ΤΟΥΡΚΙΑ: «Η εξέλιξη της Τουρκικής πολιτικής στην Ανατολική Μεσόγειο – οι επιπτώσεις στα Αμερικανικά συμφέροντα»

Από την ΦΑΝΟΥΛΑ ΑΡΓΥΡΟΥ

Ενα μεγάλης σημασίας πολιτικό φόρουμ που έλαβε χώρα στις 6 Φεβρουαρίου 2012 στο ξενοδοχείο Κάπιταλ Χίλτον, που βρίσκεται πολύ κοντά στον Λευκό Οίκο, και που διοργάνωσε το Ελληνο-Αμερικανικό Ινστιτούτο (AHI) στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής. Το θέμα του πολιτικού φόρουμ ήταν « Η εξέλιξη της Τουρκικής πολιτικής στην Ανατολική Μεσόγειο – οι επιπτώσεις στα Αμερικανικά συμφέροντα».

Ο Κύριος Ομιλητής ήταν ο Daniel Pipes, Director of the Middle East forum και Editor of the Middle East Quarterly (Διευθυντής του Middle East forum και συντάκτης του Middle East quarterly). ΄Αλλοι ομιλητές ήσαν ο Doug Bandow, Senior Fellow at the Cato Institute (Ανώτερο στέλεχος του Ινστιτούτου Cato ), ο Dr. Harry Dinella, former US Army Foreign Officer for Greece (Πρώην αξιωματούχος για εξωτερικές υποθέσεις του Αμερικανικού Στρατού για την Ελλάδα) ; Dr. Raphael Danziger, Senior Research Advisor, Policy and Government Affairs, American-Israel Public Affairs Committee, (Ανώτερος Σύμβουλος Πολιτικής και κυβερνητικών θεμάτων και μέλος της Αμερικανο-Ισραηλινής Επιτροπής) and Dr. Van Coufoudakis, Dean and Professor Emeritus, Indiana University-Purdue University ( Κοσμήτορας και Επίτιμος Διδάκτωρ του Πανεπιστημίου της Ινδιάνας)

Ο κ. Pipes ξεκίνησε επισημαίνοντας ότι παρόλο που στο παρελθόν υποστήριζε τη Τουρκία, αλλαγές στην Τουρκία μετά την ανάληψη της εξουσίας το 2002 από το Κόμμα AKP δημιουργούν πολλές ερωτήσεις σχετικά με αυτή τη χώρα, τις επιδιώξεις και πολιτικές της. Ο Πρωθυπουργός Ερτογάν θέλει να αλλάξει την επανάσταση του Ατατούρκ και να οδηγήσει την Τουρκία μακριά από τη κοσμικότητα και τη Δύση καθώς επεκτείνει τις νεο-Οθωμανικές βλέψεις της χώρας. Οι εκλογές του 2011 στη Τουρκία ίσως να είναι οι τελευταίες δημοκρατικές εκλογές εκεί. 

Μίλησε για το ρόλο του Κινήματος Gulen, τον αυξανόμενο έλεγχο πάνω στη δημόσια υπηρεσία και την αστυνομία, τον αυξανόμενο αριθμό δημοσιογράφων στις φυλακές, και την φυλάκιση ανώτερων στρατιωτικών αξιωματούχων σε σχέση με την ούτω καλούμενη συνωμοσία Εργκένεκον.  

Ο Pipes επίσης αναφέρθηκε και στο αυξανόμενο αντι-Αμερικανικό αίσθημα της τουρκικής κοινής γνώμης. 

Οι νεο-Οθωμανικές βλέψεις της Τουρκίας τώρα επεκτείνονται και σε επεμβάσεις στα πολιτικά θέματα του Ιράκ, στις κουρδικές περιοχές στο Ιράκ, αλλαγή πολιτικής σε σχέση με τη Συρία, υποστήριξη προς τη Χαμάς και τη Χεζπολλάχ και εχθρότητες εναντίον του Ισραήλ. Ως αποτέλεσμα, ο Ερτογάν να μετατραπεί σε ήρωα στους αραβικούς δρόμους. Υπάρχει αριθμός νέων απειλών που προέρχονται από την Τουρκία περιλαμβανομένων απειλών εναντίον της Κύπρου, της Ευρωπαικής Ένωσης, Γαλλίας, Γερμανίας και άλλων. 

Η Τουρκία εκμεταλλεύεται την σημερινή οικονομική της κατάσταση. ΄Ομως, μια πιο προσεκτική εξέταση της τουρκικής οικονομίας δείχνει παραλληλισμούς με τις οικονομίες της Αργεντικής και του Μεξικού πριν την κατάρρευσή τους. Ο ομιλητής αναφέρθηκε σε παραδείγματα της πρόσφατης αντι-δυτικής τουρκικής συμπεριφοράς περιλαμβανομένων και στρατιωτικών ασκήσεων με τη Κίνα, συνεργασία μεταξύ τραπεζών Τουρκίας και Ιράν για να προσπεράσουν τα δυτικά εμπάργκο, και συνεργασία με τη Βραζιλία σε σχέση με πυρηνικό υλικό προς το Ιράν. Καθώς η Τουρκία προβάλει μια μακροπρόθεσμη απειλεί για την περιοχή, τα προβλήματα με το Ιράν μπορούν να ξεπεραστούν με ένα νέο καθεστώς στη Τεχεράνη. Ο ομιλητής υπέδειξε και την πιθανή σύγκρουση μεταξύ Ιράν και Τουρκίας καθώς οι δύο χώρες ανταγωνίζονται για την ηγεσία του Ισλαμικού Κόσμου. Ο Ομιλητής έκλεισε την κατάθεσή του, εκφράζοντας αμφιβολίες κατά πόσο η Τουρκία, δοσμένων των πρόσφατων αντι-δυτικών πολιτικών της, πρέπει να παραμείνει στο ΝΑΤΟ.

Ο κ. Dinella εξέφρασε παρόμοιες ανησυχίες για την πρόσφατη συμπεριφορά της Τουρκίας όμως κατέληξε λέγοντας ότι, οι Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής και η Τουρκία ακόμα μοιράζονται πολλά κοινά συμφέροντα στην περιοχή. Επομένως είναι προς το συμφέρον αμφοτέρων των χωρών να ενισχύσουν και να αναζωογονήσουν τους δεσμούς των.

Ο Doug Bandow προτού αναλάβει στο Ινστιτούτο CATO υπηρέτησε στη κυβέρνηση (ΗΠΑ) για πολλά χρόνια στο τομέα αυτό. Μίλησε για το πως η Τουρκία επανατοποθετείται στη περιοχή και περιέγραψε διάφορες ανησυχητικές τάσεις στις πολιτικές της Τουρκίας και που εφαρμόζει το κόμμα του Ερτογάν με μεγάλη υποστήριξη από το λαό. Αυτό δημιουργεί ανησυχία τόσο εντός όσο και εκτός Τουρκίας για το μέλλον της Τουρκίας και τον αναδυόμενο αντι-αμερικανισμό και αντι-δυτικισμό. Η πολιτική Νταβούτογλου για «μηδέν προβλήματα» τους έχει κτυπήσει πίσω, καθώς η Τουρκία συνέβαλε σε νέα προβλήματα στην περιοχή. Ο κ. Bandow κατέλειξε λέγοντας ότι δεν μπορούμε πλέον να έχουμε ψευδαισθήσεις για την Τουρκία. Οι αρνητικές τάσεις μέσα και πέριξ της Τουρκίας δείχνουν ότι τα πράγματα θα χειροτερέψουν προτού καλυτερεύσουν.

Ο Βαγγέλης Κουφουδάκης ανέλυσε πως η Τουρκία παρουσιάστηκε σε εκθέσεις δεξαμενών σκέψεις και άλλες μελέτες από το 1947. Μία μελέτη των σημασιολογιών που χρησιμοποιήθηκαν για την περιγραφή των τουρκικών πολιτικών και για να απαλλάσσουν την Τουρκία από την ευθύνη των προβλημάτων που δημιούργησε δείχνει ότι οι ευθύνες για τις τουρκικές πράξεις επιρρίπτονται πάνω στις Ηνωμένες Πολιτείες, την Ευρωπαική Ένωση και χώρες όπως η Ελλάδα, η Κύπρος, η Γαλλία και άλλες. Η παρουσίαση του Κουφουδάκη βασιζόταν στις μελέτες και εκθέσεις από γνωστές δεξαμενές σκέψεις όπως το Center for American Progress, Brookings Institution, German Marshall Fund, International Crisis Group και άλλες. Ο ομιλητής έθεσε σε αμφισβήτηση πως αυτές οι δεξαμενές σκέψεις μπορούν να ισχυριστούν ότι τα έγγραφα τους παρουσιάζουν « ανεξάρτητη στρατηγική σκέψης» όταν χρηματοδοτούνται από την κυβέρνηση της Τουρκίας και τα Τουρκικά ιδρύματα. Η περίπτωση του Brookings Institution (η σειρά διαλέξεων Sabanci) και εκείνη της International Crisis Group (Ομάδα Διεθνών Κρίσεων) είναι κλασσικά παραδείγματα. Ο ομιλητής κατέληξε τονίζοντας ότι το ύφος πολλών τέτοιων εκθέσεων άρχισε να αλλάζει μετά το επεισόδιο φλοτίλλα τον Μάιο του 2010 και την κατάρρευση των τουρκο-ισραηλινών σχέσεων.

Λόγω της θέσεώς του, οι δηλώσεις του Raphael Danzigner έμειναν εκτός δημοσιότητας (off the record).

Κατά την διάρκεια των ερωτήσεων και απαντήσεων οι ομιλητές αντιμετώπισαν ενδιαφέρουσες ερωτήσεις από μέλη του ακροατηρίου που περιλάμβαναν, ένα Τούρκο δημοσιογράφο, ένα μέλος της TUSIAD και άλλους. Η προσέλευση ήταν αρκετά καλή και καλύφθηκε και από τηλεοπτικό κανάλι του Χόνγκ Κόνγκ που εδρεύει στην Ουάσιγκτον, σημειώνοντας το ενδιαφέρον της Ανατολικής Ασίας στις εξελίξεις στην Ανατολική Μεσόγειο και τη Μέση Ανατολή.

(Σημ: 1) AKP: Το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης που ίδρυσε ο Ρ. Ερτογάν το 2001. 2) TUSIAD είναι η οργάνωση Τούρκων βιομηχάνων και του Συνδέσμου Τούρκων επιχειρηματιών που ιδρύθηκε το 1971).