— Ανδρέας Πετρουλάκης (@anpetroulakis) February 22, 2025
Γράφει ο Σωτήρης Σέρμπος
Αναπληρωτής καθηγητής Διεθνούς Πολιτικής στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης.
Το 2014 ήμουν στις ΗΠΑ δουλεύοντας πάνω στις ευρωατλαντικές σχέσεις, στο τρίγωνο Ουάσιγκτον – Βερολίνο – Μόσχα.
Θυμάμαι τη συζήτηση για την ευρωπαϊκή άμυνα, με Γερμανίδα συνάδελφο. Οι Αμερικανοί είχαν από τριετίας ενημερώσει τους Ευρωπαίους για την αλλαγή στρατηγικής και τις ευθύνες που καλούνται να αναλάβουν στην κατανομή των βαρών. Ευρύτερα, μετά την κρίση στην Ουκρανία, αν η διπλωματία αποτύγχανε, θα ήταν η συλλογική άμυνα και η αναθεωρημένη πολιτική της Ε.Ε. για την ενεργειακή ασφάλεια που θα λειτουργούσαν ως αντίβαρο στην πιθανότητα εκδήλωσης μελλοντικής ρωσικής επιθετικότητας. Στόχος, να μην υπάρξουν εναλλακτικές για τη γερμανική πολιτική εκτός Ε.Ε. και να καταφέρει να ηγηθεί σε σύμπνοια με τη Γαλλία.
«Αυτή τη φορά κάτι θα κάνουμε», μου έλεγε.
«Κι αν δεν τα καταφέρουμε;».
Κοιτάζοντας τα παιδιά της στο πάρκο, μου απάντησε δηκτικά: «Φοβάμαι πως μελλοντικά, αντί να προσφέρουμε τράπεζα για συζητήσεις, θα προσφερθούμε εμείς οι ίδιοι, κατακερματισμένοι ως δείπνο. Εσύ δεν το βλέπεις;».
«Ανησυχώ, όταν αποκτήσω παιδιά, να μη μεγαλώσουν σε μια παιδική χαρά για Αμερικανούς και Κινέζους», της απάντησα. «Αν παραμείνουμε με ημιτελή την αρχιτεκτονική της Ευρωζώνης σ’ έναν κόσμο που αλλάζει δραματικά, χωρίς δημοσιονομική ενοποίηση, τίποτα δεν θα προχωρήσει όσο χρειάζεται και το δομικό πρόβλημα θα θέσει σε αμφισβήτηση όλο το οικοδόμημα».
Λίγους μήνες αργότερα κατάλαβα πως οι Αμερικανοί εισέπραξαν «Nein» και οι Γάλλοι αρνούνταν σοβαρές μεταρρυθμίσεις στο γαλαντόμο μοντέλο τους που επιπλέον συντηρούνταν από τα χρήματα των Γερμανών, που μετά την κρίση χρέους έπαψαν να προσφέρονται.
Μετά την κοροϊδία που υπέστησαν οι ευρωπαϊκές ηγεσίες από τον Ρώσο πρόεδρο στο μεγάλο του τραπέζι λίγα 24ωρα πριν από την εισβολή, περιμέναμε να κάνουν βήματα που δεν έγιναν.
Δεν υπήρξε τέλος εποχής, και όχι μόνο στη Γερμανία. Ούτε καν Σχέδιο Β στο πολύ πιθανό σενάριο επιστροφής του προέδρου Τραμπ και της υλοποίησης όσων υποσχέθηκε. Γενικά η πολυφωνία δεν επιτρέπει Σχέδια Β στην Ε.Ε. Και όλα αυτά καθώς έφτανε η ώρα για το χαστούκι από τη νέα αμερικανική διοίκηση και την επισήμανση πως δεν υπάρχουν προτεκτοράτα με δικαιώματα.
Αναγνωρίζοντας την παιδευτική του αξία, εφόσον η Ευρώπη περάσει τα στάδια του πένθους χωρίς πισωγυρίσματα, θα πρέπει να υπάρχει ένα μέτρο σε όλα αυτά. Το στρατηγικό ρίσκο αφορά την απαξίωση του δημοκρατικού υποδείγματος που η Δύση έκανε δεκαετίες για να χτίσει. Δεν περιορίζεται στον ευρωατλαντικό χώρο, καθώς τα σύνορά του είναι παγκόσμια, φθάνοντας έως την Ιαπωνία και την Αυστραλία. Η Αμερική δεν μπορεί να μη συντηρήσει κάποια ηγεμονικά καθήκοντα που κάθε άλλο παρά εξαντλούνται στην επίδειξη ισχύος. Ούτε να επιτρέψει να δοθεί μεγάλη ώθηση στις αυταρχικές δυνάμεις από τη διαπίστωση πως δεν έχει κόκκινες γραμμές. Η υποκρισία της Ευρώπης δεν νομιμοποιεί τίποτε από τις ενέργειες των Ρώσων, πόσο μάλλον το «σπάσιμο» της δυτικής συμμαχίας που είναι κατεξοχήν στόχος του Κρεμλίνου.
Συνοψίζοντας, χωρίς συναίσθημα δεν μπορείς να μοιραστείς στρατιώτες που θα εμπνευστούν από τις ηγεσίες τους.
Στο προτελευταίο βιβλίο του ο Κίσινγκερ σημειώνει πως η ηγεσία καθίσταται απολύτως ουσιώδης σε περιόδους μετάβασης, όταν οι αξίες και οι θεσμοί χάνουν τη σημασία τους και το περίγραμμα ενός άξιου μέλλοντος αποτελεί πεδίο σύγκρουσης και αντιπαράθεσης. Σχολιάζοντας τον Ντε Γκωλ, καταλήγει: «Η πιο ουσιαστική συνεισφορά του ήταν ότι παρέλαβε μια χώρα που είχε χάσει την πίστη στον εαυτό της και έθεσε ως στόχο του όχι την απόλυτη επικράτηση, αλλά ένα είδος αναζωογόνησης της χαμένης πίστης της».
Το ίδιο ισχύει για την Ε.Ε. και την επιβίωσή της.
Διψάει για έναν αναβαπτισμένο ευρωπαϊκό πατριωτισμό. Με τολμηρές ηγεσίες που θα συνομολογήσουν πράξεις πίστης.
Φέτος συμπληρώνονται ογδόντα χρόνια από το τέλος του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου. Εκεί όπου Ευρωπαίοι και Αμερικανοί, άνευ πιστοποιητικών πολιτικών φρονημάτων, έχυσαν το αίμα τους στο κυνήγι εφιάλτη και ονείρου. Δημιουργώντας μια κοινότητα αξιών παγκόσμιας εμβέλειας.
Οι Ευρωπαίοι καλούνται σήμερα…
να τιμήσουν εκείνους τους μαχητές, κάνοντας κάτι ουσιαστικό. Κάνοντας κάτι που θα μετατρέψει την υπονομευμένη ελπίδα σε περήφανη Ιστορία.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου