ΣΚΟΠΙΑΝΟ: Κινητικότητα για την Ενδιάμεση Συμφωνία - Μαρτυρίες για το θριλερ που παίχτηκε στο σπίτι του Ανδρέα

Του Σταυρου Τζιμα

Κινητικότητα με αίτημα την καταγγελία από την ελληνική πλευρά της Ενδιάμεσης Συμφωνία με την ΠΓΔΜ καταγράφεται σε επίπεδο διπλωματίας, αλλά και οργανώσεων και συλλόγων στο εσωτερικό και το εξωτερικό, μετά την εις βάρος της Ελλάδας απόφαση του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης για τη στάση της Αθήνας στη σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ στο Βουκουρέστι.

Με επίκεντρο τη Θεσσαλονίκη βρίσκεται σε εξέλιξη πρωτοβουλία μακεδονικών οργανώσεων, αλλά και σωματείων όπως η Θρακική Εστία, «Παναγία Σουμελά», «Ομάδα 21» (αντίστοιχη του Δικτύου 21) κ.ά., η οποία εξαπλώνεται και στην υπόλοιπη Μακεδονία και Θράκη για τη συλλογή υπογραφών προσωπικοτήτων υπέρ της καταγγελίας της συμφωνίας.

Στο ίδιος μήκος κύματος δραστηριοποιούνται και μακεδονικές οργανώσεις του εξωτερικού, ενώ πληθαίνουν οι διπλωμάτες και οι ειδικοί που μιλούν ανοιχτά πλέον για μια τέτοια κίνηση.

Στο υπουργείο Εξωτερικών μάλιστα πραγματοποιήθηκε τελευταία και ειδική σύσκεψη με αυτό το θέμα. «Οταν το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης μετατρέπει τη συμφωνία σε ετεροβαρή υπέρ των Σκοπίων, η ελληνική πλευρά δεν μπορεί να δεσμεύεται πλέον», υποστήριξε πρόσφατα σε εκδήλωση του ΕΛΙΑΜΕΠ ο πρώην πρέσβης μας στα Σκόπια και την Ουάσιγκτον κ. Aλέξανδρος Μαλιάς. Την ίδια άποψη υιοθέτησαν στην ίδια εκδήλωση και άλλοι ομιλητές.

Ο κ. Δημήτρης Καραϊτίδης, πρέσβης επί τιμή και διευθυντής του διπλωματικού γραφείου του Ανδρέα Παπανδρέου, όταν υπογράφηκε η συμφωνία, λέει  ότι «για τα τότε δεδομένα καλώς υπογράφηκε, καθώς επισημοποιούσε τη βελτίωση του κλίματος, αναγνώριζε με εμφατικό τρόπο την ύπαρξη εκκρεμότητας, σχετικά με την ονομασία και εμπέδωνε μια ατμόσφαιρα νηφαλιότητας, που θα οδηγούσε σε βελτίωση των πραγμάτων». Προσθέτει όμως ότι «στην πορεία τα Σκόπια ακολούθησαν μία καλά σχεδιασμένη παρελκυστική πολιτική, προβαίνοντας σε πολλές προκλητικές κινήσεις, αντίθετες με το πνεύμα της συμφωνίας, τις οποίες θα έπρεπε ενδεχομένως να είχαμε καταγγείλει εγκαίρως». Κατά την άποψή του πρέπει τώρα η ελληνική πλευρά να την καταγγείλει.

Ιδιαίτερο ωστόσο ενδιαφέρον παρουσιάζει η μαρτυρία του κ. Καραϊτίδη για το θρίλερ που εξελίχθηκε στο σπίτι του Ανδρέα Παπανδρέου, όταν ο Ρίτσαρντ Χόλμπρουκ πίεζε Αθήνα και Σκόπια να συμφωνήσουν. Τις κρίσιμες εκείνες ώρες, ο κ. Καραϊτίδης βρισκόταν στο πλευρό του Aνδρέα Παπανδρέου και δίνει  τη δική του εκδοχή για το τι συνέβη. Ο κ. Καραϊτίδης λέει πως ο Α. Παπανδρέου είχε μεν προβλήματα υγείας, όμως «σε καμία περίπτωση δεν αληθεύει ότι δεν μπορούσε να παρακολουθήσει τις συνομιλίες ή είχε πνευματική κάμψη και αδρανοποιημένα τα πολιτικά του αντανακλαστικά». Οπως επίσης υποστηρίζει δεν αληθεύει και ο ισχυρισμός Χόλμπρουκ ότι η κ. Λιάνη ήταν διαρκώς παρούσα στις συζητήσεις και πολύ περισσότερο δεν παρενέβη σε αυτές.

Αναχωρώντας για τα Σκόπια ο Χόλμπρουκ θα αφήσει στο σπίτι του Παπανδρέου τον Τόμας Μίλερ, δεύτερο στην πρεσβεία των ΗΠΑ στην Αθήνα τότε, για να κάνει εκείνος, όπως αναφέρει ο κ. Καραϊτίδης, πρώτος τη δήλωση για τη συμφωνία. «Είπα στον Παπανδρέου ότι δεν μπορεί ένα τέτοιο σημαντικό γεγονός να το ανακοινώνει πρώτα η αμερικανική πρεσβεία και μετά εμείς για πολλούς λόγους και πρωτίστως εθνικής αξιοπρέπειας. Ο Παπανδρέου πίστευε, ίσως σωστά, ότι ήταν προτιμότερο να έχουμε στο σπίτι τον Μίλερ για να μάθουμε μαζί τις εξελίξεις από τα Σκόπια, παρά να του τηλεφωνήσει ο Χόλμπρουκ στην πρεσβεία και να βγει να ανακοινώσει τη συμφωνία. Τελικά έκανα πρώτα εγώ μία σύντομη δήλωση και μετά ο Μίλερ», λέει ο κ. Καραϊτίδης.

Στις 13 Οκτωβρίου 1995 θα υπογραφεί στη Νέα Υόρκη η πολυσυζητημένη Ενδιάμεση Συμφωνία. Είκοσι δύο μέρες μετά θα γίνει στα Σκόπια απόπειρα δολοφονίας κατά του Γκλιγκόροφ, η οποία δεν διελευκάνθηκε ποτέ.