ΥΠΑΡΚΤΟΣ ΣΥΡΙΖΟΚΗΦΗΝΟΠΛΗΚΤΟΣ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ: Ο δημόσιος χρόνος

ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΟ

Του ΑΡΙΣΤΟΥ ΔΟΞΙΑΔΗ

Τ​​ο αεροδρόμιο στο Ελληνικό έπαψε να λειτουργεί το 2001. Ολοι ήξεραν από τότε, αν όχι νωρίτερα, ότι κάποια στιγμή ο χώρος θα αποκτούσε νέες χρήσεις. Αλλά οι υπηρεσίες της αρχαιολογίας και το δασαρχείο δεν ασχολήθηκαν στα σοβαρά με τον χαρακτηρισμό των εκτάσεων μέχρι να φτάσει ο κόμπος στο χτένι και να κινδυνεύει να ματαιωθεί ένα μεγάλο επενδυτικό σχέδιο. Αν το ΚΑΣ είχε κηρύξει τις περιοχές «αρχαιολογικού ενδιαφέροντος» πριν από μερικά χρόνια, ακόμη κι αν αυτές ήταν 1.300 στρέμματα (και όχι 300 όπως έγινε τελικά), οι επενδυτές θα είχαν σχεδιάσει εξαρχής με αυτό το δεδομένο, χωρίς τριβές, καθυστερήσεις και επιβάρυνση από τον επανασχεδιασμό. Οπως έγιναν τα πράγματα, οι αρχαιολόγοι και οι δασάρχες είναι υπεύθυνοι για την ανεργία και τη φτώχεια αυτών που θα είχαν βρει δουλειά πριν από δύο-τρία χρόνια, εάν εκείνοι είχαν επιτελέσει έγκαιρα το καθήκον που τους έχει ανατεθεί.

Σε όλο το Δημόσιο έχουμε αντίστοιχα φαινόμενα. Αδειες λειτουργίας ορυχείων που δίνονται και ανακαλούνται, με αποτέλεσμα οι εγκαταλελειμμένες στοές να είναι πιο επικίνδυνες για το περιβάλλον από εκείνες που λειτουργούν κανονικά. Ο υπουργός Παιδείας που θυμάται ότι πρέπει να γίνει ανάλυση αιτίων πριν να κληθεί η αστυνομία για τα ναρκωτικά στα πανεπιστήμια, ενώ το πρόβλημα υπάρχει από δεκαετίες. Παντού χασομέρι και πισωγυρίσματα, που καταστρέφουν ζωές, ενώ οι αρμόδιοι απλώς αναβάλλουν. 

Πώς εξηγείται τέτοια αναισθησία;

Μια εξήγηση, η πιο κυνική, είναι ο χρηματισμός. Αν δεν ορίσεις τη δασική έκταση από πριν, αλλά περιμένεις να υπάρχει συγκεκριμένος ενδιαφερόμενος, τότε έχεις από ποιον να ζητήσεις μίζα για να ξεμπλοκάρει «η υπόθεσή του». Οσο τον αργείς, ελπίζεις ότι θα δώσει περισσότερα για να ξεμπλέξει. Είμαι βέβαιος ότι αυτό εξηγεί πολλά, αλλά δεν πιστεύω ότι εξηγεί τη συμπεριφορά του ΚΑΣ ή του υπουργού Παιδείας (ίσως εξηγεί άλλων υπουργών).

Μια δεύτερη εξήγηση είναι οργανωσιακή. Ο σχεδιασμός εκ των προτέρων γίνεται από επιτελικές υπηρεσίες, που είναι διαφορετικές από αυτές που χειρίζονται συγκεκριμένα αιτήματα και περιστατικά. Αυτές θα έπρεπε να είχαν καταρτίσει τους δασικούς και αρχαιολογικούς χάρτες, και τα σχέδια για την παρανομία στα πανεπιστήμια. Αλλά δεν υπάρχει κανένας που να τους πιέζει να το κάνουν σε εύλογο χρόνο, όπως συμβαίνει όταν πιέζει ένας πολίτης για τη δική του περίπτωση. Ο νομοθέτης είναι αμήχανος μπροστά σε αυτές τις καθυστερήσεις. Δεν μπορεί να ορίσει ότι αν δεν υπάρχει δασικός χάρτης μέχρι την τάδε ημερομηνία, θα χτίζει ο καθένας ελεύθερα, όπως ορίζει για μερικές αδειοδοτήσεις (χωρίς να ισχύει ούτε αυτή η ελευθερία στην πράξη). Ούτε υπάρχει κάποιος άμεσα θιγόμενος για να αντιδράσει δικαστικά, ή πολιτικά, για την καθυστέρηση.

Δύο είναι οι τρόποι, από τη διεθνή εμπειρία, για να λειτουργούν καλά και έγκαιρα οι επιτελικές υπηρεσίες. 

Ενας είναι η αξιολόγηση, που οδηγεί σε ανταμοιβή και κυρώσεις, ώστε να υπάρχει προσωπική ευθύνη των στελεχών. 

Ο άλλος είναι το «ήθος της υπηρεσίας», όπου οι υπάλληλοι μόνοι τους νιώθουν τι πρέπει να κάνουν και πότε.

Γιατί λείπει αυτό το ήθος της χρονικής συνέπειας από ανθρώπους, όπως οι αρχαιολόγοι, που κατά τα άλλα φαίνονται ταγμένοι στο καθήκον; 

Η τρίτη εξήγηση ίσως είναι πολιτισμική. Σε προτεσταντικές χώρες έχουν την αίσθηση του πραγματικού χρόνου που ρέει αμετάκλητος, και είναι ανήθικο να τον σπαταλούν. Εμείς, θα έλεγε ο Στέλιος Ράμφος, «έχουμε εθιστεί στη μακαριότητα της ακινησίας». Το καθήκον μας είναι να φυλάμε τα σύμβολα, μέχρι κάποια Δευτέρα Παρουσία. Η ζωή ας περιμένει.

Συμπέρασμα: 

Εχουμε ορίσει τον δημόσιο χώρο και έχουμε κανόνες για τη διαχείρισή του. 

Το ίδιο για το δημόσιο χρήμα. 

 Ισως πρέπει να ορίσουμε και τον δημόσιο χρόνο: τον χρόνο της διοίκησης που επηρεάζει τη ζωή μεγάλων ομάδων πολιτών.  

Οπως εξοργιζόμαστε για τη διασπάθιση δημόσιου χρήματος και τη διώκουμε, να κάνουμε το ίδιο για τη διασπάθιση δημόσιου χρόνου.