Του ΗΛΙΑ ΜΑΓΚΛΙΝΗ
Επί σειρά δεκαετιών γαλουχηθήκαμε με την ιδέα πως το 1940-41 οι
Ελληνες αμυνόμενοι νίκησαν τους Ιταλούς εισβολείς χάρη στην «ψυχή» που
επέδειξαν οι πρώτοι – την «ελληνική ψυχή», εννοείται. Η οποιαδήποτε
ορθολογική ή έστω λογικοφανής απόπειρα εξήγησης της έκβασης εκείνης της
στρατιωτικής αναμέτρησης παραμερίστηκε και τη θέση της πήρε μια αμιγώς
ψυχολογική, υπερβατική ερμηνεία.
Το 1940-41 είναι μια μικρή λεπτομέρεια μέσα σε ένα άπειρο σύμπαν από ανάλογα παραδείγματα που δεν αφορούν μονάχα τη στρατιωτική αλλά και την αθλητική μας ιστορία και βέβαια τον πολιτικό μας βίο. Οι ποδοσφαιρόφιλοι θα θυμούνται τις κινητοποιήσεις οπαδών σε εντός έδρας ευρωπαϊκούς αγώνες απέναντι σε μεγαθήρια, δημιουργώντας «καζάνια φωτιάς» με στόχο τον ψυχολογικό πόλεμο του αντιπάλου. Μόνο που ο αντίπαλος εφάρμοζε απλώς την τακτική του κι έπαιρνε το παιχνίδι.
Το 1940-41 είναι μια μικρή λεπτομέρεια μέσα σε ένα άπειρο σύμπαν από ανάλογα παραδείγματα που δεν αφορούν μονάχα τη στρατιωτική αλλά και την αθλητική μας ιστορία και βέβαια τον πολιτικό μας βίο. Οι ποδοσφαιρόφιλοι θα θυμούνται τις κινητοποιήσεις οπαδών σε εντός έδρας ευρωπαϊκούς αγώνες απέναντι σε μεγαθήρια, δημιουργώντας «καζάνια φωτιάς» με στόχο τον ψυχολογικό πόλεμο του αντιπάλου. Μόνο που ο αντίπαλος εφάρμοζε απλώς την τακτική του κι έπαιρνε το παιχνίδι.
Ενίοτε, λόγω του ότι μαζί με
την «ψυχή» επιδεικνύαμε κι ένα αποτελεσματικό σύστημα παιχνιδιού,
παίρναμε κι εμείς κάποιον αγώνα. Διόλου τυχαία όμως, σπάνια υπήρξε
συνέχεια σε αυτές τις προσπάθειες, μόνο «πυροτεχνήματα».
Αλλο παράδειγμα, παρμένο και αυτό από τη στρατιωτική ιστορία, και μάλιστα την εμφυλιακή: το 1945 εκδόθηκε ένα βιβλιαράκι με τίτλο «Οι ανατολικές συνοικίες τον Δεκέμβρη του 1944», έκδοση της 6ης Αχτίδας της Κομματικής Οργάνωσης Αθηνών. Το βιβλίο ανατυπώθηκε από τις Ιστορικές Εκδόσεις το 1976 και στην πιστή ανατύπωση αναγράφεται και η τιμή: δρχ. 25 (ας συγκρατήσουμε αυτό το ποσό, μπορεί να το συναντήσουμε σύντομα – κάτι που ειλικρινώς απεύχομαι). Στο βιβλιαράκι περιγράφεται η επίθεση της ταξιαρχίας του Ρίμινι στον ΕΛΑΣ Καισαριανής κατά τα Δεκεμβριανά και πώς αυτή απωθήθηκε από μαχητές και γυναικόπαιδα, καθώς επίσης από... ακρωτηριασμένους – ακόμα και νεκρούς (στην κυριολεξία). Μέσα σε μία παράγραφο, η λέξη «θαύμα» επαναλαμβάνεται 3-4 φορές. Ακουσαν το κάλεσμα του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ οι νεκροί και σηκώθηκαν, ακόμα και όσοι δεν είχαν πόδια περπάτησαν (!) και συνέτριψαν τον εχθρό. Ηταν ένα θαύμα που μόλις επιτελέστηκε, οι πεθαμένοι σωριάστηκαν ξανά στο χώμα (μια εμφυλιακή εκδοχή του σύγχρονου «Walking Dead»).
Αλλο παράδειγμα, παρμένο και αυτό από τη στρατιωτική ιστορία, και μάλιστα την εμφυλιακή: το 1945 εκδόθηκε ένα βιβλιαράκι με τίτλο «Οι ανατολικές συνοικίες τον Δεκέμβρη του 1944», έκδοση της 6ης Αχτίδας της Κομματικής Οργάνωσης Αθηνών. Το βιβλίο ανατυπώθηκε από τις Ιστορικές Εκδόσεις το 1976 και στην πιστή ανατύπωση αναγράφεται και η τιμή: δρχ. 25 (ας συγκρατήσουμε αυτό το ποσό, μπορεί να το συναντήσουμε σύντομα – κάτι που ειλικρινώς απεύχομαι). Στο βιβλιαράκι περιγράφεται η επίθεση της ταξιαρχίας του Ρίμινι στον ΕΛΑΣ Καισαριανής κατά τα Δεκεμβριανά και πώς αυτή απωθήθηκε από μαχητές και γυναικόπαιδα, καθώς επίσης από... ακρωτηριασμένους – ακόμα και νεκρούς (στην κυριολεξία). Μέσα σε μία παράγραφο, η λέξη «θαύμα» επαναλαμβάνεται 3-4 φορές. Ακουσαν το κάλεσμα του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ οι νεκροί και σηκώθηκαν, ακόμα και όσοι δεν είχαν πόδια περπάτησαν (!) και συνέτριψαν τον εχθρό. Ηταν ένα θαύμα που μόλις επιτελέστηκε, οι πεθαμένοι σωριάστηκαν ξανά στο χώμα (μια εμφυλιακή εκδοχή του σύγχρονου «Walking Dead»).
Περί της κατοπινής ήττας του ΕΛΑΣ
βέβαια, κουβέντα. Το «θαύμα» είχε ως μόνη του επικράτεια την Καισαριανή.
Η επήρειά του όμως μας ακολουθεί ακόμη και συνιστά νοοτροπία που
φαίνεται πως μας ορίζει, όχι ως αριστερούς ή δεξιούς – ως Ελληνες.
Προσοχή: το πάθος σε έναν αγώνα, αθλητικό (πόσο μάλλον σε έναν αγώνα επιβίωσης), έχει τη δική του κρίσιμη σημασία. Οπωσδήποτε η κραυγαλέα αίσθηση του δικαίου στους Ελληνες το 1940 προσέδωσε κίνητρο που δεν είχαν οι Ιταλοί. Από κει και πέρα, όμως, όταν αυτή η διαχρονική ελληνική φαντασίωση περί της θυματολαγνικής «ψυχής του αδικημένου» ανάγεται σε ιδεολογία, η πραγματικότητα μας εκδικείται.
Η υπερβατική, θρησκευτική, επικολυρική θέαση των πραγμάτων, η έξαρση του θυμικού, πάντοτε ελκύει, όπως ελκυστική είναι κάθε φαντασίωση.
Προσοχή: το πάθος σε έναν αγώνα, αθλητικό (πόσο μάλλον σε έναν αγώνα επιβίωσης), έχει τη δική του κρίσιμη σημασία. Οπωσδήποτε η κραυγαλέα αίσθηση του δικαίου στους Ελληνες το 1940 προσέδωσε κίνητρο που δεν είχαν οι Ιταλοί. Από κει και πέρα, όμως, όταν αυτή η διαχρονική ελληνική φαντασίωση περί της θυματολαγνικής «ψυχής του αδικημένου» ανάγεται σε ιδεολογία, η πραγματικότητα μας εκδικείται.
Η υπερβατική, θρησκευτική, επικολυρική θέαση των πραγμάτων, η έξαρση του θυμικού, πάντοτε ελκύει, όπως ελκυστική είναι κάθε φαντασίωση.
Αυτό δεν
είναι μόνον πρόβλημα της σημερινής κυβέρνησης (που ονειρεύεται συνέχεια
του ΕΑΜ) ή των παλαιάς κοπής και τωρινών εθνικιστών (ο παράδεισος των
φαντασιώσεων), είναι ένα γενικότερο ελληνικό πρόβλημα που μας οδηγεί σε
τραγικά αδιέξοδα, όπως, π.χ., το 1922.
Μια στιγμιαία έκρηξη του θυμικού οδήγησε ακόμα κι έναν Κωνσταντίνο Καραμανλή να κάνει ένα, κατά δική του ομολογία, μεγάλο σφάλμα, όταν:
Μια στιγμιαία έκρηξη του θυμικού οδήγησε ακόμα κι έναν Κωνσταντίνο Καραμανλή να κάνει ένα, κατά δική του ομολογία, μεγάλο σφάλμα, όταν:
Απέσυρε τη χώρα από το ΝΑΤΟ, μετά την τουρκική εισβολή στην Κύπρο.
Ο
ίδιος όμως, με σύστημα και μέθοδο, πείσμα και λογική, οδήγησε την Ελλάδα
στην τότε ΕΟΚ, την Ευρωπαϊκή Ενωση, από την οποία κινδυνεύουμε να
βγούμε όχι μόνον εξαιτίας του φαντασιόπληκτου ΣΥΡΙΖΑ αλλά και πολλών
άλλων από τις κυβερνήσεις που προηγήθηκαν
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου