"Κόμμα = Ομάς ανθρώπων, ειδότων ν' αναγιγνώσκωσι και ν' αρθογραφώσιν εχόντων χείρας και πόδας υγιείς, αλλά μισούντων πάσαν εργασίαν, οίτινες ενούμενοι υπο ένα οιονδήποτε αρχηγόν, ζητούσι ν' αναβιβάσωσιν αυτόν δια παντός μέσου εις την έδραν πρωθυπουργού, ίνα παρέχη αυτοίς τα μέσα να ζώσι χωρίς να σκάπτωσι"
Εμμανουήλ Ροΐδης , Έλληνας πεζογράφος και κριτικός (1836-1904)


ΕΛΛΗΝΟΦΩΝΟ ΞΕΦΤΙΛΙΣΜΕΝΟ ΚΩΛΟΧΑΝΕΙΟ: Τα τερλίκια, ο λαϊκισμός και η νομοθεσία

Του (πάντα εξαιρετικούΛέανδρου Τ. Ρακιντζή
Πρώην Επιθεωρητή Δημόσιας Διοίκησης, 
Αρεοπαγίτη ε.τ.


Η περίπτωση της υπερήλικης γιαγιάς που συνελήφθη και της επιβλήθηκε πρόστιμο επειδή πουλούσε τερλίκια στη λαϊκή αγορά χωρίς να έχει κάνει έναρξη επαγγέλματος και να τηρεί λογιστικά βιβλία, προκάλεσε συγκίνηση σε όλο το πανελλήνιο και δηλώσεις συμπαραστάσεως υπέρ της. Aλλά και κριτική σε βάρος των κρατικών αρχών για τη σκληρή αντιμετώπισή της, επειδή δεν λήφθηκε υπόψη ούτε η ηλικία της ούτε η υπερβολική πενία της με αποτέλεσμα να διασυρθεί η χώρα διεθνώς.


Πρωτοφανής ήταν και η παρέμβαση του Κ.Κ. Προέδρου της Δημοκρατίας, που είπε επί λέξει, σύμφωνα με τα ΜΜΕ, στον επικεφαλής της ΑΔΑΕ κ. Πιτσιλή τα εξής: "Να θυμούνται, ότι μέρος της αρχής της νομιμότητας και πολύ σημαντικό, γιατί έχει βάση στο Σύνταγμα, είναι ο ανθρωπισμός, η δικαιοσύνη και η κοινωνική δικαιοσύνη. Ας μη ξεχνάμε κ. Γενικέ τέτοιες ώρες και σε τέτοιους καιρούς τον άνθρωπο, όταν ασκούμε τα καθήκοντα μας.”


Τα ωραία αυτά λόγια του κ. Προέδρου της Δημοκρατίας δεν ανταποκρίνονται σε συγκεκριμένο de lege lata που καθορίζει πώς πρέπει να γίνονται οι οικονομικοί έλεγχοι και να επιβάλλονται σε περίπτωση παραβάσεως οι διοικητικές ποινές, αλλά απηχούν το κοινό περί δικαίου αίσθημα, που όλοι νοιώσαμε ότι στη συγκεκριμένη περίπτωση έπρεπε να εφαρμοσθεί. Δυστυχώς όμως, βάσει της κειμένης νομοθεσίας δεν παρέχεται στον ασκούντα τον οικονομικό έλεγχο υπάλληλο η διακριτική ευχέρεια να εξαιρέσει κάποιον νομίμως για τους παραπάνω ανθρωπιστικούς λόγους του οικονομικού ελέγχου.


Βεβαίως υπάρχει και η μέθοδος του backdoor, δηλαδή κατά τον έλεγχο και κατά παράβαση καθήκοντος διότι υποχρεούται να τους ελέγξει όλους, να μην ελέγξει τα, κατά την κρίση του, άτομα, που πληρούν τα παραπάνω ανθρωπιστικά κριτήρια. Οι έλεγχοι και μάλιστα στη λαϊκή αγορά γίνονται δημόσια, παρουσία όλων και εάν τολμήσει ο υπάλληλος να μην ελέγξει κάποιον, έστω και την παραπάνω γιαγιά θα αντιμετωπίσει σωρεία παραπόνων και καταγγελιών για μεροληπτική συμπεριφορά ακόμη και με υπαινιγμούς.


Επομένως είναι πολύ βαρύ φορτίο να ζητάμε από έναν απλό υπάλληλο να παραβεί το καθήκον του για λόγους ανθρωπιστικούς και μάλιστα χωρίς προηγουμένη ρητή έγγραφη κάλυψη από τους ανώτερους του.


Για όλες τις περιπτώσεις υπάρχουν λύσεις αρκεί να υπάρχει καλή θέληση και να μην γίνεται κατάχρηση, γιατί πολλές φορές ανοίγεις ένα παράθυρο για να περάσει μια πολύ σοβαρή περίπτωση, που χρειάζεται θεραπεία και αντί για ένας περνάνε χιλιάδες με διάφορα προσχήματα. Υπάρχει η περίπτωση του Γιάννη-Αγιάννη από το μυθιστόρημα "Οι Άθλιοι” του Ουγκώ, που έκλεψε από έναν φούρνο ένα ψωμί διότι πεινούσε, η οποία ρυθμίζεται, πλέον, από το άρθρο 377 Ποιν. Κώδικα βάσει του οποίου το δικαστήριο μπορεί να κρίνει την πράξη της υπεξαίρεσης ή κλοπής πράγματος ατιμώρητη, αν η πράξη τελέστηκε από ανάγκη για άμεση χρήση ή ανάλωση του αντικειμένου της κλοπής ή υπεξαίρεσης.


Πιστεύω, ότι μια ανάλογη ρύθμιση που θα είναι σύμφωνη με τις παραπάνω προτροπές του κ.κ. Προέδρου της Δημοκρατίας για τις περιπτώσεις μεγάλης πενίας ή ανάγκης στον σχετικό νόμο, που θα ρυθμίζει τους οικονομικούς ελέγχους και την επιβολή διοικητικών προστίμων, θα έλυνε πρωτογενώς περιπτώσεις σαν της γιαγιάς με τα τερλίκια. Με την απαραίτητη, όμως, προϋπόθεση, ότι...



 θα ορίζονταν στο νόμο συγκεκριμένα αντικειμενικά κριτήρια χωρίς εκπτώσεις από πολιτικές παρεμβάσεις και οι αποφάσεις θα λαμβάνονταν από συγκεκριμένα ανώτερα όργανα με συγκεκριμένη διαδικασία.


Φυσικά υπάρχει και ο αντίλογος ότι μπορεί να δημιουργηθούν περιπτώσεις αθέμιτου ανταγωνισμού σε βάρος των νομίμων εμπορικών επιχειρήσεων, πράγμα που δεν πρόκειται να συμβεί εάν το παραπάνω οιονεί ευεργέτημα πενίας χορηγείται με φειδώ και με αυστηρή τήρηση των διαδικασιών. Και όχι αδιακρίτως και σε παρανόμους μετανάστες που με το μη νόμιμο υπαίθριο παραεμπόριο έχουν προκαλέσει σημαντικές ζημίες μέχρι και κλείσιμο στα νόμιμα εμπορικά καταστήματα και τους οποίους κατά προτεραιότητα και με τη συμβολή της αστυνομίας πρέπει να ελέγχει η ΑΔΑΕ και να τους απομακρύνει από τα κεντρικά σημεία των πόλεων, όπως έμπροσθεν του Οικονομικού Πανεπιστημίου.

Δεν υπάρχουν σχόλια: