"Κόμμα = Ομάς ανθρώπων, ειδότων ν' αναγιγνώσκωσι και ν' αρθογραφώσιν εχόντων χείρας και πόδας υγιείς, αλλά μισούντων πάσαν εργασίαν, οίτινες ενούμενοι υπο ένα οιονδήποτε αρχηγόν, ζητούσι ν' αναβιβάσωσιν αυτόν δια παντός μέσου εις την έδραν πρωθυπουργού, ίνα παρέχη αυτοίς τα μέσα να ζώσι χωρίς να σκάπτωσι"
Εμμανουήλ Ροΐδης , Έλληνας πεζογράφος και κριτικός (1836-1904)


ΥΠΑΡΚΤΟΣ ΑΓΡΑΜΜΑΤΟΠΛΗΚΤΟΣ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ: Στο σχολείο διαβάζουν Οργουελ

 

Του Τάκη Θεοδωρόπουλου

«Η εκπαίδευση είναι το σημείο όπου αποφασίζεται αν αγαπάμε αρκετά τον κόσμο για να αναλάβουμε την ευθύνη του… Μου φαίνεται ότι ο συντηρητισμός, με την έννοια της συντήρησης, είναι η ουσία της εκπαίδευσης. Το καθήκον της είναι να προστατεύει…». Σήμερα ξεκινώ με παραθέματα από το δοκίμιο της Χάνα Aρεντ με τον τίτλο «Η κρίση της εκπαίδευσης». Αφορμή, η πρωτοβουλία του υπουργείου Παιδείας να εισαγάγει στο πρόγραμμα της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης μια συλλογή από λογοτεχνικά βιβλία. Από Oργουελ, Σαίξπηρ και Σέρλοκ Χολμς έως Παλαμά, Παπαδιαμάντη και Πηνελόπη Δέλτα.

Οι μαθητές δεν θα βαθμολογούνται. Τα βιβλία όμως που διάβασαν θα τα συζητούν στην τάξη. Να σημειώσω ότι η ανάγνωση μεταφρασμένων βιβλίων μαζί με τα ελληνικά είναι σωστή από δύο απόψεις.

Πρώτον, μια καλή λογοτεχνική μετάφραση συνεισφέρει στο αποθεματικό κεφάλαιο της γλώσσας μας.

Δεύτερον, ξεπερνά το ιδεολόγημα κατά το οποίο η νεοελληνική λογοτεχνία διαχωρίζεται από τη «λογοτεχνία» ως κάτι ξεχωριστό. Οι Νεοέλληνες κλασικοί μπορεί να αποτελούν ένα μικρό κεφάλαιο της παγκόσμιας λογοτεχνίας, όμως συμμετέχουν στο ίδιο σύμπαν. Ο Παπαδιαμάντης συνομιλεί με τον Ντοστογιέφσκι, τον οποίο και είχε μεταφράσει. Το διδάσκουν στα παιδιά άραγε;

Ορισμένοι ομότεχνοι συγγραφείς θεωρούν ότι θα έπρεπε να περιληφθούν και έργα τής εντελώς σύγχρονης λογοτεχνίας στο πρόγραμμα.

Διαφωνώ. Στόχος είναι τα παιδιά να αντιληφθούν ότι ο κόσμος που ζουν έχει έναν ορίζοντα στο παρελθόν κι αυτός δεν είναι νεκρός. Είναι ο ορίζοντας του παρόντος τους. Αν ο Παλαμάς ή ο Oργουελ κινητοποιήσoυν το ενδιαφέρον τους, θα το αντιληφθούν.

Ο τρόπος με τον οποίο διδάσκεται η λογοτεχνία είναι ούτως ή άλλως καταστροφικός. Αποσπάσματα με διάφορους ερμηνευτικούς τυφλοσούρτηδες που δεν προκαλούν κανένα ενδιαφέρον. Διαβάζοντας Ιούλιο Βερν γίνεσαι αναγνώστης.

Τι σημαίνει γίνεσαι αναγνώστης;

Σημαίνει ότι εκπαιδεύεσαι να μπορείς να συγκεντρωθείς σε ένα κείμενο, να αντιληφθείς τον κόπο του συγγραφέα του ώστε να μπορείς να το κατανοήσεις.

Εχουμε αναρωτηθεί αν η αδυναμία των ελληνοπαίδων, και όχι μόνον, στην κατανόηση κειμένου οφείλεται στην έλλειψη λογοτεχνικής παιδείας;

Ας συνυπολογίσουμε και την αδιαφορία των νεότερων γενεών για τη μητρική τους γλώσσα.

Ας ελπίσουμε ότι το πείραμα του υπουργείου Παιδείας θα βρει την ανταπόκριση που, όπως λένε, βρήκε η απαγόρευση των κινητών στο σχολείο.

Ας ελπίσουμε επίσης ότι …

 

είναι ένα πρώτο βήμα που θα το ακολουθήσουν και άλλα. Οπως η αλλαγή του τρόπου διδασκαλίας της λογοτεχνίας, κυρίως όμως η ανάπτυξη σχολικών βιβλιοθηκών και η δημιουργία τους όπου δεν υπάρχουν.

Δεν υπάρχουν σχόλια: