Του Χάρη Σαββίδη
Αναπτυξιακό βηματισμό αδυνατούν να βρουν και οι ΗΠΑ, που μέχρι πρόσφατα κάθονταν στη μοναχική θέση του πλανητάρχη. Η συνεχής εκτύπωση δολαρίων μοιάζει μονόδρομος, καθώς πλέον η Ουάσιγκτον δεν έχει περιθώρια δημοσιονομικής «χαλάρωσης». Ακόμα και στη «γειτονιά» της Ασίας, η Ιαπωνία (παραδοσιακό αντίπαλο δέος), βρίσκεται στη δεινότερη θέση των τελευταίων δεκαετιών.
Η ενδυνάμωση αυτή της Κίνας δεν προέκυψε, βέβαια, ξαφνικά. Η κλιμάκωση, όμως, της διεθνούς οικονομικής κρίσης επιταχύνει την ανάδειξη του Πεκίνου σε έναν από τους βασικούς «παίκτες» παγκοσμίως. Η αδυναμία όλων των υπολοίπων να αναλάβουν την πρωτοβουλία των κινήσεων έθεσε απότομα την κινεζική πλευρά προ των ευθυνών της. Εδώ και τουλάχιστον δέκα χρόνια είναι ο μεγαλύτερος «παραγωγός» του πλανήτη -άρα και ο μεγαλύτερος πωλητής διεθνώς, στον οποίο είναι λογικό να συσσωρεύεται ο πλούτος αλλά και τα χρέη των υπολοίπων.
Μέχρι πριν από μερικά χρόνια, το Πεκίνο είχε σαφώς δώσει βαρύτητα στον εξαγωγικό προσανατολισμό της οικονομίας, με λογική συνέπεια την πολιτική του «φθηνού γιουάν». Το ξέσπασμα της παγκόσμιας κρίσης, όμως, προκάλεσε σημαντικά προβλήματα.
Καταρχήν, έπληξε τα συναλλαγματικά διαθέσιμα που συσσώρευε η Κίνα, καθώς το δολάριο υποτιμήθηκε. Ακόμα χειρότερα, το Πεκίνο απειλείται με αδυναμία εξυπηρέτησης σημαντικού μέρους του χρέους που όλα αυτά τα χρόνια αποδεχόταν να χρηματοδοτεί στον υπόλοιπο πλανήτη. Το μεγαλύτερο πρόβλημα που προέκυψε, όμως, είναι η αδυναμία των υπολοίπων οικονομιών να παίξουν το ρόλο του καταναλωτή.
Η διατήρηση της αναπτυξιακής δυναμικής είναι απαραίτητη για την Κίνα, καθώς αν αυτή ανακοπεί υπάρχει κίνδυνος μεγάλης κοινωνικής έκρηξης. Εφόσον τα επόμενα χρόνια το Πεκίνο δεν μπορεί να υπολογίζει σε αύξηση της κατανάλωσης στον υπόλοιπο πλανήτη, η ενίσχυση της εσωτερικής ζήτησης είναι μονόδρομος. Για να την τροφοδοτήσει, άρχισε να ενισχύει την εσωτερική προσφορά χρήματος, αυξάνοντας τις χορηγήσεις δανείων και εκτυπώνοντας χρήμα.
Με τον τρόπο αυτό, όμως, το Πεκίνο ενισχύει τις πληθωριστικές πιέσεις. Οι τιμές στα καταναλωτικά αγαθά «τρέχουν» με διψήφια ποσοστά και στα ακίνητα «καλπάζουν». Σε μία οικονομία ταχύρυθμα αναπτυσσόμενη, ένας σχετικά υψηλός πληθωρισμός είναι φυσιολογικός, αλλά πάντα ελλοχεύει ο κίνδυνος να μετατραπεί σε υπερβολικά υψηλό και να «κάψει» την ανάπτυξη.
Οι κινεζικές Αρχές έδωσαν μεγάλη έμφαση στην αποφυγή μιας τέτοιας υπερθέρμανσης, μη διστάζοντας να σφίξουν απότομα τα «λουριά» στη χορήγηση δανείων. Δεν ανησυχούν μόνο για τις πληθωριστικές πιέσεις, αλλά και για το μέγεθος της πιστωτικής «φούσκας» που τροφοδοτούν. Το ΔΝΤ εκτιμά ότι το σύνολο των χρεών στην οικονομία είναι ήδη υπερδιπλάσιο του ΑΕΠ, την ώρα που η πιστωτική επέκταση «τρέχει» με ρυθμό διπλάσιο εκείνων που γνώρισαν οι ΗΠΑ και η Ιαπωνία στις δικές τους «φούσκες».
Την κατάσταση περιπλέκουν οι στρεβλώσεις στη δομή της οικονομίας. Εξαιτίας αυτών, σπαταλήθηκε μεγάλο τμήμα των πιστώσεων που χορηγήθηκαν και, κυρίως, κινδυνεύει σήμερα ο ιδιωτικός τομέας με τοκογλυφική «ασφυξία». Οι ανησυχίες για την κεφαλαιακή δύναμη, ακόμα και των μεγαλύτερων τραπεζών, έχουν οδηγήσει το Σύνθετο Δείκτη στο χρηματιστήριο της Σαγκάης στο σημείο όπου βρισκόταν και τον Απρίλιο του 2009, όταν ξεκινούσε το διεθνές ράλι των αγορών.
Πρόσφατα η κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι θα ενισχύσει κεφαλαιακά τις τράπεζες. Περιθώρια να το πράξει έχει σημαντικά, όσο το γιουάν παραμένει υπερτιμημένο. Κλείνοντας, όμως, τις «τρύπες» στους ισολογισμούς κρατικών τραπεζών, η κυβέρνηση δεν απαλλάσσει τον ιδιωτικό τομέα από την τοκογλυφική «ασφυξία». Τα προβλήματα στην πραγματική οικονομία διογκώνονται και σταδιακά αποκτούν και σημαντικές κοινωνικές πτυχές. Στις Κάνες ο κινέζικος «δράκος» δείχνει εντυπωσιακός, αλλά μία προσεκτική κοντινή ματιά αποκαλύπτει ότι είναι χάρτινος
Εκδρομή και... εξαφάνιση
Το Μικρό Αφεντικό, όπως είναι γνωστός ο Sun Fucai, ιδιοκτήτης του εργοστασίου Aomi, είχε μία ευχάριστη έκπληξη για τους υπαλλήλους του: Μία διήμερη εκδρομή σε ορεινό θέρετρο, με δικά του έξοδα! Επέβαλε, μάλιστα, πρόστιμο 30 δολαρίων σε όποιον θα αρνιόταν να πάει. Σχεδόν όλοι το έπραξαν. Και όταν επέστρεψαν ανακάλυψαν ότι έλειπε το εργοστάσιο.
Το Μικρό Αφεντικό είχε ρευστοποιήσει τα πάντα και είχε φύγει προς άγνωστη κατεύθυνση. Αποκαλύφθηκε ότι είχε συσσωρεύσει χρέος εκατοντάδων εκατομμυρίων δολαρίων σε τοκογλύφους. Σύμφωνα με τους New York Times, για παρόμοιους λόγους έχουν εξαφανιστεί δεκάδες επιχειρηματίες τους τελευταίους μήνες από την πόλη Wenzhou (μία ώρα από τη Σαγκάη).
Τοκογλυφική «ασφυξία»
Χρηματοδότηση μέσω κρατικού μηχανισμού
Όσο και αν η κινεζική οικονομία ανοίγεται στις δυνάμεις της αγοράς, ο ρόλος του κράτους παραμένει κεντρικός. Τα κεφάλαια με τα οποία η κυβέρνηση επιχειρεί να ενισχύσει την οικονομία, διοχετεύονται μέσω κρατικών τραπεζών και καταλήγουν πρωτίστως σε κρατικές επιχειρήσεις.
Αυτό συχνά συνεπάγεται την αξιοποίησή τους σε μη παραγωγικές δραστηριότητες, που συχνά μόνο στόχο έχουν τον προσωπικό πλουτισμό υψηλόβαθμων κομματικών στελεχών. Ο διεθνής Τύπος είναι γεμάτος με αναφορές σε τεράστια αεροδρόμια στη μέση του πουθενά και επενδυτικά έργα-μαμούθ, αμφίβολης χρησιμότητας.
Το μεγαλύτερο πρόβλημα, όμως, είναι ότι ο ιδιωτικός τομέας εξαρτάται στη χρηματοδότησή του από τον κρατικό μηχανισμό. Σε πολλές περιπτώσεις, κρατικές τράπεζες χορηγούν δάνεια σε κρατικές επιχειρήσεις, που συντηρούν δραστηριότητες-βιτρίνα και λειτουργούν ως μεσάζοντες για τη δανειοδότηση ιδιωτών, οι οποίοι στερούνται πρόσβασης στις κρατικές πιστώσεις. Τα δάνεια σε αυτή τη μαύρη αγορά ξεπέρασαν, πέρσι, το 10% του ΑΕΠ.
Από όταν, δε, άρχισε το Πεκίνο να κλείνει τη «στρόφιγγα» του δανεισμού, τα επιτόκια εκτοξεύτηκαν στα ύψη - ακόμα και στο 70%.
Η τοκογλυφική «ασφυξία» που έχει προκύψει, οδηγεί στη χρεοκοπία επιχειρήσεις μέχρι πρόσφατα υγιείς. Οι αυτοκτονίες μικρο-επιχειρηματιών έχουν πολλαπλασιαστεί ενώ χιλιάδες εργαζόμενοι βρίσκονται ξαφνικά στο δρόμο, χάνοντας δεδουλευμένα μηνών. Οι μαφίες των τοκογλύφων έχουν αποθρασυνθεί, προχωρώντας σε ξυλοδαρμούς, απαγωγές και στυγνές δολοφονίες. Και φυσικά αυτές οι μαφίες διατηρούν στενές σχέσεις με στελέχη του κόμματος και των τοπικών Αρχών, γεγονός που πολλαπλασιάζει την αγανάκτηση των πολιτών.
ΗΜΕΡΗΣΙΑ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου