ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΟ
Του Ι.Κ.Πρετεντέρη
Οποια γνώμη κι αν είχε κανείς για τη Συμφωνία των Πρεσπών, δεν μπορεί πλέον να διατηρεί την παραμικρή αμφιβολία. Είναι μια κακή συμφωνία.
Οχι μόνο για εθνικούς ή άλλους λόγους. Αλλά κυρίως επειδή δεν λύνει το πρόβλημα, το οποίο εκλήθη να λύσει. Τόσο απλό.
Ολη η διαδικασία που οδήγησε στο σημερινό αδιέξοδο κινείται στα όρια του παραλογισμού και του ερασιτεχνισμού.
Ξεκίνησε το 2015 με μια συμφωνία Γιούνκερ - Τσίπρα ότι οι μεν θα βοηθήσουν τον Τσίπρα στα οικονομικά αλλά εκείνος θα αναλάβει σε εύθετο χρονικό διάστημα να κλείσει το Σκοπιανό.
Η δέσμευση της ελληνικής πλευράς επαναλήφθηκε λίγο αργότερα από τον τότε πρωθυπουργό και ενώπιον της Ανγκελα Μέρκελ. Αλλά κανείς δεν ήξερε με ποιον τρόπο θα υλοποιηθεί.
Η κυβερνητική αλλαγή στα Σκόπια και η έλευση του Ζόραν Ζάεφ έστησε ένα πρόσφορο σκηνικό.
Ηταν όντως μια ευκαιρία. Αλλά από εκεί και πέρα όλα έγιναν λάθος.
Για ποιον λόγο;
Πρώτον, επειδή ο Τσίπρας και ο Ζάεφ επένδυσαν σε μια διεθνή συμφωνία ένα εσωτερικό σχέδιο και μια προσωπική φιγούρα.
Το σχέδιο στρεφόταν κατά της αντιπολίτευσης στις δυο χώρες. Ο μεν ήθελε να αποδυναμώσει το VMRO. Ο δε να διχάσει τη ΝΔ.
Η φιγούρα αφορούσε τη διεθνή εικόνα τους. Πίστεψαν και στο Νομπέλ!
Δεύτερον, επειδή υπερεκτίμησαν τη σημασία που ο διεθνής παράγοντας απέδιδε στην υπόθεση.
Ο Ζάεφ νόμισε ότι του ανοίγουν την πόρτα της Ευρώπης και ο Τσίπρας πως θα του στρώσουν τον δρόμο για τις εκλογές υποχρεώνοντας τη ΝΔ να συμφωνήσει μαζί του.
Και οι δυο διαψεύστηκαν από τις εξελίξεις.
Τρίτον, επειδή κατέληξαν σε μια συμφωνία της οποίας εξάρτησαν την εφαρμογή από έναν τρίτο, μη ελεγχόμενο παράγοντα, την Ευρωπαϊκή Ενωση.
Και την πάτησαν.
Η πόρτα της Ευρώπης έκλεισε, ο Ζάεφ δήλωσε ότι «δεν υπάρχει η δυνατότητα υλοποίησης της Συμφωνίας των Πρεσπών» και συνεπώς «μέρος της θα παγώσει» (29/10). Εκ των πραγμάτων λοιπόν οδηγούμαστε σταδιακά στην καθιέρωση εκείνου που τριάντα χρόνια πάσχιζε να αποφύγει η ελληνική διπλωματία: μια διπλή ονομασία.
Πραγματικά είναι να απορεί κανείς πώς τουλάχιστον η ελληνική πλευρά μπόρεσε να συνομολογήσει τέτοια συμφωνία.
Μια εξήγηση δόθηκε από τον βασικό υπεύθυνο, τον τότε υπουργό Εξωτερικών Ν. Κοτζιά.
«Ομολογώ ότι νόμιζα πως είχα σκεφτεί όλα τα σενάρια ως προς τη Συμφωνία των Πρεσπών» δήλωσε στις 19/10. Και πρόσθεσε: «Ομως δεν υπολόγισα επαρκώς την κοντόφθαλμη, ανεύθυνη, χωρίς όραμα και στρατηγική πολιτική "ηγεσία" της ΕΕ».
Πρωτοφανής εξήγηση για υπουργό Εξωτερικών: του φταίνε οι άλλοι που εκείνος δεν τους υπολόγισε σωστά!
Στην περίπτωση αυτή όμως κοντόφθαλμη κι ανεύθυνη δεν αποδεικνύεται η ηγεσία της ΕΕ αλλά η κυβέρνηση Τσίπρα - Κοτζιά που είχε σκεφτεί τα πάντα εκτός από εκείνο που τελικά συνέβη.
Η πραγματική ερμηνεία όμως ίσως είναι ακόμη πιο απλή. Αθήνα και Σκόπια στηρίχτηκαν με απόλυτη επιπολαιότητα στην ψευδαίσθηση ότι η Ευρωπαϊκή Ενωση έχει υποσχεθεί την ένταξη της Βόρειας Μακεδονίας. Πίστεψαν ότι αρκεί να συμφωνήσουν μεταξύ τους κι όλα τα άλλα θα βρεθούν.
Τέτοια υπόσχεση όμως δεν αναφέρεται πουθενά, σε καμία επίσημη απόφαση ή δήλωση ή δέσμευση της Ευρωπαϊκής Ενωσης.
Προφανώς κάποιοι διακινούσαν τέτοιες ανεπίσημες υποσχέσεις στο παρασκήνιο.
Καλά να πάθουν όσοι τους πίστεψαν!
Ο Φρανσουά Μιτεράν είχε προειδοποιήσει πως «οι δεσμεύσεις δεσμεύουν μόνο εκείνους που τις αποδέχονται».
Εχουμε λοιπόν ένα κανονικό βαλκανικό παπατζιλίκι.
Τα Σκόπια θέλουν να μπουν στην Ευρωπαϊκή Ενωση αλλά πρέπει πρώτα να κλείσουν το θέμα τους με την Ελλάδα. Πιστεύουν λοιπόν πως αν το κλείσουν θα ανταμειφθούν. Αλλά φρονμως ποιούντες συνδέουν το κλείσιμο με την ανταμοιβή.
Η Ελλάδα όχι μόνο δεν εκμεταλλεύεται υπέρ των πάγιων θέσεών της την υποχρέωση και τη σπουδή των Σκοπίων να κλείσουν το θέμα αλλά παραχωρεί τα πάντα για να διευκολύνει τον Ζάεφ με αντάλλαγμα μια σύνθετη ονομασία erga omnes.
Η Ευρώπη λέει «μπράβο!» και στέλνει φιλάκια αλλά δεν θεωρεί ότι έχει δεσμευτεί σε κάτι πέραν της συμπάθειάς της.
Ο Μακρόν που ούτως άλλως δεν είχε συμφωνήσει τίποτα βάζει κι ένα βέτο.
Τα Σκόπια δεν πήραν την ανταμοιβή που νόμιζαν κι έτσι παγώνουν τη συμφωνία ή μέρος της.
Και η Ελλάδα;
Η Ελλάδα που δεν είχε διασφαλίσει τίποτα, τα χάνει όλα.
Τέτοια διπλωματική πανωλεθρία έχει να υποστεί δεκαετίες.
Ηταν άραγε τόσο ανίκανοι, τόσο επιπόλαιοι ή τόσο άσχετοι;
Μπορεί και τα τρία.
Αλλά υπάρχει και κάτι τέταρτο: η καταστροφική ενδόμυχη παραδοχή ότι...
η πολιτική της Ελλάδας στο Σκοπιανό ήταν λάθος εξ αρχής. Κι ότι η χώρα μας οφείλει να επανορθώσει το λάθος επιδεικνύοντας γενναιοδωρία και μεταμέλεια.
Αυτό κι αν ήταν λάθος. Διαπραγματεύτηκαν ως ηττημένοι.
Το ακριβώς αντίθετο από τον Ελευθέριο Βενιζέλο. Πήγε στη Λωζάννη έπειτα από έναν χαμένο πόλεμο, με ενάμισι εκατομμύριο πρόσφυγες στην πλάτη του και πάλεψε να μην ενσωματώσει την ήττα στη διαπραγμάτευση.
Κι αυτό ανεξαρτήτως του τελικού αποτελέσματος που ήταν μεν επαχθέστατο λόγω των αντικειμενικών συνθηκών αλλά αποδείχτηκε βιώσιμο.
«Μα τι θέλεις να μας πεις τώρα;» ίσως αναφωνήσετε. «Οτι αυτοί οι καλαμπουρτζήδες δεν είναι Βενιζέλοι; Το ξέρουμε!».
Οχι δεν λέω (μόνο) αυτό. Λέω απλώς ότι μια διαπραγμάτευση που έχει σημείο εκκίνησης την αποδοχή μιας ήττας μόνο σε ήττα μπορεί να οδηγήσει.
Οι εξελίξεις αλλά και η διαφαινόμενη έκβαση των πραγμάτων δικαιώνουν δραματικά όσους είχαμε από την αρχή διατυπώσει ουσιαστικές επιφυλάξεις και για τη διαδικασία και για τα κίνητρα και για το αποτέλεσμα.
Διότι η έκβαση καταφέρνει το πρωτοφανές: να έχει μόνο ηττημένους. Χαμένοι βγαίνουν και ο Ζάεφ και ο Τσίπρας. Και η Αθήνα και τα Σκόπια. Και ο Κοτζιάς και ο Καμμένος. Και η Ευρώπη και τα Βαλκάνια.
«Το ρολόι δεν γυρίζει πίσω!» λέει η Ντόρα.
Προφανώς δεν γυρίζει πίσω αφού έσπασε.
Απλώς είναι οι ίδιοι ανόητοι κι οι ίδιοι αμετανόητοι, που απτόητοι κι αδιόρθωτοι μας καλούν να διαχειριστούμε τώρα τα απομεινάρια μιας ήττας.
Της δικής τους ήττας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου