Του Κ. ΤΣΑΒΑΛΟΥ
Ηταν το πιο διάσημο φωτογραφικό φιλμ του 20ού αιώνα. Για 75 χρόνια αποτύπωσε με τα πιο ζωντανά χρώματα από τις οικογενειακές στιγμές εκατομμυρίων ανθρώπων ως τη δολοφονία του JFΚ. Μία ημέρα προτού εκπνεύσει το 2010, το τελευταίο εργαστήριο στον κόσμο που κατασκεύαζε τα γνωστά «καρουλάκια» του Κodachrome έβαλε λουκέτο στο Κάνσας των ΗΠΑ, ηττημένο από την άνιση μάχη με την ψηφιακή τεχνολογία. Και σήμανε το τέλος μιας ολόκληρης εποχής.
O αμερικανός τραγουδιστής Πολ Σάιμον έχει κάθε λόγο να αισθάνεται λυπημένος. Το έγχρωμο φιλμ του οποίου τις χάρες εξήρε στο τραγούδι του «Κodachrome» το 1973, απέσυρε οριστικά τα στρογγυλά «καρούλια» του. Το «Φωτογραφείο του Ντουέιν» στο Πάρσονς του Κάνσας κατασκεύασε για τελευταία φορά στις 30 Δεκεμβρίου τα τελευταία και τα πούλησε σε μια αγγλίδα φωτογράφο, η οποία ταξίδεψε ειδικά από το Λονδίνο μόνο και μόνο για να τα αποκτήσει.
Το φιλμ που εφευρέθηκε στις αρχές της δεκαετίας του 1930 από δύο επαγγελματίες μουσικούς κατάφερε από τις πρώτες κιόλας ημέρες της κυκλοφορίας του να μπει στα σπίτια των Αμερικανών. Σε αυτό βοήθησε και το πανέξυπνο λογοπαίγνιο προώθησής του: πλασαρίστηκε το 1935 στην αγορά ως «το φιλμ που δημιουργήθηκε από την ένωση Θεού και ανθρώπου» ( «Κodachrome was made by God and man» ), από τα αρχικά των δύο εφευρετών του, του Λέοπολντ Γκοντόφσκι (Godowsky) και του Λέοπολντ Μανς (Μannes).
Διαδόθηκε ευρύτατα μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και έγινε συνώνυμο της γενιάς των Βabyboomers, όσων δηλαδή γεννήθηκαν και μεγάλωσαν αμέσως μετά το 1945. Το Κodachrome συνέπεσε χρονικά με μια περίοδο άκρατης αισιοδοξίας, όταν οι άνθρωποι σε όλον τον κόσμο άρχισαν να βλέπουν την καθημερινότητά τους με φωτεινότερα χρώματα, μακριά από τη μαυρίλα και το γκρίζο του πολέμου. Ο συμβολισμός αυτός ήταν μάλλον και ο σημαντικότερος λόγος για τον οποίο αγαπήθηκε τόσο παράφορα από γενιές και γενιές, και όχι (μόνο) για τα τεχνικά του χαρακτηριστικά, όπως η εξαιρετική ζωντάνια του και η πιστότητα στην απόδοση των χρωμάτων.
Μερικές δεκάδες δισεκατομμύρια φωτογραφιών υπολογίζονται χοντρικά πως τραβήχτηκαν με το Κodachrome μεταξύ των δεκαετιών του ΄50 και του ΄90. Ανάμεσά τους ιστορικές φωτογραφίες, όπως η στέψη της βασίλισσας Ελισάβετ Β΄ το 1953 στο Λονδίνο ή η άστεγη μητέρα με τα δύο παιδιά που τράβηξε τη δεκαετία του ΄30 η μεγαλύτερη φωτορεπόρτερ της εποχής εκείνης, η Αμερικανίδα Ντοροθία Λαντζ.
Ωστόσο η έλευση της ψηφιακής φωτογραφίας προκάλεσε την ανεξέλεγκτη πτώση των πωλήσεων του φιλμ και η απόφαση της Κodak ήταν οριστική: το Κodachrome μπήκε οριστικά στη λίστα με τα προϊόντα-μύθους της βιομηχανικής εποχής.
Στιβ Μακάρι
«ΑΠΟΤΥΠΩΝΕ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΟΠΩΣ ΗΤΑΝ ΣΤΗΝ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ»
«Το Κodachrome είναι θρυλικό φιλμ επειδή κατάφερνε να αποτυπώνει τον κόσμο γύρω μας όπως ακριβώς ήταν» μας λέει στο τηλέφωνο από τη Νέα Υόρκη ο κορυφαίος αμερικανός φωτογράφος Στιβ Μακάρι. Και εξηγεί: «Φωτογραφίες από άλλα φιλμ της εποχής εμφάνιζαν συχνά τα αντικείμενά τους σε μη ρεαλιστικές, παραμορφωμένες, ακόμη και “σουρεαλιστικές” πόζες. Το Κodachrome ήταν το πρώτο φιλμ που μου έδειξε την πραγματικότητα γύ ρω μου πάνω σε ένα κομμάτι χαρτί με τον ίδιο τρόπο που την έβλεπαν τα μάτια μου». Το δεύτερο πλεονέκτημα του φιλμ ήταν, σύμφωνα με τον κ. Μακάρι,«η αντοχή του. Εκεί που άλλες φωτογραφίες γίνονταν θολές ύστερα από λίγα χρόνια, οι αντίστοιχες του Κodachrome κατάφερναν και διατηρούσαν κάθε τόνο του χρώματός τους. Ετσι αποκτούσαν αρχειακή ποιότητα,έμεναν στην Ιστορία».
Μια από τις ωραιότερες και πιο γνωστές φωτογραφίες του 20ού αιώνα είναι αυτή της Σαρμπάτ Γκούλα, της μικρής Αφγανής με τα υπέροχα γαλαζοπράσινα μάτια,που τραβήχτηκε από τον κ.Μακάρι το 1984,στο στρατόπεδο του Πεσαβάρ στο Πακιστάν μετά τη σοβιετική εισβολή στο Αφγανιστάν. Κόσμησε έναν χρόνο αργότερα το εξώφυλλο του περιοδικού «Νational Geographic».Ο Αμερικανός την ξαναβρήκε 17 χρόνια αργότερα και την αποτύπωσε στην ίδια στάση.«Είχα επιστρέψει στην περιοχή περισσότερες από 10 φορές για να την ψάξω»θυμάται. «Την ανακάλυψα στο χωριό της, κοντά στα σύνορα με το Πακιστάν,με τη βοήθεια μιας ομάδας από το “Νational Geographic”. Μάλιστα, έπρεπε να πληρώσω αρκετά χρήματα τον σύζυγό της, ώστε να με αφήσει να τη φωτογραφίσω ξανά».
ΤΟ ΒΗΜΑ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου