Είχα γράψει και είχα πει πολλές φορές τις τελευταίες εβδομάδες ότι δεν πίστευα ότι ο Βλαντιμίρ Πούτιν θα εξαπέλυε μια γενική εισβολή στην Ουκρανία.
Έκανα φρικτό λάθος. Να γιατί.
Ακόμη και στην ομιλία του με την οποία ανακοίνωσε την εισβολή, ο Πούτιν αναφέρθηκε στην πολλάκις δεδηλωμένη πεποίθησή του ότι οι Ρώσοι και οι Ουκρανοί είναι ένας και ο ίδιος λαός.
Αυτό, φυσικά, δεν ήταν ποτέ αλήθεια - ακόμα και όταν ζούσαν δίπλα-δίπλα την εποχή της Ρωσικής Αυτοκρατορίας και της Σοβιετικής Ένωσης. Οι δύο ταυτότητες και οι δύο πολιτισμοί είναι διακριτοί. Οι Ρώσοι και οι Ουκρανοί, ωστόσο, είναι οι πλέον κοντινοί συγγενείς. Ακόμη και όταν μιλούμε διαφορετικές γλώσσες, όπως κάναμε όλο και περισσότερο από τότε που ο Πούτιν προσάρτησε την Κριμαία το 2014, καταλαβαίνουμε ο ένας τον άλλον.
Ο Ουκρανός πρόεδρος Βολόντιμιρ Ζελένσκι αξιοποίησε στο έπακρο την ομιλία του την παραμονή της εισβολής μιλώντας στα ρωσικά, απευθυνόμενος απευθείας στους Ρώσους πολίτες, με την ευκολία κάποιου ο οποίος μοιράζεται έναν πολιτιστικό κώδικα μαζί τους. Πρόκειται για μια πραγματικότητα που είναι εξαιρετικά ισχυρή και δεν έχει καμία σχέση με τις απλά ρητορικές επίσημες σοβιετικές δηλώσεις περί "αδελφοσύνης των λαών".
Πολλά στοιχεία έδειχναν την πρόθεση του Πούτιν να εισβάλει. Συνέχιζα ωστόσο να ελπίζω ότι θα σταματήσει την τελευταία στιγμή, γιατί μια επίθεση πλήρους κλίμακας στην Ουκρανία, η οποία καθιστά σίγουρο ότι θα χυθεί αίμα Ουκρανών αμάχων, είναι το χειρότερο έγκλημα πολέμου που μπορεί να διαπράξει ένας Ρώσος.
Ακόμη και οι αναπόφευκτοι παραλληλισμοί με το Anschluss της Αυστρίας από τη Γερμανία του Χίτλερ, το 1938, τους οποίους είχα χρησιμοποιήσει όταν ο Πούτιν κατέλαβε την Κριμαία και όταν δημοσίευσε την ιστορική του αναδρομή - άρθρο περί μιας Ουκρανίας που δεν αποτελεί ως χώρα παρά ένα "αντιρωσικό σχέδιο", δεν φτάνουν για να αποδώσουν αυτό που συνέβη τις πρώτες πρωινές ώρες της 24ης Φεβρουαρίου 2022.
Το μόνο ταιριαστό κείμενο που μπορώ να σκεφτώ είναι το παρακάτω απόσπασμα από τη Γένεση.
"Τότε ο Κύριος είπε στον Κάιν: "Πού είναι ο αδελφός σου ο Άβελ;"
"Δεν ξέρω", απάντησε. "Είμαι άραγε φύλακας του αδερφού μου;"
Ο Κύριος είπε: "Τι έκανες; Άκου! Το αίμα του αδελφού σου μού φωνάζει από τη γη. Τώρα είσαι καταραμένος να φύγεις από αυτή τη γη, που άνοιξε το στόμα της για να υποδεχθεί το αίμα του αδελφού σου, από το χέρι σου. Όταν δουλεύεις τη γη, δεν θα αποδίδει πλέον τη σοδειά σου. Θα είσαι πια ένας αέναα περιπλανώμενος σε όλο τον κόσμο".
Για να γίνει μόνιμη η κατάρα, ο Θεός σημάδεψε τον Κάιν για να βεβαιωθεί ότι κανείς δεν θα τον σκότωνε ώστε να τον λυτρώσει από τα βάσανά του.
Η Ρωσία, με το πυρηνικό οπλοστάσιο για το οποίο ο Πούτιν συνεχίζει να καυχιέται, φέρει πια κι εκείνη ένα είδος σφραγίδας τύπου Κάιν.
Δεν είναι τόσο ο Πούτιν που είναι πια "καταραμένος" - είμαστε όλοι εμείς οι Ρώσοι. Η ταυτότητά μας, όπου κι αν βρισκόμαστε, θα μολυνθεί ανεξίτηλα από αυτή την εισβολή, από την αποτυχία μας να σταματήσουμε τον δικτάτορα πολύ πριν περάσει αυτή την ανείπωτη γραμμή.
Η Ρωσία, φυσικά, έχει κι εκείνη το μερίδιό της σε αδελφοκτόνους πολέμους, ο τελευταίος από τους οποίους στις αρχές του 20ού αιώνα (σ.μ. Ρωσικός Εμφύλιος Πόλεμος 1917-1922). Τότε, ωστόσο, η μάχη του Κόκκινου Στρατού ήταν μια ταξική εξέγερση.
Ο πόλεμος του Πούτιν είναι μια ιμπεριαλιστική επίθεση σε έναν λαό ο οποίος σχετίζεται πιο στενά με τους Ρώσους από οποιονδήποτε άλλο στη Γη.
Έχω γνωρίσει τον Πούτιν και τον παρακολουθώ ως δημοσιογράφος από την εποχή πριν γίνει πρόεδρος. Η ανάλυσή μου για τις πράξεις του βασιζόταν πάντα στην υπόθεση της ορθολογικότητάς του. Πάντα υπήρχε κάτι να κερδίσει ή ένας διαχειρίσιμος κίνδυνος ήττας. Ίσως να έκανα εξαρχής λάθος. Ίσως ο Πούτιν να έχει αλλάξει τα τελευταία χρόνια, καθώς ο στενός του κύκλος περιοριζόταν και οι αποκλεισμοί εκ μέρους του έδιωχναν πρόσωπα με ευρύτερο όραμα από τις τάξεις των συμβούλων του.
Το πιθανότερο, η Ουκρανία εξαιρείται εδώ και καιρό από τον όποιο ορθολογισμό του Πούτιν, καθώς οι περισσότεροι από τους ανθρώπους της επέλεγαν ξανά και ξανά το δυτικό μονοπάτι, μακριά από το όραμα του Πούτιν για τον "ρωσικό κόσμο".
Έφυγα από τη Ρωσία μετά την προσάρτηση της Κριμαίας γιατί δεν μπορούσα να τη δεχτώ και ένιωσα ότι ήταν ένα μεγάλο ιστορικό λάθος - τόσο για την Ουκρανία όσο και για τη Ρωσία. Κατέληξα να επιστρέψω στην ίδια υπόθεση περί ορθολογισμού. Ανέλυα τις κινήσεις του Πούτιν από την άποψη του κόστους και του οφέλους. Έχω πολλά πια να επανεξετάσω.
Η εισβολή είναι μια παράλογη κίνηση. Καθιστά άσκοπες οποιεσδήποτε περαιτέρω διαπραγματεύσεις με τον Πούτιν και την κλίκα του: δεν υπάρχει, ξεκάθαρα, τίποτε που δεν θα κάνει, καμία γραμμή που δεν θα περάσει, ανεξάρτητα από το τι λέει ή τι συμφωνία συνάπτει.
Από αυτό το σημείο και μετά, η αυτάρκεια είναι η μόνη εφικτή οικονομική επιλογή για τη Ρωσία και η υποχώρηση της στην απομόνωση είναι η μόνη εναπομείνασα πολιτιστική και πολιτική επιλογή.
Την ίδια στιγμή, η εξάρτηση της Ρωσίας από την Κίνα, η οποία έχει αυξηθεί τα τελευταία χρόνια, δεν είναι πλέον θέμα επιλογής.
Οποιαδήποτε οφέλη ασφαλείας από τη μετατροπή της Ουκρανίας - και της γειτονικής Λευκορωσίας, από την επικράτεια της οποίας επιτέθηκε επίσης ο Πούτιν - σε ένα ουδέτερο κράτος είναι απατηλά, καθώς η Ρωσία συνορεύει επίσης με πραγματικά κράτη-μέλη του ΝΑΤΟ, τα οποία τώρα θα εξοπλιστούν όσο το δυνατόν περισσότερο.
Αυτή η επίθεση δεν επιτυγχάνει κανένα προφανές κέρδος. Είναι η χειρότερη δυνατή κίνηση από λογική σκοπιά, η εκδίκηση ενός μικρού ανθρώπου σε μεγάλη κλίμακα.
Σφραγίζει τη θέση του Πούτιν στην ιστορία - όχι ως οικοδόμου μιας χώρας, αλλά αντ' αυτού ως κάποιου του οποίου ολόκληρη η κληρονομιά θα πρέπει να διαγραφεί για να επιστρέψει η Ρωσία σε μια έστω και φαινομενική κανονικότητα.
Στην ομιλία του νωρίς το πρωί, ο Πούτιν μίλησε για "αποναζιστικοποίηση" της Ουκρανίας, μιας χώρας με επικεφαλής έναν εβραίο πρόεδρο. Ωστόσο, η Ρωσία εκείνη η οποία πλέον χρειάζεται ξεκάθαρα αποναζιστικοποίηση.
Η χώρα...
δεν θα είναι για πάντα υπό το καθεστώς Πούτιν - και η ίδια, όπως και εμείς οι πολίτες της, θα χρειαστεί να μετανοήσουμε και να φροντίσουμε να μην υπάρξει ποτέ ξανά τίποτε που να μοιάζει με αυτή τη συμφορά.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου