ΚΟΙΝΩΝΙΑ: Αγοράζοντας την αιωνιότητα

(Photo: η μασέλα του Ουίστον Τσώρτσιλ)

Της ΤΑΣΟΥΛΑΣ ΚΑΡΑΪΣΚΑΚΗ

Ακόμη και ένα ληγμένο εδώδιμο μπορεί να βγει «στο σφυρί» εάν φέρει ταυτότητα... πριγκιπική. Αγνωστο πόσες φορές μέχρι σήμερα έχει δημοπρατηθεί το περίφημο κομμάτι από τη γαμήλια τούρτα του Καρόλου και της Νταϊάνας, ακόμη σε καλή κατάσταση, όπως επιβεβαιώνει ο οίκος δημοπρασιών Nate D. Sanders, αν και χρονολογείται από τις 29 Ιουλίου 1981, ημέρα τέλεσης των πριγκιπικών γάμων. Πέρυσι είχε πουληθεί προς 1.375 δολάρια και φέτος προσφέρεται και πάλι με τιμή εκκίνησης τα 1.100 ευρώ. Καλοδιατηρημένο το λευκό χάρτινο κουτί του γάμου, με τα αρχικά του ζεύγους και τη σφραγίδα του Μπάκιγχαμ, όμως κιτρινισμένο το δαντελωτό βασιλικό σεμεδάκι και η καρτούλα με τη αφιέρωση «With best wishes from Their Royal Highnesses / The Prince & Princess of Wales».

 

Γίνεται να πληρώσει κάποιος αδρά για ένα ξεραμένο ζαχαρωτό 34 ετών; 

Και βέβαια γίνεται.

 

Ως φαίνεται δεν είναι μόνο το δέος απέναντι στην πριγκιπική αίγλη, η μετατόπιση του ενδιαφέροντος από το πεζό παρόν σε ένα ζαχαροζυμωμένο ολόλαμπρο παρελθόν, ο ενθουσιασμός για το «καθαγιασμένο» από το άγγιγμα του υψηλού προσώπου παλαιό αντικείμενο. Είναι μάλλον και ότι με την απόκτηση αυτού του –έστω– ευτελούς πράγματος κατακτάται ένας άλλος χρόνος, υπερφυσικός, άτρωτος στον θάνατο – η αιωνιότητα. Δεν έχει σημασία αν το υλικό απομεινάρι από τη ζωή ενός μεγάλου εκλιπόντα έχει κάποια επιπρόσθετη ιστορική ή άλλη αξία. Φτάνει που προέρχεται από αυτόν, έναν παντοτινό μύθο.

 

Εχουν δοθεί «μάχες» σε δημοπρασίες όχι μόνο για πνευματικούς θησαυρούς όπως το «Παλίμψηστο» του Αρχιμήδη (είχε αγοραστεί το 1998 προς 2,2 εκατ. δολάρια), ή αντικείμενα ιδιαίτερης αξίας, όπως ένα αυτόγραφο του Ουίλιαμ Σαίξπηρ (6 εκατ. δολάρια). Ή έστω δύο σπάνιες σελίδες του «Τεν Τεν» από το χέρι του Ερζέ (2,5 εκατ. ευρώ), το πιάνο όπου παίχτηκε το «As time goes by» στην ταινία «Καζαμπλάνκα» (600.000 δολάρια), η Aston Martin DB5 του Τζέιμς Μποντ (6,3 εκατ. δολάρια)... Αλλά και για ένα πλήθος ανούσιων ακόμη και βδελυρών μικροπραγμάτων, όπως μια τούφα από τα μαλλιά του Ελβις Πρίσλεϊ (115.000 δολάρια), η μασέλα του Ουίστον Τσώρτσιλ (19.000 δολάρια), η ακτινογραφία του κρανίου του Αλμπερτ Αϊνστάιν (39.000 δολάρια), το ψεύτικο νύχι της Lady Gaga (9.000 δολάρια), ένα χρησιμοποιημένο χαρτομάντιλο της Σκάρλετ Γιόχανσον (5.300 δολάρια)...

Στον μύθο δεν υπάρχουν όρια ουσίας. Ενα χαρτομάντιλο δεν είναι πια ένα χαρτομάντιλο, αλλά ένα αντικείμενο ενδεδυμένο με άυλες στιγμές. Ακόμη ακόμη και με μια κάποια πνευματικότητα, αν θεωρήσουμε ότι το πνεύμα είναι ικανό να δημιουργήσει τα πάντα από το τίποτα.

Από την άλλη, ο μύθος δεν κρύβει ούτε φανερώνει κάτι, απλά μετασχηματίζει το νόημα σε μορφή, την ιστορία σε ύλη. Η μανιώδης συλλογή ανούσιων μικροπραγμάτων δεν μοιάζει να μπορεί να πληροφορήσει ή να διδάξει: 

 Προσηλώνει στο έλασσον, το επουσιώδες, το ασήμαντο, συσκοτίζοντας το μείζον. Δεν είναι τυχαίο ότι όσο πιο εντατική, πιο υστερική είναι η κατανάλωση από τα κατάλοιπα των μύθων τόσο πιο ασταθής δείχνει να είναι η κατανόηση της πραγματικότητας, τόσο συμβαίνει μια διολίσθηση από την εξήγηση στη θέαση, από την αυτοαντίληψη στην επίδειξη, από το απτό στο πλασματικό. Διότι όλα αυτά τα μικροαντικείμενα ναι μεν μεταγγίζουν την αίσθηση του «αποκτήματος» κι ένα ψήγμα μεγαλείου, αλλά όχι το φως της σοφίας ή της δόξας, την πολυπόθητη αθανασία.