"Κόμμα = Ομάς ανθρώπων, ειδότων ν' αναγιγνώσκωσι και ν' αρθογραφώσιν εχόντων χείρας και πόδας υγιείς, αλλά μισούντων πάσαν εργασίαν, οίτινες ενούμενοι υπο ένα οιονδήποτε αρχηγόν, ζητούσι ν' αναβιβάσωσιν αυτόν δια παντός μέσου εις την έδραν πρωθυπουργού, ίνα παρέχη αυτοίς τα μέσα να ζώσι χωρίς να σκάπτωσι"
Εμμανουήλ Ροΐδης , Έλληνας πεζογράφος και κριτικός (1836-1904)


ΥΠΑΡΚΤΟΣ ΑΓΡΑΜΜΑΤΟΠΛΗΚΤΟΣ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ: Κατά τον δάσκαλο και τα δασκαλούδια

 

Γράφει ο Θεόδωρος Παντούλας

Λένε ότι η γκρίνια χαρακτηρίζει όσους κακογερνάνε κι όσους δυσκολεύονται να φιλιώσουν με το περιβάλλον τους. Εύχομαι να ανήκω μόνο στη δεύτερη κατηγορία.

Ξεκίνησε το σχολικό έτος και, ενώ χαίρομαι με τη χαρά της πιτσιρικαρίας που επιστρέφει στα θρανία, με δυσκολεύει η συμφωνημένη εθιμική επιτήδευση των ενηλίκων – γονιών κι εκπαιδευτικών. Απαντες εύχονται «καλή σχολική χρονιά», αλλά κανένας στην πραγματικότητα δεν πιστεύει ούτε στο σχολείο ούτε στην καλοσύνη του. Επιμένουμε, τρόπον τινά, να είμαστε «τραγικά αυτοδίδακτοι» όλοι μας.

Δεν πάνε μάλιστα πολλά χρόνια που γνωστή πανεπιστημιακός παρατήρησε ότι «ο απόφοιτος δημοτικού […] πριν από 40 χρόνια ήξερε πολύ περισσότερα από πολλούς αποφοίτους λυκείου σήμερα» (Μαρία Ευθυμίου, «Καθημερινή», 7/1/2018), χωρίς να ιδρώσει κανενός το αυτί – ούτε των συναδέλφων της ούτε και των φοιτητών της.

Μολαταύτα, κάθε άλλο παρά λείπουν οι άνθρωποι που νοιάζονται το σχολειό. Κάθε τόσο κάποιος φιλόδοξος πολιτικός ή συνδικαλιστής όλο και μας ταλαιπωρεί με το εκπαιδευτικό όραμά του: νέα μαθήματα, διεπιστημονικές προσεγγίσεις, συμπεριλήψεις κι άλλοι νεωτερισμοί που «βελτιώνουν» τη σχολική εμπειρία.

Τη βελτιώνουν μάλιστα τόσο πολύ που πλέον όλοι ανεξαιρέτως οι μαθητές κρίνονται άξιοι προαγωγής και αποφοίτησης!

Οι μόνοι που δεν κρίνονται είναι οι κρίνοντες που, εδώ και καιρό, συνταξιοδοτούνται βρίσκοντας λογικό να μην έχει αξιολογηθεί ούτε μία φορά η δική τους επίδοση!

Ομως, παρά τις επιμέρους «βελτιώσεις», παρατηρώ ότι οι παιδαγωγοί έχουν μετατραπεί σε παιδονόμους και τα σχολεία, παρά τα αβέρτα αριστεία, σε κέντρα μιας, συνήθως, ελάχιστα δημιουργικής απασχόλησης. Οι οθόνες τα κερδίζουν κατά κράτος. Για τα υπόλοιπα της διδασκαλίας φροντίζουν τα φροντιστήρια. Σε αυτά, λόγου χάριν, μαθαίνουν ξένες γλώσσες οι μαθητές – τα δώδεκα χρόνια διδακτικού πασατέμπου στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση ούτε γνώση ούτε μια ελάχιστη πιστοποίηση στοιχειώδους γνώσης παρέχουν.

Σε αυτή την περίπτωση (και σε αρκετές άλλες) αυτό που λείπει δεν είναι προφανέστατα η υλικοτεχνική υποδομή, αλλά το φιλότιμο. Στα φροντιστήρια επίσης προγυμνάζονται καθ’ ημέραν τα μαθητούδια όχι μόνο στη δεξιότητα της αποστήθισης που τους εξασφαλίζει πρόσβαση στην επόμενη βαθμίδα, αλλά και για τα μαθήματα της επόμενης ημέρας!

Εν προκειμένω η μισή αλήθεια είναι ότι στα φροντιστήρια βρίσκουν απάγκιο οι «αδιόριστοι εκπαιδευτικοί» – δεν ξέρω αν σε άλλη γλώσσα υπάρχει ανάλογη ιδιότητα, αλλά σε εμάς κάνει στράκες. Η άλλη μισή είναι ότι όλα αυτά τα παρασχολικά μειώνουν την ανεργία αλλά είναι άσχετα με την παιδεία.

Διότι η παιδεία για να είναι παιδεία… παιδεύει. Παιδεύει χωρίς να ετοιμάζει ούτε χασομέρηδες ούτε μπίζνες αντμινιστρέιτορ. Αποστολή της είναι οι εκπαιδευόμενοι να αξιωθούν το απολησμονημένο καλό και αγαθό, δηλαδή το ψυχικό και σωματικό κάλλος.

Οι δικοί μας μαθητές (συχνάκις και οι συχνάκις απαράσκευοι δάσκαλοί τους) διακρίνονται, μεταξύ άλλων, στην… παχυσαρκία! Είναι μπουκωμένοι με πληροφορίες αλλά αγνοούν τις αξίες. Αμφότεροι ασκούνται στη συλλογή μορίων για την επαγγελματική αποκατάστασή τους και, κατά τα λοιπά, χαζεύουν – κυριολεκτώ. Γι’ αυτό και αδυνατούν, συνήθως, να συγκεφαλαιώσουν μια συζήτηση ή ένα κείμενο που έχει περισσότερες απαιτήσεις από αυτές της φτωχής σε περιεχόμενο καθημερινότητάς τους. Αδυνατούν, δηλαδή, να διακρίνουν το ουσιώδες από το επουσιώδες. Η επισήμανση αυτή μπορεί ευκόλως να πιστοποιηθεί ή να αγνοηθεί (όπως και τα αποτελέσματα της PISA) σαν υπερβολή ενός αργόσχολου επιφυλλιδογράφου.

Στην απίθανη περίπτωση που δεν συμβεί το δεύτερο, καλό είναι να καταλάβουμε ότι τα μερεμέτια των μεταρρυθμίσεων λειτουργούν όπως οι ασπιρίνες στις σοβαρές παθήσεις.

Καλό επίσης θα είναι να καταλάβουμε ότι…

 

 το μείζον σε αυτή τη συζήτηση δεν είναι ο τρόπος, αλλά το περιεχόμενο της παιδείας που θέλουμε.

Μετά ας αναζητηθούν οι διδάσκοντες που μπορούν να το υπηρετήσουν

 

Επιτρέψτε μου να τελειώσω το σημείωμά μου με κάτι φαινομενικά άσχετο. Στις φωτιές του καλοκαιριού υπήρξαν σχολιαρόπαιδα που αγνόησαν τις συστάσεις του «112» και συνέδραμαν σε κατασβέσεις χωρίς να απειλείται κάποιος οικείος τους ή η οικία τους. Δεν ξέρω από πού και πώς προέκυψαν αυτοί οι νέοι για να συγχαρώ τις οικογένειες και τους δασκάλους τους. Ξέρω όμως ότι αυτά τα παιδιά είναι ένας πολύ ισχυρός λόγος που δεν απελπιζόμαστε ολότελα. Αλλά –συγχωρέστε με– δεν είμαι σίγουρος ότι αυτό είναι και καλό.

Δεν υπάρχουν σχόλια: