ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΟ
Του ΓΙΩΡΓΟΥ ΣΚΑΜΠΑΡΔΩΝΗ
Θα έπαιρνε κάποιος τη Θεία Κοινωνία αν ήξερε ότι μέσα στο κουταλάκι, εκτός του οίνου, υπήρχαν και δυο σταγόνες παραθείο ή υδροκυάνιο;
Θα έπαιρνε κάποιος τη Θεία Κοινωνία αν ήξερε ότι μέσα στο κουταλάκι, εκτός του οίνου, υπήρχαν και δυο σταγόνες παραθείο ή υδροκυάνιο;
Θα κατάπινε τη γουλιά, ελπίζοντας πως η ευλογία θα εξουδετέρωνε τα θανάσιμα δηλητήρια;
Αν βρεθεί κάποιος τόσο πιστός ή τολμηρός που θα το έκανε χωρίς να πάθει τίποτε, τότε θα μπορούσε, μετά, να υποστηρίξει ότι δεν κινδυνεύει ο κόσμος και από τον κορωνοϊό παίρνοντας τη μεταλαβιά.
Θα πεις, υπήρξαν και χειρότερα: ο άλλος, λόγω διαπρύσιας πολιτικής πίστης, διαλαλούσε δημόσια ότι η ραδιενέργεια απ' το Τσερνόμπιλ έκανε πιο υγιεινά τα λάχανα και πιο νόστιμα τα ραδίκια, τις δε ντομάτες, λόγω συγγενούς ιδεολογικού χρώματος, τις επηρέαζε πολλαπλώς: αν τις ζουλούσες, κορνάριζαν.
Το ωραίο είναι πως εκείνοι που τότε επαινούσαν τα ραδιενεργά κουνουπίδια, τώρα βρίσκουν παράλογη πράξη μόνο τη Θεία Ευχαριστία μετά πιθανού ιού. Σωστά, αλλά η παραφροσύνη και η μεταφυσική πίστη σε ένα ιδεολόγημα, συχνά εγκληματικές, δεν σε νομιμοποιούν να μιλάς για τον ανορθολογισμό των άλλων, των θρησκευόμενων, που αυτοί, στο κάτω κάτω, δηλώνουν ότι η πίστη τους προκύπτει από μιαν αλήθεια εξ αποκαλύψεως, κι όχι από μια υλιστική θεωρία που λέγεται «επιστημονικός σοσιαλισμός» και τη μετέτρεψαν σε άλογη θρησκεία με πατερούληδες. Αυτή είναι η διαφορά.
Δεν επικαλούμαστε τη λογική μόνο όταν μας συμφέρει. Και είναι γνωστό πως το εξωλογικό στοιχείο υπάρχει στη ζωή όλων μας κι ότι δύσκολα εξηγούνται φιλοσοφικά ή επιστημονικά βασικά θέματα όπως ο έρωτας, η έμπνευση, ο χρόνος, το νόημα της ύπαρξης, το είναι και πολλά άλλα. Εδώ, παρά το ακράδαντο των επιχειρημάτων, δεν μπορούμε καν να κόψουμε το τσιγάρο, το απολαμβάνουμε επίμονα, εν πλήρει επιγνώσει της ζημιάς, όντας, υποτίθεται, λογικοί άνθρωποι. Γιατί η φύση μας δεν είναι μόνο η νόηση, το cogito και ο σωκρατικός συλλογισμός, αλλά παρεμβαίνουν και πολλά ανορθολογικά στοιχεία. Οπως, για παράδειγμα, το ότι ουκ ολίγοι, παρά το ότι ο Τσίπρας έκανε Ναι το Οχι του δημοψηφίσματος, πήγανε μετά και τον ξαναψήφισαν, αλλά τώρα βρίσκουν, και ορθώς, επικίνδυνη πράξη τη μετάληψη μετά πιθανού κορωνοϊού. Αλλά η λογική τους διαπνέεται από έναν πολιτικό εξωτισμό που κριτικάρει τον μυστικισμό των άλλων.
Δηλαδή υπάρχουν κάποιοι που θα μεταλάμβαναν ευχαρίστως ζωμό από σοβιετικό ραδιενεργό ραδίκι, αλλά όχι με πιθανό κινεζικό ιό (ίσως μόνο κάποιοι παλιοί πιστοί της ΑΑΣΠΕ). Πίστευε και μη ερεύνα. Κατάπινε και μη μιλάς, μην αμφισβητείς το κόμμα, την ιδεολογία, τον Θεό ή τον ΠΑΟΚ - εξάλλου όλα έχουν γίνει θρησκεία στις μέρες μας γι' αυτό και υποστηρίζω τον «Ηρακλή» που, κατά τη γνωστή ρήση, είναι κάτι παραπάνω από θεός, δηλαδή ημίθεος.
Η μεταφυσική ζει και βασιλεύει.
Θα πεις, υπήρξαν και χειρότερα: ο άλλος, λόγω διαπρύσιας πολιτικής πίστης, διαλαλούσε δημόσια ότι η ραδιενέργεια απ' το Τσερνόμπιλ έκανε πιο υγιεινά τα λάχανα και πιο νόστιμα τα ραδίκια, τις δε ντομάτες, λόγω συγγενούς ιδεολογικού χρώματος, τις επηρέαζε πολλαπλώς: αν τις ζουλούσες, κορνάριζαν.
Το ωραίο είναι πως εκείνοι που τότε επαινούσαν τα ραδιενεργά κουνουπίδια, τώρα βρίσκουν παράλογη πράξη μόνο τη Θεία Ευχαριστία μετά πιθανού ιού. Σωστά, αλλά η παραφροσύνη και η μεταφυσική πίστη σε ένα ιδεολόγημα, συχνά εγκληματικές, δεν σε νομιμοποιούν να μιλάς για τον ανορθολογισμό των άλλων, των θρησκευόμενων, που αυτοί, στο κάτω κάτω, δηλώνουν ότι η πίστη τους προκύπτει από μιαν αλήθεια εξ αποκαλύψεως, κι όχι από μια υλιστική θεωρία που λέγεται «επιστημονικός σοσιαλισμός» και τη μετέτρεψαν σε άλογη θρησκεία με πατερούληδες. Αυτή είναι η διαφορά.
Δεν επικαλούμαστε τη λογική μόνο όταν μας συμφέρει. Και είναι γνωστό πως το εξωλογικό στοιχείο υπάρχει στη ζωή όλων μας κι ότι δύσκολα εξηγούνται φιλοσοφικά ή επιστημονικά βασικά θέματα όπως ο έρωτας, η έμπνευση, ο χρόνος, το νόημα της ύπαρξης, το είναι και πολλά άλλα. Εδώ, παρά το ακράδαντο των επιχειρημάτων, δεν μπορούμε καν να κόψουμε το τσιγάρο, το απολαμβάνουμε επίμονα, εν πλήρει επιγνώσει της ζημιάς, όντας, υποτίθεται, λογικοί άνθρωποι. Γιατί η φύση μας δεν είναι μόνο η νόηση, το cogito και ο σωκρατικός συλλογισμός, αλλά παρεμβαίνουν και πολλά ανορθολογικά στοιχεία. Οπως, για παράδειγμα, το ότι ουκ ολίγοι, παρά το ότι ο Τσίπρας έκανε Ναι το Οχι του δημοψηφίσματος, πήγανε μετά και τον ξαναψήφισαν, αλλά τώρα βρίσκουν, και ορθώς, επικίνδυνη πράξη τη μετάληψη μετά πιθανού κορωνοϊού. Αλλά η λογική τους διαπνέεται από έναν πολιτικό εξωτισμό που κριτικάρει τον μυστικισμό των άλλων.
Δηλαδή υπάρχουν κάποιοι που θα μεταλάμβαναν ευχαρίστως ζωμό από σοβιετικό ραδιενεργό ραδίκι, αλλά όχι με πιθανό κινεζικό ιό (ίσως μόνο κάποιοι παλιοί πιστοί της ΑΑΣΠΕ). Πίστευε και μη ερεύνα. Κατάπινε και μη μιλάς, μην αμφισβητείς το κόμμα, την ιδεολογία, τον Θεό ή τον ΠΑΟΚ - εξάλλου όλα έχουν γίνει θρησκεία στις μέρες μας γι' αυτό και υποστηρίζω τον «Ηρακλή» που, κατά τη γνωστή ρήση, είναι κάτι παραπάνω από θεός, δηλαδή ημίθεος.
Η μεταφυσική ζει και βασιλεύει.
Ας πούμε, μπορεί ο κ. Τσίπρας να θυμήθηκε πάλι τα μαγκάλια για να κάνει ποιοτική αντιπολίτευση, αλλά θα συμβούλευε ποτέ αναστενάρηδες να μην ανεβούν πάνω στα κάρβουνα, διότι - λογικά - θα καούν; Κι όμως αυτοί οι άνθρωποι δεν καίγονται, δεν γίνονται φλαμπέ, όχι διότι είναι pyrex, αλλά για λόγους που η επιστήμη βρίσκει ακατανόητους (η πυροβασία προϋπήρξε του χριστιανισμού).
Το θέμα δεν μπορεί να εξηγηθεί με κοινά μέτρα, ούτε με τον διαλεκτικό υλισμό, ούτε με τον Χάιντεγκερ, ούτε με βάση το ωροσκόπιο. Η αλήθεια βρίσκεται κάπου εκείθεν, σε περιοχές δυσπρόσιτες του νου - ενώ το να αποπειραθείς να δώσεις λογική εξήγηση ίσως να αποτελεί έναν επιπλέον παραλογισμό (τουλάχιστον στα χρόνια μας).
Οπως είναι δύσκολο να αναλύσει κανείς επιστημονικά τις προαιώνιες τελετές διαφόρων τροπικών φυλών που αναφέρει ο Λεβί Στρος και που έχουν θεραπευτική ή ισορροπιστική επίδραση στα μέλη, τα οποία δεν διαθέτουν την πολυτέλεια να τους βοηθάει κάποιος σύγχρονος ψυχαναλυτής. Είναι ακατανόητες, δεν επιδέχονται εξήγηση με τα εργαλεία του Καρτέσιου, ούτε του Φρόιντ και των νεοτέρων. Αλλά εμείς δεν είμαστε τροπικές φυλές, κάτι βέβαια που δεν επαληθεύεται κάθε μέρα.
Θυμάμαι ότι στο «σκέφτομαι, άρα ζω» (cogito, ergo sum) του Καρτέσιου απάντησε ευφυώς, κάποτε, ο Ν.Γ. Πεντζίκης, με την ερώτηση: «Δηλαδή όταν κοιμάμαι δεν ζω;».
Οπως είναι δύσκολο να αναλύσει κανείς επιστημονικά τις προαιώνιες τελετές διαφόρων τροπικών φυλών που αναφέρει ο Λεβί Στρος και που έχουν θεραπευτική ή ισορροπιστική επίδραση στα μέλη, τα οποία δεν διαθέτουν την πολυτέλεια να τους βοηθάει κάποιος σύγχρονος ψυχαναλυτής. Είναι ακατανόητες, δεν επιδέχονται εξήγηση με τα εργαλεία του Καρτέσιου, ούτε του Φρόιντ και των νεοτέρων. Αλλά εμείς δεν είμαστε τροπικές φυλές, κάτι βέβαια που δεν επαληθεύεται κάθε μέρα.
Θυμάμαι ότι στο «σκέφτομαι, άρα ζω» (cogito, ergo sum) του Καρτέσιου απάντησε ευφυώς, κάποτε, ο Ν.Γ. Πεντζίκης, με την ερώτηση: «Δηλαδή όταν κοιμάμαι δεν ζω;».
Αυτονόητη απορία. Κι όμως, πέρα από το προς χάριν λέγειν και μέσα στον σχεδόν μεσαιωνικό (όσο και να μη φαίνεται) μυστικισμό και παραλογισμό που ζούμε, η λογική συνεχίζει να υπάρχει και να δρα - συχνά, βέβαια, από ορισμένους μόνο αν συμφέρει στο κόμμα. Ενίοτε, δηλαδή, ο γάιδαρος ίπταται κάνοντας τα αφτιά του έλικες.
Υπάρχουν, όμως, οι κοινοί κανόνες, οι σηματοδότες στους δρόμους, οι νόμοι της φύσης και του κράτους, το φρένο και το γκάζι, οι πόρτες, οι κλειδαριές και οι φράχτες.
Θα πεις, και οι φράχτες είναι παράνομοι για κάποιους που κατά τα άλλα κάνουν σεμινάρια λογοκρατίας και μπορεί κατ' αυτούς η μετάληψη να είναι (και όντως είναι) σφόδρα επικίνδυνη, αλλά όχι κι εκείνοι που αλαλάζουν στον Εβρο, διότι, επίσης κατά μεταφυσικό τρόπο, όταν είσαι μετανάστης δεν προσβάλλεσαι, ούτε φέρεις τον ιό. Πάλι επιλεκτική λογική - σκέψου, όμως, να μπουκάρουν αίφνης και με ρεσάλτο στη Θράκη πέντε χιλιάδες ανεξέλεγκτοι και να διαχυθούν στην Ελλάδα. Και από πίσω να εισβάλλει και δεύτερο κύμα - ποιος τη χάρη μας.
Κι έχουμε από πάνω και τους συνωμοσιολόγους. Πάλι καλά που δεν ειπώθηκε πως τον ιό τον κατασκεύασαν οι ιμπεριαλιστές Αμερικανοί κι ένας πράκτορας της CIA τον μετέφερε κρυφά μέσα στο βρακί του και τον απελευθέρωσε στην Κίνα για να δυσφημήσει το καθεστώς.
Αλλά...
Κι έχουμε από πάνω και τους συνωμοσιολόγους. Πάλι καλά που δεν ειπώθηκε πως τον ιό τον κατασκεύασαν οι ιμπεριαλιστές Αμερικανοί κι ένας πράκτορας της CIA τον μετέφερε κρυφά μέσα στο βρακί του και τον απελευθέρωσε στην Κίνα για να δυσφημήσει το καθεστώς.
Αλλά...
γενικώς, καλά τα πάμε.
Αν και βγήκαν κάνα δυο sui generis επιστήμονες και πανεπιστημιακοί κι εκσφενδόνισαν κουβέντες μολυσματικότερες του ιού, ο περισσότερος κόσμος, που διαθέτει κοινή λογική, έχει καταλάβει και θα ακολουθήσει τον Αρκά που έγραψε: «Ας αφήσουμε τους εγωισμούς, να δούμε και λίγο τον εαυτό μας». Και κυρίως τη χώρα, σε αυτές τις κρίσιμες στιγμές.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου