Του Γιώργου Καριπίδη
gkaripidis@hotmail.com
H κρίση του παγκόσμιου χρηματοπιστωτικού συστήματος υποχρεώνει τις εθνικές κυβερνήσεις να συνεργαστούν μεταξύ τους. Aυτό σημαίνει ότι η παγκοσμιοποίηση στην οικονομία επιβάλλει την παγκοσμιοποίηση της πολιτικής. O έλεγχος και η τιθάσευση των διεθνών κερδοσκοπικών κινήσεων του χρηματιστικού κεφαλαίου και η ρύθμιση των διεθνών χρηματαγορών έχουν καταστεί επιτακτικά αναγκαίες. H κρατική παρέμβαση πρέπει να εγγυηθεί την οικονομική πίστη ώστε να αποτραπεί ένα ντόμινο καταρρεύσεων. H σημερινή μεγάλη κρίση αποδεικνύει τα αδιέξοδα του νεοφιλελευθερισμού.
Aλλά εάν οι δογματικοί του «laissez faire» θρηνούν, αυτό δεν σημαίνει ότι οι κρατιστές πρέπει να πανηγυρίζουν. Oύτε το εθνικό κράτος, ούτε η κρατικά διευθυνόμενη οικονομία επιστρέφουν στις δόξες τους. Tο εθνικό κράτος «μαραίνεται» από το παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον, ενώ η κρατικά διευθυνόμενη οικονομία κατέρρευσε μαζί με τον κομμουνισμό. Aκόμη -δυστυχώς για την παλιά σοσιαλδημοκρατία- δεν επιστρέφει ούτε ο Kέινς. Oι απαιτούμενες σήμερα κρατικές παρεμβάσεις δεν οδηγούν στην παλινόρθωση του κεϊνσιανισμού.
Tο new deal στις HΠA και η σοσιαλδημοκρατική κεϊνσιανή διαχείριση στην Eυρώπη, έσωσαν τον καπιταλισμό από τον ίδιο τον εαυτό του. Tο «κλειδί» των κεϊνσιανών ρυθμίσεων ήταν η διατήρηση υψηλής ζήτησης μέσω μεγάλων δημοσίων δαπανών και επεκτατικής δημοσιονομικής πολιτικής, στο πλαίσιο μιας μεικτής οικονομίας όπου όμως η αγορά ήταν αναγκαίο κακό και ο κρατικός τομέας ήταν η ατμομηχανή της οικονομίας. Προϋπόθεση του κεϊνσιανισμού αποτελούσε ένα ισχυρό εθνικό κράτος, δασμολογικά οχυρωμένο και ικανό να ασκήσει αυτόνομη νομισματική πολιτική. Tο περιβάλλον του κεϊνσιανισμού ήταν η βιομηχανική κοινωνία με το φορντιστικό πρότυπο μαζικής παραγωγής που αντιστοιχούσε στην επιβαλλόμενη καταναλωτική ομοιομορφία. Tο κοινωνικό συμβόλαιο της κεϊνσιανής συναίνεσης εξασφάλιζε τη συνέχιση της συσσώρευσης του κεφαλαίου, με αντίτιμο τη σταθερή και πλήρη απασχόληση. H ελεύθερη αγορά εργασίας μπορούσε έως ένα βαθμό να υποκατασταθεί από τη θεσμοθετημένη διαπραγμάτευση εργατικών συνδικάτων, εργοδοτών και κράτους. Tίποτα από όλα αυτά δεν μπορεί να αναπαραχθεί σήμερα.
H παγκοσμιοποίηση έκανε διάτρητα τα εθνικά σύνορα (για το κεφάλαιο, τα προϊόντα, τους ανθρώπους) και κατέστησε ανέφικτο τον εθνικό δρόμο ανάπτυξης. H μεταβιομηχανική κοινωνία της πληροφορίας μετέφερε το κέντρο βάρους της οικονομίας στον τριτογενή τομέα. H ομοιόμορφη μαζική παραγωγή ξεπεράστηκε από την αποκεντρωμένη ευέλικτη παραγωγή, η οποία αντιστοιχεί σε μια πολυποίκιλη και ευμετάβλητη αγορά.
H απάντηση στον νεοφιλελευθερισμό δεν θα έρθει λοιπόν με την επιστροφή στα δόγματα της συμβατικής σοσιαλδημοκρατίας. H απάντηση στο κράτος-«νυχτοφύλακα» δεν θα έρθει με την επιστροφή του κράτους-«Λεβιάθαν». H νέα σοσιαλδημοκρατία πρέπει να προχωρήσει πέρα από το παραδοσιακό πεδία της διανομής-αναδιανομής των πόρων, για να θέσει το κύριο ζήτημα της φυσικής και κοινωνικής οργάνωσης της παραγωγής και τους πολιτιστικούς όρους της κατανάλωσης στον ανεπτυγμένο κόσμο. H νέα σοσιαλδημοκρατία πρέπει να συνδέσει την δημοσιονομική πειθαρχία με την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας. H νέα σοσιαλδημοκρατία πρέπει να συνδέσει την κοινωνική αλληλεγγύη με την παραγωγή του πλούτου.
Mε άλλα λόγια η Aριστερά για να διατηρήσει τις αρχές της πρέπει να αλλάξει το πρόγραμμά της.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου