«Το παράλογο ακυρώνει κάθε νόημα που επιχειρούμε να του δώσουμε» γράφει ο Χέρμαν Μπροχ στους «Υπνοβάτες» του. Η τριλογία αυτή, που γράφτηκε στην αυγή της δεκαετίας του 1930 και απλώνεται αφηγηματικά από τα τέλη του 19ου αιώνα μέχρι την ολοκλήρωση του Α’ παγκοσμίου πολέμου, επιχειρεί να δώσει μια ερμηνεία για το πώς η Γερμανία έφτασε υπνοβατώντας από τον ρομαντισμό και τον μιλιταρισμό που γεννήθηκε στους κόλπους του, στον παραλογισμό του πολέμου, στην εξαθλίωση, στην κατάρρευση των ανθρώπινων αξιών και στον φασισμό.
Ο Μπροχ πέθανε το 1951, συνεπώς πρόλαβε να δει την τρομερή συνέχεια, τη μεγάλη καταστροφή και τελικά την παγίωση της ισορροπίας του τρόμου του ψυχρού πολέμου. Κατά το δεύτερο μισό του 20ού αιώνα η δυτική Ευρώπη βίωσε μια πρωτοφανή σταθερότητα σε πολιτικό, κοινωνικό και οικονομικό επίπεδο –με λαμπρές εξαιρέσεις φυσικά στον νότο της– και το γεγονός αυτό, ειδικά έπειτα και από την κατάρρευση του ανατολικού μπλοκ, έκανε πολλούς να πιστέψουν ότι οι μεγάλες ιστορικές ανατροπές και οι αιματοχυσίες ανήκαν στο παρελθόν. Ήταν ο θρίαμβος του φιλελευθερισμού. Το τέλος της ιστορίας, όπως το είχε ονομάσει στο διάσημο βιβλίο του ο Φουκουγιάμα.
Η προφητεία δεν άργησε και πολύ να διαψευστεί. Το δίπολο Δύσης - Ανατολής σχηματίστηκε ξανά, με διαφορετικούς όμως όρους και με πολύ πιο απρόβλεπτη φύση.
Στην πρώτη οι ανισότητες, η συρρίκνωση του κοινωνικού κράτους και οι χρηματοπιστωτικές κρίσεις γέννησαν κοινωνική δυσαρέσκεια – πεδίο δόξης λαμπρό για κάθε λογής λαϊκιστές. Παρ’ όλα αυτά, τυφλωμένοι και από τα καλούδια της τεχνολογίας, αρχίσαμε και πάλι να υπνοβατούμε, ενώ σε τόπους μακρινούς ξεσπούσαν πόλεμοι και συνέβαιναν ανθρωπιστικές κρίσεις και «ειδικές στρατιωτικές επιχειρήσεις», τα απόνερα των οποίων έφταναν στην αυλή μας με τη μορφή προσφυγικών κυμάτων.
Όλο αυτό το διάστημα στη Ρωσία, σε μια χώρα με ελάχιστη έτσι και αλλιώς εμπειρία στη δημοκρατία, ο Πούτιν έχτιζε ένα ασύλληπτα αυταρχικό και διεφθαρμένο καθεστώς. Είκοσι δύο ολόκληρα χρόνια βρίσκεται στην εξουσία. Είκοσι δύο χρόνια, στη διάρκεια των οποίων η Ευρώπη δενόταν χειροπόδαρα ενεργειακά και οικονομικά μαζί του και η ρωσική κοινωνία βούλιαζε στην αποσύνθεση και στην αδιαφορία για κάθε ανθρώπινη αξία, δίχως να υπάρχει η παραμικρή διάθεση για αντίσταση. (Ο Αντρέι Ζβιάγκιντσεφ έχει περιγράψει μοναδικά αυτή τη σοκαριστική πραγματικότητα στις ταινίες «Λεβιάθαν» και «Χωρίς αγάπη»). Αρκεί δε να ρίξεις μια ματιά στα αποτελέσματα από τις τελευταίες προεδρικές εκλογές στη Ρωσία, για να πειστείς ότι κάθε αισιόδοξη σκέψη για αλλαγή στο πολιτικό σκηνικό ισοδυναμεί με αγνή εθελοτυφλία – ο Πούτιν είχε νικήσει με 77%, ο υποψήφιος του κομμουνιστικού κόμματος Γκρουιντίν ήταν δεύτερος με 11% και ο γνωστός και μη εξαιρετέος Ζιρινόφσκι τρίτος με 6%.
Τώρα οι εκρήξεις που φτάνουν από τη Μαριούπολη και τις άλλες μαρτυρικές ουκρανικές πόλεις μάς ξυπνούν απότομα από τον ύπνο μας.
Μένει να δούμε...
αν θα συνεχίσουμε με την ίδια κεκτημένη ταχύτητα να βαδίζουμε προς τον απόλυτο παραλογισμό ή αν προλαβαίνουμε να αλλάξουμε πορεία.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου