Το ΠΑΣΟΚ και το παρελθόν

Του ΔΗΜΗΤΡΗ ΤΣΙΟΔΡΑ

«Αυτό δεν είναι ΠΑΣΟΚ». Είναι η φράση που ακούς πολύ συχνά από τα χείλη «πράσινων» στελεχών που νοσταλγούν τις μέρες που τους υποδέχονταν στις πλατείες και τα καφενεία με καλωσορίσματα και κεράσματα κι όχι με βρισιές και γιαούρτια, όπως συμβαίνει σήμερα που το ποσοστό που καταγράφει το κόμμα τους στις δημοσκοπήσεις είναι λίγο πάνω από το 13,58% που κατέγραψε στην παρθενική του εμφάνιση στις εκλογές του 1974. 

Πράγματι «αυτό δεν είναι ΠΑΣΟΚ». Μήπως όμως αυτοί που νοσταλγούν το «ένδοξο» παρελθόν, πρέπει να καθήσουν να σκεφθούν για το ποιος ευθύνεται που φθάσαμε στο σημερινό χάλι; Γιατί το ΠΑΣΟΚ μαζί με τη Ν.Δ. έχουν την πλήρη ευθύνη.

Ο Α. Παπανδρέου με το αίτημα της «αλλαγής» εξέφρασε τον κόσμο που είχε περιθωριοποιηθεί από το κομματικό κράτος της δεξιάς και ήλπιζε σε καλύτερες μέρες, χωρίς αποκλεισμούς και διαχωρισμό σε πολίτες α' και β' κατηγορίας. Αντί όμως να πει «τέρμα αυτά που ξέρατε, από δω και πέρα θα ισχύει αξιοκρατία» είπε «εσείς είστε τώρα εξουσία και μπορείτε να κάνετε τα ίδια». Και το μισό της κοινωνίας που ήταν στην απέξω έγινε σαν το άλλο μισό που μέχρι τότε εξουσίαζε. 

Το κόμμα, αντιγράφοντας το σοβιετικό πρότυπο, έγινε κυρίαρχο στην κοινωνία. Διόριζε όποιους ήθελε, μοίραζε αξιώματα, επιδοτήσεις, δάνεια, προνόμια. Αξιοποίησε το δημόσιο χρήμα για να οικοδομήσει ένα μηχανισμό εξουσίας, αντίστοιχο με αυτόν που είχε φτιάξει (και συνέχιζε να συντηρεί οποτε έκτοτε ερχόταν στην εξουσία) η Ν.Δ. Με τα χρήματα εκείνων που πλήρωναν φόρους μοιράζονταν κρατικά συμβόλαια σε ημέτερους (σε πολλές περιπτώσεις με το αζημίωτο). Ετσι ο μηχανισμός εξουσίας απέκτησε βαθιές και στέρεες βάσεις και περίμενε ύστερα από την διακυβέρνηση του άλλου μηχανισμού εξουσίας (της Νέας Δημοκρατίας), τη σειρά του για να απολαύσει ξανά θέσεις και προνόμια. Οταν γινόταν λόγος για λαό, αφορούσε τους «δικούς μας».

Τα στελέχη του ΠΑΣΟΚ μιλούν για την ανάγκη να ανοίξει πολιτική συζήτηση για τα λάθη και για τη σύγχρονη φυσιογνωμία του κινήματος. Ποιοι θα συμμετάσχουν όμως σε αυτή τη συζήτηση;  

Η πλειοψηφία αυτών που έχουν μείνει στο ΠΑΣΟΚ πιστεύει ότι η λύση είναι η «επιστροφή στις ρίζες» και θεωρεί με μεγάλη διαφορά, ότι η καλύτερη περίοδος διακυβέρνησης της χώρας μεταπολιτευτικά είναι εκείνη του Α. Παπανδρέου από το 1981-1989, για την οποία ακόμη και σήμερα αναπαράγονται μύθοι. 

«Ποιο είναι το πιο σημαντικό πράγμα που έχει κάνει το ΠΑΣΟΚ στα χρόνια που κυβέρνησε» ήταν το ερώτημα που τέθηκε από την Public Issue, τον Οκτώβριο του 2011. 

«Το Εθνικό Σύστημα Υγείας», είναι μακράν η πρώτη απάντηση με ποσοστό 30%. Ομως το Σύστημα Υγείας, είναι αυτό στο οποίο χάνονται δισεκατομμύρια κάθε χρόνο σε μίζες και κλοπές, ενώ τα νοσοκομεία είναι ο πρώτος χώρος στη διαφθορά όπου ακόμη και σήμερα που γίνεται τόση φασαρία για τη φοροδιαφυγή, κυριαρχεί το περιβόητο «φακελάκι». Ή μήπως η κατάσταση ήταν καλύτερη τις προηγούμενες δεκαετίες;

Πόσο κριτικά, μπορεί να αποτιμηθεί το παρελθόν; 

Αυτοί που έχουν ξεμείνει στους κομματικούς μηχανισμούς και αναλύουν την πραγματικότητα με εργαλεία του παρελθόντος, ακόμη κι αν έχουν ανιδιοτελή κίνητρα, είναι πολύ δύσκολο να υπερβούν τους εαυτούς τους και να αναιρέσουν όλα αυτά που υποστήριζαν τόσα χρόνια και να αποδεχθούν το μερίδιο ευθύνης για τη χρεοκοπία της χώρας. Νέοι δεν δείχνουν καμία διάθεση να ενταχθούν στα κόμματα εξουσίας, τα οποία πλέον δεν έχουν να μοιράσουν ούτε χρήματα, ούτε θέσεις και οι παλιοί δύσκολα θα επιστρέψουν.

Η συζήτηση που έχει ήδη ξεκινήσει στο ΠΑΣΟΚ, είναι βέβαιο ότι θα περιστραφεί γύρω από τα λάθη που έγιναν τα τελευταία δύο χρόνια. Απολύτως λογικό. Δεν θα πρέπει όμως να μείνει εκεί.

ΠΑΣΟΚ και Ν.Δ. μοιάζουν με άταφα πτώματα, δεν έχουν όμως κατ' ανάγκην τελειώσει. Δεν είναι και νομοτέλεια όμως να συνεχίσουν να υπάρχουν. Η κεντροδεξιά και η κεντροαριστερά μπορεί να εκφραστούν κάποια στιγμή και από άλλα σχήματα. Οι πολίτες, όπως καταγράφεται στις μετρήσεις, δίνουν και στα δύο κόμματα εξουσίας λιγότερο από αυτό που έπαιρνε το ένα στις εκλογικές αναμετρήσεις. Δεν θέλουν να ξαναδούν την αλαζονική συμπεριφορά των επαγγελματιών υπουργών και προτιμούν τις κυβερνήσεις συνεργασίας από την αυτοδυναμία. 

Κι όσοι αναμετρηθούν για την ηγεσία του ΠΑΣΟΚ ίσως εκ των υστέρων δουν ότι ξόδεψαν πολλή ενέργεια για ένα «πουκάμισο αδειανό». Ισως βέβαια δεν έχουν να κάνουν και τίποτα άλλο να κάνουν στη ζωή τους...