Του Νικου Xρυσολωρα
Δύο αιώνες σχεδόν μετά την ίδρυσή του, το ελληνικό κράτος κινδυνεύει να καταλήξει σήμερα εκεί ακριβώς απ’ όπου ξεκίνησε, δηλαδή σε καθεστώς εξωτερικής «Επιτροπείας». Υπενθυμίζεται ότι η καθοριστική παρέμβαση των Μεγάλων Δυνάμεων στη ναυμαχία του Ναβαρίνου, το 1827, διέσωσε μεν την Ελληνική Επανάσταση, που έπνεε τότε τα λοίσθια, αλλά το κρατίδιο που δημιουργήθηκε αδυνατούσε να επιβιώσει οικονομικά μετά τη λαίλαπα του πολέμου και να σταθεί στα πόδια του πολιτικά. Η δολοφονία του Καποδίστρια αποτελεί ίσως την πιο τρανή απόδειξη αυτής της αδυναμίας, όπως και η οικειοθελής αναζήτηση ξένων μοναρχών για να μας κυβερνήσουν.
Τον Ιανουάριο του 1833, ο ελληνικός λαός υποδέχθηκε με ενθουσιασμό τον Οτο Φρίντριχ Λούντβιχ φον Βίτελσμπαχ, στο Ναύπλιο, ενώ οι Βαυαροί αντιβασιλείς Αρμανσμπεργκ και Μάουρερ ανέλαβαν προσωρινά το έργο της συγκρότησης της νέας Ελλάδας σε «κανονικό» κράτος. Υπό μία έννοια, λοιπόν, ήταν οι πρώτοι «επίτροποι» που προσπάθησαν να συμμαζέψουν τα του οίκου μας, με αμφιλεγόμενα πάντως αποτελέσματα.
Οι «Επιτροπείες» που ακολούθησαν τον 19ο αιώνα είχαν πάντοτε ως αφετηρία την εγκληματική κακοδιαχείριση των δημοσίων οικονομικών από εμάς τους ιδίους.
Σημειώνεται ότι από τα 182 χρόνια της ιστορίας του, τα μισά σχεδόν, το ελληνικό κράτος τα έχει περάσει σε διαφόρων ειδών και κυμαινόμενης έντασης διαμάχες με τους δανειστές του, λόγω αθέτησης των συμπεφωνημένων υποχρεώσεών του.
Η πρώτη ελληνική στάση πληρωμών ξεκίνησε πριν καν γίνει κράτος η Ελλάδα, με τα αγγλικά δάνεια που δόθηκαν, με ληστρικό επιτόκιο και απίστευτες προμήθειες μεσαζόντων, κατά τη διάρκεια της Επανάστασης. Χρειάστηκε μάλιστα να περάσει μισός αιώνας για να διευθετηθούν οι συγκεκριμένες οφειλές.
Ακολούθησε η πτώχευση του 1843, από την οποία χρειάστηκε και πάλι να περάσουν 17 χρόνια, ώστε να επέλθει συμφωνία με τους δανειστές της χώρας μας. Η δημοσιονομική αυτοσυγκράτηση, όμως, δεν διήρκεσε για πολύ. Η επεκτατική πολιτική των κυβερνήσεων Τρικούπη και Δηλιγιάννη, η παντελής διάλυση των φοροεισπρακτικών μηχανισμών, ο άκρατος δανεισμός και οι ανάγκες χρηματοδότησης της «Μεγάλης Ιδέας» οδήγησαν σε νέα στάση πληρωμών, το 1893.
Νέες διαπραγματεύσεις ξεκίνησαν με τους εξαγριωμένους δανειστές μας, οι οποίες όμως εξελίσσονταν αργά, αφού η ελληνική κυβέρνηση κάθε άλλο παρά βιαζόταν να τους ξεπληρώσει.
Η «ράθυμη» αντιμετώπιση του προβλήματος του εξωτερικού δημοσίου χρέους έλαβε τέλος όταν ξέσπασε ο ελληνοτουρκικός πόλεμος του 1897. Μετά τη συντριπτική της ήττα, η Ελλάδα προσέτρεξε στις Μεγάλες Δυνάμεις, προκειμένου να διασφαλιστεί η εδαφική ακεραιότητα της χώρας. Τόσο οι παλαιές υποχρεώσεις της, όσο και οι πολεμικές αποζημιώσεις στην Υψηλή Πύλη καλύφθηκαν μέσω νέου δανεισμού. Αυτή τη φορά, όμως, οι δανειστές μας ήθελαν να εξασφαλίσουν ότι θα πάρουν τα χρήματά τους πίσω. Ετσι επιβλήθηκε για πρώτη φορά καθεστώς Διεθνούς Οικονομικού Ελέγχου (ΔΟΕ). Εκτός του γεγονότος ότι οι κάτοχοι ομολόγων του ελληνικού Δημοσίου εισέπρατταν απευθείας προσόδους από τα κρατικά μονοπώλια (αλατιού, τσιγαρόχαρτου, σπίρτων κ.λπ.), υιοθετήθηκαν επίσης μέτρα αυστηρότατης λιτότητας, καθώς και αποπληθωριστικές πολιτικές, που είχαν ως συνέπεια να βυθιστεί η οικονομία στην ύφεση, να ξεσπάσουν κοινωνικές ταραχές και να ξεκινήσει η πρώτη μαζική μετανάστευση Ελλήνων στο εξωτερικό και συγκεκριμένα στις ΗΠΑ.
Μολονότι ο ΔΟΕ οδήγησε τελικά στη δημοσιονομική εξυγίανση, η επίπονη αυτή διαδικασία είχε ως άμεση συνέπεια τον αφανισμό όλων των παραδοσιακών πολιτικών δυνάμεων. Μέσα από τις στάχτες της Επιτροπείας, ανέτειλε και το νέο άστρο της ελληνικής πολιτικής: ο Ελευθέριος Βενιζέλος.
Μετά τους νικηφόρους Βαλκανικούς Πολέμους και τη Μικρασιατική Καταστροφή, η εξαντλημένη Ελλάδα κλήθηκε να διαχειριστεί την κρίση των Προσφύγων. Με δεδομένες τις συνθήκες που επικρατούσαν, το πρωτοφανές εγχείρημα στέφθηκε με επιτυχία, χάρη και στην καθοριστική συνδρομή της Κοινωνίας των Εθνών. Εν τούτοις, μετά τους πολέμους και το Προσφυγικό, ακολούθησε το Μεγάλο Κραχ, δίνοντας έτσι το τελειωτικό χτύπημα στην ελληνική οικονομία. Το 1932 είχαμε λοιπόν και νέα χρεοκοπία, αλλά και νέα μακρά περίοδο διαβούλευσης με τους δανειστές μας, η οποία συνεχίστηκε και μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Σε καθεστώς άτυπης επιτροπείας τέθηκε η Ελλάδα από τις ΗΠΑ και κατά διάρκεια του Εμφυλίου, ενώ οι παρεμβάσεις των δύο υπερδυνάμεων στα εσωτερικά της χώρας μας συνεχίστηκαν έως τη μεταπολίτευση.
Από το 1981 που έγινε μέλος της Ευρωπαϊκής Κοινότητας, η Ελλάδα, όπως και όλοι οι εταίροι της άλλωστε, εκχώρησε εθελοντικά τμήμα της εθνικής της κυριαρχίας στις Βρυξέλλες, προκειμένου να συμβάλει στη διαδικασία της οικονομικής και πολιτικής ενοποίησης της ηπείρου μας. Μολονότι η αυτονομία στην άσκηση οικονομικής πολιτικής περιορίστηκε ακόμη περισσότερο με την ένταξή μας στην ΟΝΕ, η σημερινή συγκυρία είναι η πρώτη κατά την οποία φαίνεται να ξυπνούν τα φαντάσματα του Διεθνούς Οικονομικού Ελέγχου.
ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου