Απροκάλυπτα ΑΝΤΙ-Σερβικό και τυφλά ΦΙΛΟ-Κοσοβάρικο εχει όμως ενδιαφέρον...
Του Denis MacShane
Του Denis MacShane
Τα Βαλκάνια παραμένουν η ατέλειωτη δουλειά της Ευρώπης. Το πιο πιεστικό, και εντούτοις, το πιο επιλύσιμο πρόβλημα παραμένει η εμπλοκή Κοσόβου - Σερβίας. Τόσο το Βελιγράδι όσο και η Πρίστινα έχουν δίκιο και άδικο από την πλευρά τους. Εχοντας αντιμετωπίσει επί μισόν αιώνα τους Αλβανούς του Κοσόβου ως μια κατώτερη φυλή, όπως οι Αγγλοι μεταχειρίζονταν τους Ιρλανδούς κατά τον 19ο αιώνα, οι Σέρβοι ζουν τώρα στην αβεβαιότητα της μετά τον Μιλόσεβιτς εποχής και αναρωτιούνται τι συνέβη στη Γιουγκοσλαβία όπου άλλοτε κυριαρχούσαν.
Μπορεί άραγε η Ελλάδα να σηκώσει τα μάτια της από την τρέχουσα οικονομική μιζέρια που συνδέεται με τη διαρκή κρίση του ευρώ και να βοηθήσει να προχωρήσει προς τα εμπρός η περιοχή που βρίσκεται λίγο βορειότερά της;
Η εξωτερική πολιτική της Ελλάδας υπό διαδοχικές κυβερνήσεις υπήρξε δημιουργική και οι ελληνικές επιχειρήσεις έχουν κρίσιμη σημασία για την οικονομική ανάπτυξη των Δυτικών Βαλκανίων. Η Ελλάδα έχει στην Πρίστινα ένα γραφείο αντιπροσωπείας και έναν από τους καλύτερους πρεσβευτές της, ο οποίος είναι ευρέως σεβαστός στο Κόσοβο. Μπορεί άραγε το επόμενο βήμα να είναι ένα φιλικό μήνυμα προς τον Πρόεδρο της Σερβίας Μπόρις Τάντιτς που να λέει ότι είναι καιρός να προχωρήσουμε και να επιτρέψουμε στο Κόσοβο να είναι το Κόσοβο;
Το Βόρειο Κόσοβο βρίσκεται υπό τον έλεγχο μιας μαφίας λαθρεμπορίου πετρελαίου, με Σέρβους και Αλβανούς εγκληματίες να συνεργάζονται προς το συμφέρον των παράνομων κερδών τους. Ο νόμος και η τάξη δεν υφίστανται, καθώς ούτε η Πρίστινα ούτε η ΕΕ μπορούν να ασκήσουν έλεγχο πέραν των συνόρων και το Βελιγράδι δεν θέλει να πει στους Σέρβους στο Κόσοβο ότι πρέπει να αποδεχθούν μια νέα σύμπραξη.
Οι κάτοικοι του Κοσόβου έχουν τώρα μια χώρα. Ομως η Πρίστινα δεν έχει πλήρη ανεξαρτησία για να διαχειρίζεται τις υποθέσεις της, ανεξάρτητα από τα διεθνή σώματα επίβλεψης. Αυτό συμβαίνει παρά το γεγονός ότι το Διεθνές Δικαστήριο αποφάνθηκε το 2010 ότι το Κόσοβο είχε πλήρες δικαίωμα βάσει του διεθνούς δικαίου να διακηρύξει το καθεστώς του ως ανεξάρτητου έθνους - κράτους δύο χρόνια νωρίτερα. Καθώς παραμένουν στενοχωρημένες από την επέμβαση του 1999 που πραγματοποιήθηκε χωρίς την άδεια του ΟΗΕ και κατά την οποία η κινεζική πρεσβεία στο Βελιγράδι επλήγη από πυραύλους Κρουζ, η Ρωσία και η Κίνα αρνούνται να επιτρέψουν στο Κόσοβο να ενταχθεί στον ΟΗΕ. Ως αποτέλεσμα, το Κόσοβο δεν μπορεί να έχει πρόσβαση σε διεθνή δανεισμό ή να εγγυηθεί στους επενδυτές που αγοράζουν γη ή μισθώνουν πολύτιμα δικαιώματα εξόρυξης ότι οι κινήσεις τους είναι πλήρως εγγυημένες από ένα κράτος που διαθέτει όλο το νομικό κύρος μιας διεθνώς αναγνωρισμένης κρατικής οντότητας.
Το Κόσοβο δεν είναι Βόρεια Κύπρος, Αμπχαζία ή Υπερδνειστερία. Ογδόντα πέντε χώρες αναγνώρισαν το Κόσοβο και αποκατέστησαν διπλωματικές σχέσεις με το υπουργείο Εξωτερικών της Πρίστινας και τους νεαρούς, δραστήριους, εκπαιδευμένους στο Λόντον Σκουλ οφ Ικονόμικς υπουργούς της. Σέρβοι πολιτικοί έχουν κάνει σαφές πως η εκ νέου προσάρτηση του Κοσόβου δεν είναι στα χαρτιά. Ο πρόεδρος της Σερβίας Μπόρις Τάντιτς έχει επανειλημμένα αποκλείσει τη στρατιωτική δράση παρά τις ευκαιριακές άγριες εκκλήσεις από σέρβους υπερεθνικιστές.
Το Βελιγράδι αποδέχεται τώρα το Κόσοβο ως έθνος, αλλά αντιστέκεται στην αναγνώριση του Κοσόβου ως κράτους. Πρόσφατα στο Βελιγράδι, η Καγκελάριος της Γερμανίας Ανγκελα Μέρκελ μέμφθηκε δημοσίως τον κ. Τάντιτς όταν επέμεινε πως η Σερβία πρέπει να διαλύσει τις παράλληλες δομές που διατηρεί στο Βόρειο Κόσοβο. Μια μεγάλη οθόνη ηλεκτρονικού υπολογιστή στο κέντρο του Βελιγραδίου μετράει τα χρήματα που οι σέρβοι φορολογούμενοι πληρώνουν κάθε λεπτό για να συντηρούν τη φαντασία ότι η πλειοψηφία του σερβικού πληθυσμού στο Βόρειο Κόσοβο εξακολουθεί να ζει στη Σερβία.
Πέντε κράτη - μέλη της ΕΕ, περιλαμβανομένης της Ελλάδας, αρνήθηκαν να αναγνωρίσουν το Κόσοβο. Καθένα είχε διαφορετικούς και κατά την άποψή του δικαιολογημένους λόγους για να μην το αναγνωρίσει. Ομως τα πέντε κράτη που δεν αναγνωρίζουν γελοιοποιούν τον ισχυρισμό της ΕΕ ότι ασκεί μια αποτελεσματική εξωτερική πολιτική ή πολιτική διεύρυνσης. Τα κράτη - μέλη της ΕΕ μπορεί να διχάζονται σχετικά με την εισβολή στο Ιράκ ή ακόμη και να έχουν διαφορετικές απόψεις για τη Λιβύη. Οταν όμως η ΕΕ δεν μπορεί να μιλήσει με μια φωνή για το σχετικά ήσσον ζήτημα του Κοσόβου, γιατί θα πρέπει το Πεκίνο, η Μόσχα ή η Ουάσιγκτον να δίνουν οποιαδήποτε προσοχή στην Ευρώπη;
Παραδόξως οι Κοσοβάροι, αφού κατά τον 20ό αιώνα υπήρξαν επί δεκαετίες θύματα της σερβικής καταπίεσης, αντιμετωπίζονται τώρα ως καταπιεστές των μειονοτικών σερβικών κοινοτήτων που ζουν μέσα στο Κόσοβο, περιλαμβανομένου του ομογενούς μπλοκ των 45.000 Σέρβων στον Βορρά. Η Πρίστινα έχει προσφέρει στους Σέρβους πολιτιστική, γλωσσική, εκπαιδευτική, αυτοδιοικητική και σχεδόν κάθε άλλη μορφή αυτονομίας μπορεί κανείς να βρει αλλού στην αποκεντρωμένη ευρωπαϊκή διακυβέρνηση. Βάσει προτάσεων του Μάρτη Αχτισάαρι, του νομπελίστα πρώην προέδρου της Φινλανδίας, οι Σέρβοι μπορούν να συνεχίζουν να χρηματοδοτούν και να έχουν λόγο για τις δημόσιες υπηρεσίες στις σερβικές κοινότητες στο Κόσοβο. Η ΕΕ εκτιμά ομοφώνως ότι δεν θα υπάρξουν άλλες διαιρέσεις, μετακινήσεις πληθυσμών ή εκ νέου χάραξη συνόρων.
Τώρα τόσο το Βελιγράδι όσο και η Πρίστινα βρίσκονται σε αδιέξοδο. Το Κόσοβο δεν μπορεί καν να ενταχθεί στην Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης εξαιτίας μιας ψήφου - αυτής της Ελλάδας. Η αδιαλλαξία της Σερβίας στο Κόσοβο σημαίνει ότι δεν θα σημειώσει πρόοδο στη θεμιτή επιθυμία της να ακολουθήσει την Κροατία στην ΕΕ. Κίνηση θα μπορούσε να υπάρξει αν η ΕΕ μπορούσε να ενωθεί γύρω από την αναγνώριση του Κοσόβου, κάτι που θα επέτρεπε στον Πρόεδρο Τάντιτς να πει στον λαό του ότι είναι καιρός να αφήσει πίσω του τη μετά τον Μιλόσεβιτς εποχή, στην οποία είναι παγιδευμένη η Σερβία. Ομως κάποιος πρέπει να κινηθεί. Και πρέπει να υπάρξει χρόνος για να καταλαγιάσουν στα Βαλκάνια η υπερηφάνεια, ο φόβος, η οργή. Μπορεί άραγε η Ελλάδα να ηγηθεί και να επιτρέψει να υπάρξουν, επιτέλους, μερικές καλές ειδήσεις από την περιοχή;
Ο βρετανός βουλευτής δρ Ντένις ΜακΣέιν ήταν υπουργός αρμόδιος για τις Ευρωπαϊκές Υποθέσεις υπό τον Τόνι Μπλερ και αντιπρόσωπος στο Συμβούλιο της Ευρώπης από το 1997 ώς το 2010.Το βιβλίο του «Γιατί το Κόσοβο εξακολουθεί να έχει σημασία» εκδόθηκε τον περασμένο μήνα από τον οίκο Haus Publishing στο Λονδίνο
ΤΑ ΝΕΑ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου