. Η κυβέρνηση και τα συμφέροντα προετοιμάζουν εκτροπή: με αθέμιτες πιέσεις και αμαρτωλά ανταλλάγματα προσπαθούν να εκβιάσουν την ψήφο βουλευτών. Ετσι είναι γιατί έτσι πιστεύουμε. Ακολούθησε ο επίσημος ΣΥΡΙΖΑ με τον περίφημο κουμπαρά.

Το ενδιαφέρον είναι ότι οι καταγγελίες γίνονται χωρίς να υπάρχουν στοιχεία. Για την ακρίβεια πρώτα γίνονται οι καταγγελίες και αργότερα ανακαλύπτονται τα «στοιχεία». Οι επιστήμονες έχουν εντοπίσει αυτό το φαινόμενο και το ονομάζουν η «προκατάληψη της επαλήθευσης»:

 Που απλά σημαίνει ότι δεν παρατηρούμε την πραγματικότητα για να διαμορφώσουμε και να ελέγξουμε τις απόψεις μας, αλλά επιλέγουμε να ερμηνεύσουμε την πραγματικότητα με τέτοιο τρόπο ώστε να επαληθεύσουμε την άποψή μας.  

Η κ. Ξουλίδου βρήκε τη δικαίωσή της στο «Facebook». Η καταγγελία της όμως ήταν τόσο τραβηγμένη που δεν έπιασε. Ακολούθησε ο κ. Χαϊκάλης. Εδώ εκ πρώτης όψεως τα γεγονότα εμφανίζονται αληθοφανή. Στους τύπους πληρούν όλα τα χαρακτηριστικά μιας συνωμοσίας: μυστικές συναντήσεις, καταγραφές συνομιλιών, προσφορά χρημάτων. Οσο προχωράμε βέβαια τα πράγματα περιπλέκονται. Αυτό που προκύπτει από τις καταθέσεις είναι η στενή σχέση των δύο πρωταγωνιστών. Μια σχέση με στοιχεία φάρσας - το πεντοχίλιαρο που αποδίδει 10% μαύρα τον μήνα ταιριάζει σε μικροαπατεώνες βγαλμένους από τους Μήτσους.  

Υπάρχει όμως ένα πρόσθετο στοιχείο που παρουσιάζει ενδιαφέρον

Τόσο ο θύτης όσο και το θύμα είναι πεπεισμένοι ότι οι βουλευτές είναι επιρρεπείς στην αμαρτία και ότι πάντα υπάρχουν κάποιοι που θα τους βάλουν στον πειρασμό. Και οι δύο λοιπόν αναζητούν την επαλήθευση της άποψής τους παγιδεύοντας και μαγνητοφωνώντας ο ένας τον άλλο.

Και επειδή η συμπεριφορά μας επηρεάζεται από την άποψη που έχουμε για την πραγματικότητα και οι δύο δεν αποκρούουν τον εκμαυλισμό με ένα περιφρονητικό « άντε χάσου» - η φυσιολογική αντίδραση της πλειοψηφίας ίσως των βουλευτών. Αντίθετα επιλέγουν να υποδυθούν έναν ρόλο που θεωρούν αληθινό - ο καλύτερος της ζωής μου, είπε ο κ. Χαϊκάλης.  

Οπως αναρωτήθηκε βουλευτής της ΔΗΜΑΡ, είναι άραγε τυχαίο πως μόνο σε στελέχη των ΑΝΕΛ συμβαίνουν αυτά; 

Η υπόθεση μπήκε τελικώς στο αρχείο. Πολλοί ασφαλώς θα εξακολουθήσουν να πιστεύουν ότι κάτι κρύβεται. Αλλοι είναι πεπεισμένοι ότι υπήρξε μια νέα συνωμοσία συγκάλυψης. Ετσι κι αλλιώς όλοι είδαμε κατάματα την κατάντια μας.

Δεν υπάρχουν σχόλια: