ΥΓΕΙΑ - ΚΟΙΝΩΝΙΑ - ΑΝΘΡΩΠΟΣ: Η «άλλη» αφήγηση για το ανθρώπινο σώμα

ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΟ

Της Ποπης Διαμαντακου

Από το Μαντονικό πρότυπο του μυώδους, ανδροειδούς θηλυκού έως το αμφίφυλο, φρανκενσταϊνικό του Μάικλ Τζάκσον, από το παράδοξο μοντέλο της ναρκισσευόμενης ανορεξίας της Μπέκαμ έως εκείνο των ολυμπιακών υπεραθλητών, με τα κορμιά που μοιάζουν ύμνος στην υγεία και την ευρωστία και, εντέλει, αποτελούν κατασκευές της βιομηχανίας των υπερφυσικών ρεκόρ και ενσάρκωση της εξελιγμένης τεχνολογίας των αναβολικών, το ανθρώπινο σώμα αποδεικνύεται, όπως σε κάθε εποχή και πολιτισμό, θεμελιώδες σύμβολο της σύγχρονης βιομηχανίας των ψευδαισθήσεων. Φορέας μηνυμάτων, μια «γλώσσα» καλυμμένη με σάρκα (για να θυμηθούμε τον Μπαρτ), και ως τέτοιο αναδεικνύεται σε σκηνή όπου πάνω του προβάλλει κάθε μόδα, κάθε σύγχρονη αφήγηση που αφορά τις αντιλήψεις και τις προκαταλήψεις που ορίζουν τον βίο της ανθρώπινης ύπαρξης.

Σε αυτή ακριβώς την κατηγορία εντάσσεται και το κορμί-πρότυπο της Αντζελίνα Τζολί, με την ίδια να παίζει άψογα τον ρόλο της, γνωρίζοντας ότι ως λατρεμένο σύμβολο ομορφιάς και χολιγουντιανού σουξέ αποτελεί ταυτοχρόνως εξόχως αποδοτικό στόχο της βιομηχανίας του κουτσομπολικού κανιβαλισμού.

Πρωταγωνίστρια της χολιγουντιανής βιομηχανίας λαμπερών εικόνων, περισσότερο από ηθοποιός που σφράγισε την τέχνη της υποκριτικής με τις ερμηνείες της, έχει επιδείξει άψογο επαγγελματισμό ως επίλεκτο μέλος της σοουμπίζνες, προσφέροντας το προσωπικό της παραμύθι για μαζική κατανάλωση. Μια ονειρεμένη ζωή, στο πλευρό του τέλειου συζύγου, αλλά και σπουδαία φιλανθρωπική δράση στα πρότυπα της χολιγουντιανής βιομηχανίας του οίκτου.

Για όλους αυτούς τους λόγους, η απόκοσμη, μηχανική Λάρα Κροφτ, η Αντζελίνα Τζολί των φαντασιώσεων, των επιθυμιών και του φθόνου αποδείχθηκε το ισχυρότερο μέσο παγκόσμιας κινητοποίησης για το θέμα του καρκίνου του μαστού. Και όχι μόνο στον τομέα της πρόληψης, αλλά κυρίως σε εκείνο των προκαταλήψεων – αιτία θανάτου και αυτές, όπως ο καρκίνος, γιατί επιβάλλουν την ενοχή και τη σιωπή, τον φόβο της απόρριψης και της περιθωριοποίησης.

Επιβάλλοντας μια νέα αφήγηση για το κορμί της, μια αφήγηση που έχει το σοκ της ασθένειας, το δέος του θανάτου, αλλά και την ελπίδα στη ζωή, στην ουσία επιτέθηκε στις προκαταλήψεις και στα ψευδοδιλήμματα που μπορεί να σκοτώσουν μια γυναίκα, ότι δεν θα είναι το ίδιο όμορφη μετά ή το ίδιο θηλυκή.

Γι’ αυτό και έχει αξία η απόφαση να ανατρέψει την εικόνα της για πάντα, αφού καμιά φωτογραφία της δεν θα είναι πλέον ίδια με τις παλιές. Η ίδια πρόσθεσε στα βλέμματα του κοινού πάνω της μια νέα αφήγηση, από την οποία θα είναι αδύνατον να απαλλαγούν. Κοινώς ανέτρεψε μονομερώς τους όρους του συμβολαίου της με τη δημοσιότητα.

Πρόσφερε το σώμα της όχι πλέον αψεγάδιαστο, ούτε ενισχυμένο με την υποκριτική διόγκωση, σμίλευση και ό,τι άλλο των πλαστικών επεμβάσεων, αλλά σώμα εκ νέου συμβολοποιημένο, πρότυπο εξανθρωπισμού των έως χθες εικόνων τελειότητας της χολιγουντιανής βιομηχανίας.

Αλλά υπάρχει ένα ακόμη ανατρεπτικό στοιχείο στην «υπόθεση Τζολί»: 

Δεν επέλεξε να εμφανιστεί σε τηλεοπτικό σαλονάκι για να αφηγηθεί την ιστορία της, γνωρίζοντας πολύ καλά ότι τα κοντινά πλάνα στις εκφράσεις της, αυτό το αναπόφευκτο ριάλιτι, που θα είχε στοιχεία στιγμιαίου θαυμασμού και οίκτου, θα «έκλεβαν» την ουσία του μηνύματός της. Κοινώς κατέλυσε την κυρίαρχη επικοινωνιακή τάξη των πραγμάτων.

Και το έπραξε σε μια στιγμή που ακριβώς αυτό είναι το ζητούμενο από έναν κόσμο που πληρώνει ακριβά τις ψευδαισθήσεις και έχει ανάγκη νέα πρότυπα και αξίες, οι οποίες παραγκωνίστηκαν μέσα στη θύελλα του υστερικού καταναλωτισμού.

Ετσι άνοιξε η συζήτηση για ιατρικές μεθόδους πρόληψης και ακόμη περισσότερο για μεθόδους, ακριβές, στις οποίες δεν έχουν δυνατότητα πρόσβασης ίσως όλοι. Μια συζήτηση που ξεκίνησε με το νομοσχέδιο του Ομπάμα για τη δημόσια υγεία, το οποίο ξεσήκωσε θύελλες αντιδράσεων από τους συντηρητικούς κατά την προηγούμενη θητεία του. Μια συζήτηση που αφορά την ίδια τη δημοκρατία σε όλες τις χώρες, καθώς όσες ελευθερίες και αν διασφαλίζει στους πολίτες, καταλύονται όλες, όταν γίνεται η προστασία της υγείας και η πρόσβαση στις ιατρικές θεραπείες υπόθεση των λίγων και εχόντων.

Η επικοινωνιακή επιτυχία της «μεθόδου Τζολί» είναι ότι άλλαξε το βλέμμα του παγκόσμιου κοινού στα σώματα αθλητών, σταρ και λοιπών διασημοτήτων, σώματα μέχρι σήμερα «απανθρωποποιημένα», εκβιομηχανισμένα, ρυθμισμένα να υπηρετούν τον πολιτισμό των παραμυθένιων υπερθεαμάτων. Και ζωή σαν παραμύθι δεν υπάρχει.