Το σταθερό ερώτημα που απασχολεί πολιτικούς, διεθνολόγους, διανοουμένους και στρατιωτικούς από τη λήξη του Μεγάλου Πολέμου και εντεύθεν. Κάτω από τις δύο αυτές λέξεις του τίτλου κρύβονται οι ρομαντικοί οραματιστές και οι ψυχροί ρεαλιστές.
Τελικά, την απάντηση στο ερώτημα τη δίνουν κάθε φορά τα γεγονότα που διαμορφώνουν και την Ιστορία.
Ο Νικολό Μακιαβέλι, ο πρώτος σημαντικός πολιτικός ρεαλιστής, είχε πει πριν από έξι αιώνες: «Η πολιτική δεν είναι μια λειτουργία της ηθικής, αλλά η ηθική της πολιτικής. Οι άνθρωποι παραμένουν τίμιοι με εξαναγκασμό… η ηθική είναι παράγωγο της ισχύος» και «οι άνθρωποι δεν αισθάνονται ποτέ πως κατέχουν με σιγουριά αυτά που κατέχουν, αν δεν αποκτήσουν και κάτι επιπλέον από κάποιον άλλον».
Πάντα, όταν ανατρέχουμε σε κείμενα σοφών ανθρώπων, παρατηρούμε ότι παραμένουν επίκαιρα στο περίγραμμά τους. Το διεθνές δίκαιο και η συνακόλουθη θέση ότι υπάρχει μια διεθνής κοινή γνώμη αποτέλεσαν τη βάση της συγκρότησης της Κοινωνίας των Εθνών. Οι πρώτες ρωγμές σε αυτό το οικοδόμημα φάνηκαν όταν η Ιαπωνία το 1931 εισέβαλε στη Μαντζουρία. Ο Ουίνστον Τσώρτσιλ είχε κατηγορήσει το 1932 την Κοινωνία των Εθνών «για μακροχρόνια και ανεξάντλητη αφέλεια, γιατί συνέχιζε να διακατέχεται από την ουτοπική πεποίθηση πως υπάρχει κοινή γνώμη».
Το παγκόσμιο σοκ που προκάλεσε ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος και το επαπειλούμενο, στη συνέχεια, πυρηνικό ολοκαύτωμα υποχρέωσαν τους ηγέτες των μεγάλων δυνάμεων να διαχειρίζονται την ισχύ τους εντός των ορίων του μη πολέμου στην αρχή και της ειρηνικής συνύπαρξης στη συνέχεια. Αναμφίβολα, το διεθνές δίκαιο και οι συνθήκες ρυθμίζουν σε γενικές γραμμές τις διεθνείς σχέσεις. Ετσι, ακόμη και οι μονομερείς πράξεις ισχύος πάντα τις επικαλούνται. Η ισχύς ήταν και παραμένει μία και αδιαίρετη. «Η στρατιωτική ισχύς, η οικονομική ισχύς και η ισχύς του πειθαναγκασμού συνθέτουν αυτό που ονομάζουμε πολιτική ισχύ. Αν εκλείψει μία από αυτές, μειώνεται ή και ακυρώνεται, ακόμα, η πολιτική ισχύς» (Ε. H. Carr).
Ολα αυτά τα γνωρίζει άριστα ο Βλαντιμίρ Πούτιν, και το επιτελείο του, όταν προσπαθεί σήμερα να επαναδιευθετήσει τις εκκρεμότητες που άφησε η κατάρρευση της Σοβιετικής Ενωσης. Το ερώτημα είναι...
αν και πώς θα συνδυάσει την ισχύ με τη διεθνή νομιμότητα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου