Αναμφίβολα σημαίνει "είμαι μαλ@κισμένο" σε κάποια γλώσσα. pic.twitter.com/MHa1dHeCiV
— Αλήτμπιρό (@Local_Bureau) November 29, 2024
Γράφει ο Στάθης Ν. Καλύβας
Καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης, κάτοχος της Εδρας Gladstone στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης.
Χρησιμοποιώ τακτικά το μετρό από τότε που πρωτολειτούργησε και όπως ο περισσότερος κόσμος διαπιστώνω με μεγάλη λύπη και ανησυχία τη σταδιακή απαξίωση και καταρράκωση του εμβληματικού αυτού μέσου.
Οι μηχανικές υποδομές (ασανσέρ και κυλιόμενες σκάλες) φθείρονται και παθαίνουν όλο και συχνότερες βλάβες, τα δρομολόγια αραιώνουν με αποτέλεσμα τον μεγάλο συνωστισμό σε ώρες αιχμής, τα προβλήματα στους συρμούς με τις χαλασμένες πόρτες, τα βρώμικα καθίσματα και τους βανδαλισμούς πληθαίνουν, η φύλαξη και στελέχωση των σταθμών είναι εμφανέστατα ανεπαρκής και οι χώροι αυτοί που ήταν σχεδόν οι τελευταίοι στην πόλη δίχως μουντζούρες στους τοίχους έχουν αρχίσει να υποκύπτουν αργά αλλά σταθερά στη θλιβερή αυτή συνήθεια.
‘Οποτε εγκαλείται, η διοίκηση του μετρό κάνει λόγο για οικονομικά προβλήματα, αλλά όποιος χρησιμοποιεί το μέσο εύκολα διαπιστώνει πόσο εκτεταμένη και πόσο εύκολη παραμένει η λαθρεπιβίβαση και πόσο αδιάφορη για το πρόβλημα αυτό συνεχίζει να είναι η διοίκηση, λες και είναι πολυτέλεια να ασχοληθεί με τα έσοδα που χάνει.
Ολο αυτό συνιστά μια τεράστια αποτυχία γιατί το μετρό δεν ήταν ποτέ ένα απλό μεταφορικό μέσο.
Ηταν μια απόδειξη πως μπορούσαμε ως κράτος και κοινωνία να στοχεύσουμε ψηλότερα και μάλιστα να πιάσουμε τους στόχους αυτούς. Οπως έγραφα πριν από 14 ολόκληρα χρόνια, το μετρό μάς έδειχνε πως «ο συνδυασμός των κατάλληλων κανόνων και της συνεπούς εφαρμογής τους» μπορούσε να πυροδοτήσει έναν ενάρετο κύκλο καλής λειτουργίας του θεσμού και αντίστοιχα καλής συμπεριφοράς των πολιτών. Κατέληγα πως από εμάς εξαρτάται αν θα παρέμενε εξαίρεση ή αν θα γινόταν ο κανόνας.
Φαίνεται όμως πως όχι μόνο δεν κάναμε το μετρό κανόνα μας, αλλά αποδειχθήκαμε ανίκανοι να το διατηρήσουμε στο επίπεδο της εξαίρεσης. Το παράδειγμα των ολυμπιακών έργων, που τα περισσότερα αφέθηκαν να καταρρεύσουν, είναι ίσως το πιο γνωστό, αλλά σε καμία περίπτωση το μόνο. Είναι κάτι που βλέπουμε καθημερινά, σε όλες σχεδόν τις κρατικές υποδομές, από τις πλατείες και τα πεζοδρόμια έως τους δημόσιους οργανισμούς και τα σχολεία. Διαμαρτυρόμαστε τακτικά για την έλλειψη ελεύθερων χώρων, όμως παραμελούμε τους μεγαλύτερους ελεύθερους χώρους που διαθέτουμε. Από το Πάρκο Τρίτση έως τον λόφο του Στρέφη και τον Λυκαβηττό, η μερική ή ολική εγκατάλειψη είναι ο κανόνας.
Γιατί δυσκολευόμαστε τόσο να συντηρήσουμε τα έργα που κατασκευάζουμε;
Παρακολουθώντας στενά τη λειτουργία του Κέντρου Πολιτισμού Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος που συντηρείται υποδειγματικά, γνωρίζω πως το αποτέλεσμα που όλοι απολαμβάνουμε απαιτεί εκτεταμένο σχεδιασμό και έχει σεβαστό οικονομικό κόστος. Επειδή όμως συντηρείται, οι χρήστες του συμπεριφέρονται με τον ανάλογο σεβασμό.
Αντίστροφα, φαίνεται πως η συντήρηση των περισσότερων έργων που κατασκευάζουμε απλά δεν περιλαμβάνεται στον προϋπολογισμό τους.
Και αυτό γιατί ο πειρασμός της αναγγελίας καινούργιων έργων είναι για τους πολιτικούς τόσο μεγάλος όση και η ευκολία αγνόησης του κόστους που απαιτεί η πρόνοια της συντήρησής τους.
Πιο δυσεξήγητη είναι ίσως η απουσία πίεσης και ελέγχου που θα έπρεπε να ασκούν οι πολίτες. Ενδεχομένως έχουμε συνηθίσει την κατάσταση και τη θεωρούμε δεδομένη. Απόδειξη το γεγονός ότι ελάχιστοι καθαρίζουν τις μουντζούρες που βρωμίζουν τις εισόδους των πολυκατοικιών μας.
Δεν ήταν πάντα έτσι: θυμάμαι καλοσυντηρημένες πλατείες και παιδικές χαρές στην παιδική μου ηλικία, φροντισμένες εισόδους πολυκατοικιών έως σχετικά πρόσφατα.
Σήμερα, είναι περισσότερο αναγκαία από ποτέ μια «συντηρητική» επανάσταση. Τώρα που ξεκινάει επιτέλους η λειτουργία του μετρό της Θεσσαλονίκης και που ανακοινώνεται (όχι για πρώτη φορά) η έναρξη της πολύπαθης ανάπλασης του Φαληρικού Ορμου, είναι απαραίτητο να θυμίσουμε στους υπεύθυνους τις ευθύνες τους: κάθε φορά που ανακοινώνουν καινούργια έργα, θα πρέπει…
να μας περιγράφουν τι ακριβώς έχει προβλεφθεί για τη συντήρησή τους και πώς έχουν φροντίσει για την εύρεση των απαραίτητων γι’ αυτό πόρων.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου