ΔΙΕΘΝΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ και ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΠΑΝΑΝΙΑ: Το Ευρωπαϊκό εγχείρημα και κάποιοι βολεμένοι αφελείς

Toυ Γ. Κ. ΣΤΕΦΑΝΑΚΗ

Η ευρωπαϊκή σύγκληση, χωρίς πολιτική ενοποίηση, έχει αναδειχθεί λειτουργικά ημιτελής. Και το ημιτελές – φύσει – είναι πρόσκαιρο.

Η αρχική Ε.Ο.Κ. απέδωσε καρπούς. Θεμελιώθηκε σε αρχές απελευθέρωσης των οικονομικών συναλλαγών. Ετσι τονώθηκε η κατά κράτη εξειδίκευση. Ταυτόχρονα (τονώθηκε) και η αξιοποίηση των συγκριτικών οικονομικών πλεονεκτημάτων, εκάστης χώρας. Ο κύκλος εργασιών του συνόλου των χωρών αυξήθηκε θεαματικά.

Ο οικονομικός πυρήνας της ΕΟΚ εξασφαλίσθηκε νομισματικά με το ευρωπαϊκό νομισματικό σύστημα (ΕΝΣ) των σταθμισμένων ισοτιμιών. Οι συμβληθείσες, δηλαδή, χώρες όφειλαν να διατηρούν την κύμανση των νομισμάτων τους στα πλαίσια ανοχής του “συστήματος”. Ετσι αναδείχθηκε ο προπομπός του “ευρώ”. Τότε, όμως, άρχισαν (και) οι απώλειες. Η βρετανική στερλίνα εισαχθείσα  στο “σύστημα” κατά τα τέλη του 1990, εγκατέλειψε, υπό την πίεση των αγορών, την 16.9.1992 (Black Wednesday). Το  “σύστημα” δεν προέβλεπε αποχωρήσεις. Η λίρα, εν τούτοις, δεν άντεξε.

Διαρκούσης της δοκιμασίας (της στερλίνας) προχωρούσαν οι διαβουλεύσεις για την καθιέρωση του ευρώ. Το εναρκτήριο λάκτισμα δόθηκε στο Maastricht (Δεκ. 1991) με την οριστικοποίηση των όρων κυκλοφορίας του κοινού νομίσματος μέχρι το 1999. Ετσι φθάσαμε στην Οικονομική Νομισματική Ένωση (Economic and Monetary Union -E.M.U.).

Το εγχείρημα υπήρξε πρωτοφανές. Κλήθηκαν να στηρίξουν, κοινώς, νόμισμα χώρες κυρίαρχες  με διαφορετικό κόστος λειτουργίας και βαθμό παραγωγικότητας, μία εκάστη.

Κάθε χώρα για να συγχρονίσει την πολιτική της  διέθετε μέσα φορολογικά και αυξομείωσης κόστους δια του προϋπολογισμού. Ουδεμία, όμως, διέθετε Κεντρική – Εθνική Τράπεζα εκδότρια χρήματος  προς άμεση διοχέτευση αντισταθμιστικών κεφαλαίων, σε περίπτωση γενικευμένης οικονομικής διαταραχής.

Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ), ως αντιστοιχούσα σε περισσότερα κράτη, στερείται εθνικών πόρων προς επιδίωξη εθνικού στόχου. Καταστατικώς, είναι επιφορτισμένη με την διαφύλαξη του κυρίαρχου κοινού αγαθού. Και αυτό  είναι αποκλειστικά η νομισματική σταθερότης.

Η διαταραχή ήλθε το 2008. Οι πλεονασματικές χώρες  του βορρά  υπερέβησαν την κρίση αταλάντευτες. Οι Νότιες γονάτισαν. Όλες, ανεξαιρέτως, βρέθηκαν πιστωτικά εκτεθειμένες, με υπερβολικό κόστος λειτουργίας, μη καλυπτόμενο υπό συνθήκες κρίσης. Η Ελλάς του εφησυχασμού, στον απόηχο του “Τσοβόλα δώστα όλα”, κατέρρευσε. Αποκλείεται να επανέλθει στα συμπεφωνημένα όρια (ελλείμματος και χρέους) του Maastricht, στο ορατό μέλλον. Αλλ’ η συμβατική δέσμευση ισχύει. Άρα, κατά την όποια ανασυγκρότηση της Ευρωζώνης, θα ληφθεί υπ’ όψη (!!!). 

Υποστηρίζεται ότι η ΕΚΤ πρέπει να χρηματοδοτήσει τους ασθενείς κρίκους της Ευρωζώνης. Γίνεται αναφορά και στα συμβαίνοντα  στις ΗΠΑ, δια της κεντρικής της τράπεζας (FED). Εάν δεν εμφιλοχωρεί δόλος (οιοσδήποτε), περισσεύει η αφέλεια. Σ’ αντίθεση προς την FED, η ΕΚΤ  στερείται εθνικών πόρων. Σ’ αντίθεση προς την Ε.Ε., οι ΗΠΑ έχουν κοινή φορολογική και οικονομική πολιτική. Μοιράζουν, άρα, παροχές  και βάρη σ’ όλους τους υπηκόους του δολαρίου. Το ευρώ δεν έχει υπηκόους υπό κοινή κρατική οργάνωση (!!!). Επί πλέον όλων: οι ΗΠΑ, από συνθήκης Bretton Woods (7^ος 44), έχουν παγκόσμιο εκδοτικό προνόμιο. Τυπώνουν, δηλαδή (πρακτικά), όσα δολάρια οι ίδιες αποφασίσουν.

Το σύμφωνο του Maastricht έχει συνοχή. Προσδιορίζει, δηλαδή, το κόστος λειτουργίας εκάστου κράτους. Καθίσταται, λοιπόν, σαφές ότι η καθ’ υπέρβαση των όρων του χρηματοδότηση οδηγεί σε  στρεβλώσεις. Δηλαδή, εάν, κατά περίπτωση, βρεθεί χρηματοδοτικός μηχανισμός το αποτέλεσμα είναι το εξής: Οι πτωχοί πολίτες των πλουσίων χωρών καλούνται να πληρώνουν για τους βολεμένους (άρα πλουσίους) των πτωχών χωρών (!!!).

Το μείζον ζήτημα είναι το διακρατικώς ανεφάρμοστο των διεθνών δεσμεύσεων. Χαρακτηριστικό το του κ. Τσίπρα. Απειλεί κατάργηση κάθε δέσμευσης, επομένως και του Maastricht (!!!).

Γίνεται, λοιπόν, έκδηλο ότι η Ευρώπη δεν είναι δυνατόν ν’ αποτελεί έρμαιο αυθαιρεσίας οιουδήποτε μέλους της. Άρα, εάν δεν ενοποιηθεί πολιτικώς, ώστε να υπάρξει πειθαρχία, θα  διαλυθεί και τυπικώς.  

Όποιος πιστεύει ότι ο Βορράς θα πληρώνει διαρκώς (δωρεάν) τα σπασμένα του Νότου, είναι αφελής.