Αφού η τέχνη είναι ελεύθερη γιατί ποτέ η πουτανα η ΕΡΤ δεν έπαιξε αυτό το ελληνικό έπος !! pic.twitter.com/RzanBh2V4v
— west mount (@tsoulisk) March 11, 2025
ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΟ
Αφορμή για το σημερινό σημείωμα είναι η νευρική κρίση ενός βουλευτή της Νίκης, ο οποίος προσβλήθηκε από την απεικόνιση της Παναγίας στην έκθεση με τον τίτλο «Η σαγήνη του αλλόκοτου». Εριξε πίνακες στο πάτωμα εξοργισμένος επειδή θεώρησε ότι προσβάλλουν την πίστη του και ότι αποτελούν κίνδυνο για τα παιδιά του. Σε περίπτωση που τα δουν, διότι κανείς δεν τα υποχρεώνει να τα δουν.
Το επαναλαμβάνω: είναι η αφορμή. Πήρε μεγάλη δημοσιότητα, ως και διαδήλωση έγινε από τους «εργαζόμενους στη σύγχρονη τέχνη» – τι είν’ τούτο πάλι;
Και δικαίως στηλιτεύθηκε η πράξη του βουλευτή.
Η Ιερά Σύνοδος παρενέβη όχι για να τον υπερασπισθεί, αλλά για να στηλιτεύσει την έκθεση τέτοιων έργων σε έναν θεσμό όπως είναι η Εθνική Πινακοθήκη.
Με αφορμή λοιπόν το γεγονός πήρα το θάρρος να το φιλοσοφήσω. Τι θα γινόταν αν, κάποιος άλλος, απεικόνιζε με «βλάσφημο» τρόπο κάποια από τα ιερά σύμβολα της κομμουνιστικής θεολογίας; Oπως εκείνη τη θλιβερή φωτογραφία του Λένιν στην αναπηρική καρέκλα μετά το εγκεφαλικό του;
Τι πιο ανθρώπινο! Αναρωτιέμαι αλήθεια πώς είναι δυνατόν κανείς να μην έχει εμπνευσθεί απ’ αυτήν.
Θα μου πείτε ήξερε τι τον περιμένει.
Να θυμίσω απλώς ότι η ταινία «Ελένη» του Νίκου Γκατζογιάννη δεν προβλήθηκε στις αίθουσες διότι την εμπόδισαν οι ζηλωτές της ΚΝΕ. Λογικό. Η υπόθεση, αυτοβιογραφική, αφηγείται την ιστορία της μητέρας του Γκατζογιάννη, η οποία προσπάθησε να σώσει παιδιά από το κομμουνιστικό παιδομάζωμα. Και την εκτέλεσαν οι αντάρτες.
Τι θα γινόταν αν ο καλλιτέχνης απεικόνιζε με βλάσφημο τρόπο τον Μωάμεθ;
Ελάτε τώρα. Ξέρουμε τι θα γινόταν. Το έχουμε ζήσει με το Charlie Hebdo. Είναι η διαφορά ανάμεσα στον Χριστιανισμό και το Ισλάμ. Ο Χριστιανισμός έχει συμβιώσει για αιώνες με τη βέβηλη ανθρώπινη δημιουργία. Μην ξεχνάμε ότι η μεγάλη ζωγραφική του Γκρέκο για παράδειγμα έγινε στη σκιά της Ιεράς Εξετάσεως. Την αποδέχεται, ακόμη κι αν δεν την δέχεται. Μπορεί να καταδικάζει τη βλασφημία, όμως, σε αντίθεση με το Ισλάμ δεν την καταδικάζει σε θάνατο. Μπορεί να χρειάστηκαν αιώνες για να φτάσει στο καθεστώς ανοχής, όμως αυτό λέγεται πρόοδος.
Πόσα αγάλματα της αρχαιότητας φιλοξενούνται στα Μουσεία του Βατικανού;
Και πάντως οι καρδινάλιοι δεν απαιτούν να καλύπτεται η γύμνια τους όπως έγινε όταν η Ιταλία υποδέχθηκε εκπροσώπους του ιρανικού καθεστώτος πριν κάτι χρόνια.
Θα μου πείτε τους ενδιέφερε το πετρέλαιο οπότε κάλυψαν με μπούρκες τις Αφροδίτες του Καπιτωλίου. Αυτό λέγεται ρεαλισμός.
Και τώρα ας αφήσουμε τα θεολογικά αντανακλαστικά και ας βρεθούμε ενώπιος ενωπίω με αυτό που ονομάζεται «σύγχρονη τέχνη».
Μπορεί να είναι σύγχρονη αλλά αναρωτιέμαι αν είναι τέχνη.
Η τέχνη δημιουργεί μορφές που συνθέτουν τη συλλογική ευαισθησία. Είναι ένα από τα θεμελιώδη στοιχεία του Δυτικού Πολιτισμού. Εξ ου και όπως λέει ο Μαλρό, η τέχνη απολαμβάνει την ιερότητα του «μη μου άπτου». Ζητώ συγγνώμη για τη γενίκευση, όμως η σύγχρονη τέχνη δεν δημιουργεί τη δική της ευαισθησία. Απλώς παλεύει να καταστρέψει τους όρους της συλλογικής ευαισθησίας.
Νομίζω ότι η «σύγχρονη τέχνη» εκφράζει περισσότερο από οτιδήποτε άλλο, την κατάσταση αυτού που λέμε «Δυτικός Πολιτισμός». «Βαριεστημένοι, μπουχτισμένοι, σχεδόν πισθάγκωνα δεμένοι, όλοι μας ναυτικοί εκ ναυτικών, όλοι μας ναυτικοί εξ απαλών ονύχων πήραμε απόφαση να φύγουμε», όπως λέει και ο Εμπειρίκος. Και επειδή δεν είχαμε πού να πάμε, δεν είχαμε καμία άλλη λύση. Επιστρέψαμε πίσω αποφασισμένοι να καταστρέψουμε ό,τι μας υποχρέωσε να φύγουμε.
Ετσι μόνον, σχηματικά, μπορώ να περιγράψω τη φυσιογνωμία της σύγχρονης τέχνης. Πολεμάει ό,τι υπάρχει, αλλά δεν μπορεί να το αντικαταστήσει με κάτι άλλο. Παλεύει να ξηλώσει τις αξίες του Δυτικού Πολιτισμού, χωρίς όμως να μπορεί να προτείνει κάτι το οποίο προκύπτει απ’ αυτές τις αξίες.
Θέλουμε έναν άλλον πολιτισμό απ’ αυτόν που μας κληροδότησαν τόσοι αιώνες Ιστορίας;
Δεν το πιστεύω.
Θέλουμε να διατηρήσουμε τον δικό μας πολιτισμό, με την ελευθερία της έκφρασης και το δικαίωμα στο βέβηλο, κυρίως δε με το δικαίωμα να τον καταγγέλλουμε.
Τώρα ένας βουλευτής κακοποίησε τους πίνακες ενός καλλιτέχνη. Για φαντασθείτε τι θα είχε γίνει αν αυτό γινόταν στην επικράτεια του Ισλάμ;
Ομως το επαναλαμβάνω. Αυτή είναι η αφορμή.
Η ουσία είναι …
τι έχει να μας προτείνει η σύγχρονη τέχνη;
Αν έχει να μας προτείνει κάτι.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου