ΝουΔοΣΟΥΡΓΕΛΑΡΑΔΙΚΟ - ΕΘΝΙΚΑ ΣΟΥΡΓΕΛΑ: Ιππείς καλαμιών

ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΟ
Του Γιώργου Σκαμπαρδώνη

Ο Ξενοφώντας στα «Ελληνικά» του αναφέρει ότι περί το 406 π.Χ. όταν μαίνονταν οι συγκρούσεις στη θάλασσα μεταξύ Αθηναίων, Σπαρτιατών και των συμμάχων τους, μετά την καταναυμάχηση του σπαρτιατικού στόλου και τον πνιγμό του επικεφαλής του Καλλικρατίδα, πενήντα καράβια των Λακεδαιμονίων με αρχηγό τον Ετεόνικο κατέφυγαν στη Χίο. Οσο ήταν καλοκαίρι, οι στρατιώτες του Ετεόνικου τρέφονταν από τους καρπούς της εποχής και από μεροκάματα που έκαναν δουλεύοντας στα κτήματα. Αλλά μόλις μπήκε ο χειμώνας, βρέθηκαν νηστικοί, γυμνοί και ξυπόλυτοι κι άρχισαν να συνωμοτούν με σκοπό να επιτεθούν στην πόλη. Και για να αναγνωρίζονται μεταξύ τους και να ξέρουν ποιοι είναι δικοί τους αποφάσισαν πως όσοι συμφωνούν με το σχέδιο να κρατούν ένα κομμάτι καλάμι για να αλληλοαναγνωρίζονται - περίπου όπως έγινε και με την οργάνωση των παρακρατικών της Καρφίτσας στην υπόθεση Λαμπράκη.

Ο Ετεόνικος πληροφορήθηκε τη συνωμόσία αλλά δεν ήξερε πώς να αντιδράσει. Εβλεπε πως ήταν πολλοί που κρατούσαν καλάμια. Φοβόταν να τους χτυπήσει φανερά γιατί υπήρχε η περίπτωση εκείνοι να αδράξουν τα όπλα και απ' τη στιγμή που θα γίνονταν εχθροί και θα επικρατούσαν στην πόλη θα κατέστρεφαν τα πάντα. Απ' την άλλη, ήταν πολύ δυσάρεστο να σκοτωθούν σύντροφοί του αλλά και ντόπιοι Χιώτες που ήταν με τη μεριά των Σπαρτιατών - θα δυσφημίζονταν οι Λακεδαιμόνιοι σε όλους τους συμμάχους και στους άλλους Ελληνες, ενώ οι δικοί του στρατιώτες θα γίνονταν απρόθυμοι στα καθήκοντά τους. Πήρε λοιπόν δεκαπέντε έμπιστους άντρες οπλισμένους με εγχειρίδια και βγήκε στην πόλη.  

Εξω από κάποιο ιατρείο βλέπει να βγαίνει κάποιος που κρατούσε καλάμι και διέταξε και τον σκότωσαν. Στην αναταραχή που έγινε ρωτούσαν διάφοροι γιατί σκοτώθηκε ο άνθρωπος και ο Ετεόνικος πρόσταξε να ανακοινωθεί: «Γιατί κρατούσε καλάμι».  

Μόλις κυκλοφόρησε η ανακοίνωση, όσοι κρατούσαν καλάμια τα πέταξαν - ο καθένας που είχε καλάμι το πέταγε φοβούμενος για τη ζωή του. Κατόπιν ο Ετεόνικος πήγε και ζήτησε χρήματα απ' τους Χιώτες λέγοντάς τους πως κινδυνεύουν να στασιάσουν οι απλήρωτοι άντρες του εναντίον τους. Μόλις βρήκε τα λεφτά, πλήρωσε τους στρατιώτες του για ένα μήνα και τους επιβίβασε στα καράβια κάνοντας πως δεν ήξερε τίποτε για όσα είχαν συμβεί.

Το καλάμι, επομένως, διαχρονικά, ειδικά αν το ιππεύσει κάποιος, είναι κίνδυνος και πρέπει να αντιμετωπιστεί - όχι τόσο σκληρά όπως αντιμετώπισε την κατάσταση ο Ετεόνικος, αλλά οπωσδήποτε με επιδεξιότητα. 

Οι πεζοί καλαμοφόροι, ιδίως οι καβαλάρηδες καλάμων, ενδημούν κατεξοχήν στην Ελλάδα τού «ξέρεις ποιος είμαι εγώ» και χρήζουν ειδικής πολιτικής και διπλωματικής αγωγής - υπάρχουν πλείστες όσες πριμαντόνες που πίστεψαν πως ό,τι έγιναν το δικαιούνταν εκ Θεού και πως ήταν εκ γενετής προορισμένοι να μας σώσουν - πάντα, βέβαια, με το αζημίωτο. Το αυτοκρατορικό σύνδρομο και το σύνδρομο του σωτήρος είναι συνήθεις ασθένειες στον πολιτικό χώρο και κάποιοι, ξαφνικά, από εκεί που ορκίστηκαν να υπηρετούν το πολίτευμα και τον ελληνικό λαό που πληρώνει και τους παχυλούς μισθούς, ιππεύουν, αίφνης, την κάλαμο. Και έφιπποι αρχίζουν να συμπεριφέρονται ωσάν να ήταν Ρισελιέ, ή Καρλομάγνοι και να ίπτανται υπεράνω της πραγματικότητας, να αυτονομούνται μέσα σε μια νεφέλη δανεικού μεγαλείου και να δηλώνουν πως δεν οφείλουν να δώσουν εξηγήσεις σε κανέναν - γλαφυρό και γραφικό πρόσφατο παράδειγμα ένας πρώην πρωθυπουργός.

Και τι σημαίνει πρώην πρωθυπουργός, πέρα από πρώην πρωθυπουργός; 

Εντάξει, δικαιούται τον λογικό σεβασμό που του οφείλεται, αλλά μην ξεχνάμε πως στην πολιτική οτιδήποτε χρίζεται ο καθείς αυτό δεν γίνεται αυτοφυώς, αλλά κατ' απονομήν. Και υπάρχει ένα όριο. Ομως, Σολωμός, Παπαδιαμάντης, Ελύτης, Κουν, Ρίτσος, Τσαρούχης, Χορν, δεν γίνεσαι κατ' απονομήν αλλά από μόνος σου, εγγενώς. Ενώ πάντα μπορεί οποιοσδήποτε, όπως έχει αποδειχτεί, σε μια συγκυρία, να γίνει υπουργός (ακόμα και πρωθυπουργός), διότι κάποιος πρέπει να είναι υπουργός σε κάθε υπουργείο, αλλά δεν μπορείς να χρίσεις κάποιον Μάνο Χατζιδάκι, αν δεν είναι ο ίδιος, αφ' εαυτού Μάνος Χατζιδάκις. Δεν γίνεται.

Μπορούμε να πούμε «γίνε εσύ υπουργός Εσωτερικών, ή Εξωτερικών», αλλά δεν μπορείς να πεις «γίνε εσύ Σεφέρης», ή «γίνε εσύ Τσιτσάνης», ή «γίνε εσύ Καβάφης». Με το ζόρι, με την ψήφο, ή δι' απονομής δεν δημιουργούνται οι ιδιοφυΐες, όπως μοιράζονται τα πολιτικά αξιώματα, οπότε μπορεί κάλλιστα ο καθείς να γίνει βουλευτής, υπουργός, πρωθυπουργός, ή, ο Καρανίκας στρατηγικός σύμβουλος του πρωθυπουργού - μέχρι κι ο Λιάπης χρίστηκε υπουργός Πολιτισμού λόγω του ότι ο Πολιτισμός είναι η βαριά βιομηχανία μας.

Αρα, τι σημαίνει «πρώην πρωθυπουργός»; 

Αυτό που σημαίνει και τίποτε εκείθεν. Και είναι μια φράση που ισχύει για τους πολιτικούς, ενώ δεν θα μπορούσες να πεις για τον Ελύτη, ενόσω ζούσε, πρώην Ελύτης, ή πρώην Θόδωρος Αγγελόπουλος.

 

Το πολιτικό αξίωµα είναι δοτό απ' τον λαό σε μια δημοκρατία, και χρονικά πεπερασμένης ισχύος. Δεν είναι κεκτημένο απ' τη μαμά μας και ισόβιο. Ο δε σεβασμός καλλιεργείται, ή αυθόρμητα αποδίδεται, δεν τον διεκδικεί ο καθείς με το ζόρι, δικαιωματικά, ως αυτονόητη συνέπεια ενός πρώην αξιώματος. 

Τι θα πει «ξέρεις ποιος ήμουν, εγώ, ρε;».  

Και αν είσαι και παπάς με την αράδα σου θα πας και με χαρτάκι προτεραιότητας.

Για να μην πούμε πως οι «πρώην» είναι εκείνοι που οφείλουν...

 να δίνουν το παράδειγμα της προσήνειας και της σεμνότητας - εκτός αν πίστεψαν (τους έπεισε η λιπώδης αυλή) ότι δικαιούνται την εξουσία και το κόμμα διά βίου. Οτι τους ανήκει το αξίωμα εκ Θεού και θα πεθάνουνε αγκαλιά μ' αυτό.  

Το παραλήρημα, βέβαια, εν Ελλάδι δεν είναι ασυνήθης συμπεριφορά - ούτε η στάση ιππαστί στο καλάμι της αλαζονείας. Ολοι είμαστε τιτανοτεράστιοι. Ενας λαός γιγάντων.  

Απ' την εποχή του Ετεόνικου έχουμε μια ακατανίκητη κλίση προς τις καλαμιές.  

Τουλάχιστον να ελέγχουμε, σε κάποιο βαθμό, αυτή την ακατανίκητη ιστορική ροπή μας, γιατί είμαστε σε δημόσια θέα, μας βλέπουν.