ΜΕΣΗ ΑΝΑΤΟΛΗ - ΙΣΡΑΗΛ: Ωρολογιακή «βόμβα» οι Παλαιστίνιοι κρατούμενοι

Του Πετρου Παπακωνσταντινου

Ο Ισα Καράκε προΐσταται ενός θεσμού τόσο μοναδικού, σε παγκόσμια κλίμακα, όσο και η πατρίδα του: είναι υπουργός… Πολιτικών Κρατουμένων! Το υπουργείο του είναι το πιο πολυάσχολο στην υπό τον Μαχμούντ Αμπάς κυβέρνηση της Παλαιστινιακής Αρχής. Σε 4.764 ανέρχονται οι Παλαιστίνιοι αιχμάλωτοι πολέμου που κρατούνται στις ισραηλινές φυλακές – και ήταν ακόμη περισσότεροι προτού απελευθερωθούν 1.027 σύντροφοί τους σε αντάλλαγμα για την απελευθέρωση του Ισραηλινού δεκανέα Γκιλάντ Σαλίτ από την ισλαμική Χαμάς, πριν από ενάμιση χρόνο.    

Στα χρόνια που κύλησαν από τον πόλεμο των Εξι Ημερών του 1967, περίπου το ένα πέμπτο του παλαιστινιακού πληθυσμού βρέθηκε πίσω από τις μπάρες. Αλλοι για λίγες μέρες, άλλοι για δεκαετίες. Κάποιοι δεν γύρισαν πίσω παρά μόνο σε φέρετρο.

Στο δραματικό πρόβλημα των Παλαιστινίων φυλακισμένων και των οικογενειών που άφησαν πίσω τους ήταν αφιερωμένο το διεθνές συνέδριο «Ελευθερία και Αξιοπρέπεια», που μας έφερε στη Ραμάλα το περασμένο Σαββατοκύριακο. Κεντρικό σημείο αναφοράς ήταν η πιο εμβληματική μορφή ανάμεσά τους, ο Μαρουάν Μπαργούτι, και η αφορμή δόθηκε με τη συμπλήρωση 11 χρόνων από την απαγωγή του. Ηγέτης της οργάνωσης του Γιασέρ Αραφάτ, Φατάχ, στη Δυτική Οχθη, ο 54χρονος Μπαργούτι είναι μακράν ο δημοφιλέστερος πολιτικός των Παλαιστινίων. Αν γίνονταν αύριο προεδρικές εκλογές και μπορούσε να θέσει υποψηφιότητα, είναι βέβαιο ότι θα εκλεγόταν πανηγυρικά, καθώς είναι ο μόνος που χαίρει καθολικής εκτιμήσεως, υπερβαίνοντας το βαθύ ρήγμα μεταξύ Φατάχ και Χαμάς που άνοιξαν οι εμφύλιες συγκρούσεις του 2006.

Η διεθνής εκστρατεία για την απελευθέρωση του Μπαργούτι αρχίζει να θυμίζει την αντίστοιχη για την απελευθέρωση του Νέλσον Μαντέλα στα χρόνια του ρατσιστικού καθεστώτος του απαρτχάιντ, στη Νότια Αφρική. Το συνέδριο της Ραμάλα ήρθε να το επιβεβαιώσει. Την εναρκτήρια εκδήλωση χαιρέτισαν, μέσω τηλεδιάσκεψης, ο πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ Τζίμι Κάρτερ και ο πρώην υπουργός Εξωτερικών της Γαλλίας, Ιμπέρ Βεντρίν. Ηταν εκεί η αντιπρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Ιζαμπέλ Ντιράν, αντιπροσωπείες της Σοσιαλιστικής Διεθνούς, εθνικών κοινοβουλίων από δεκάδες χώρες της Ευρώπης, της Λατινικής Αμερικής, της Νότιας Αφρικής και πλήθος ακτιβιστών από όλο τον κόσμο (από την Ελλάδα συμμετείχαν οι βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ και της ΔΗΜΑΡ, Δέσποινα Χαραλαμπίδου και Δημήτρης Αναγνωστάκης, αντίστοιχα, καθώς και ο ευρωβουλευτής του ΚΚΕ Γιώργος Τούσσας).

Μιλώντας με ανώτατα στελέχη των παλαιστινιακών οργανώσεων, διαπιστώσαμε ότι μοιράζονται την ίδια εκτίμηση: 

Πως η αδιαλλαξία της ισραηλινής κυβέρνησης Νετανιάχου, η διαρκής αρπαγή παλαιστινιακής γης μέσω των εποικισμών και οι καθημερινές ταπεινώσεις που υφίστανται οι Παλαιστίνιοι (Τείχος, σημεία ελέγχου, συλλήψεις κ.ά.) συσσωρεύουν το εκρηκτικό δυναμικό που θα μπορούσε να τροφοδοτήσει στο μέλλον μια τρίτη ιντιφάντα (εξέγερση), σε συνέχεια εκείνων του 1988 και του 2000. Εδώ, το θέμα των Παλαιστινίων κρατουμένων θα μπορούσε να διαδραματίσει ρόλο πυροκροτητή. Λίγο έλειψε μάλιστα αυτό να συμβεί το περασμένο δίμηνο, όταν πέθαναν μέσα στις ισραηλινές φυλακές δύο Παλαιστίνιοι κρατούμενοι – ο ένας έπασχε χρόνια από καρκίνο, ενώ για τον άλλο οι Παλαιστίνιοι υποστηρίζουν ότι έπεσε θύμα βασανιστηρίων.

Η αναγγελία του θανάτου τους και η απεργία πείνας πολλών άλλων πολιτικών κρατουμένων πυροδότησε κύμα βίαιων ταραχών στη Χεβρώνα, στην Ανατολική Ιερουσαλήμ και σε άλλες παλαιστινιακές πόλεις. Η ένταση κορυφώθηκε όταν ένας άλλος κρατούμενος, ο Σάμερ Ισάουι, έφτασε στα πρόθυρα του θανάτου ύστερα από απεργία πείνας που κράτησε 251 ημέρες (δεχόταν μόνο φυσιολογικό ορό). Τα χειρότερα αποφεύχθηκαν όταν η κυβέρνηση του Ισραήλ, μετρώντας το ενδεχόμενο κόστος, υποσχέθηκε τη γρήγορη απελευθέρωσή τους, αλλά κανείς δεν ξέρει πότε θα τεθεί σε λειτουργία η επόμενη ωρολογιακή βόμβα.

Σ’ αυτό το τοπίο, το συνέδριο ανέδειξε μια θεμελιακή στροφή που φαίνεται να ωριμάζει στους κόλπους της παλαιστινιακής ηγεσίας: τη στροφή από τις ατελέσφορες διαπραγματεύσεις με το Ισραήλ σε μια εκστρατεία γενικευμένης πολιτικής ανυπακοής, κατά το πρότυπο που ακολούθησε το ANC του Νέλσον Μαντέλα στον αγώνα του εναντίον του απαρτχάιντ. Οταν ένας κατεξοχήν μετριοπαθής πολιτικός, όπως ο απερχόμενος πρωθυπουργός Σαλάμ Φαγιάντ, διακηρύσσει από το βήμα του συνεδρίου ότι «δεν μπορεί να υπάρξει ειρήνη ανάμεσα στον δεσμοφύλακα και τον φυλακισμένο», όταν ο επί σειρά ετών υπουργός Εξωτερικών Ναμπίλ Σάαθ τονίζει ότι «η ένοπλη αντίσταση στη στρατιωτική κατοχή είναι ηθικό μας δικαίωμα, άλλο αν επιλέγουμε να μην τη χρησιμοποιούμε σήμερα», εύκολα αντιλαμβάνεται κανείς ότι η πολιτική Νετανιάχου σπέρνει ανέμους, για να θερίσει θύελλες.