Γράφει ο Στέλιος Ιατρού.
Οι περισσότεροι από μας θα θέλαν επιτέλους να μπορέσουν ν’ ανέβουν τη σκάλα της εισοδηματικής προόδου, και τούτο είναι ένα ευγενές κι αξιέπαινο εργασιακό κίνητρο. Βλέπουν, για παράδειγμα, πώς οι γονείς τους με λιγότερα τυπικά προσόντα απέκτησαν ένα έως και πέντε ακίνητα, και σκέφτονται, εάν εργαστώ πολύ κι εγώ σε μια καλύτερη και πιο απαιτητική δουλειά της εποχής μου θ’ αποκτήσω τέτοια και καλύτερη άνεση. Αυτό είναι το όνειρο.
Όμως, το πράγμα έχει συχνά ως εξής: όσο κι αν εργαστείς δεν καταφέρνεις να πληρώσεις μήτε το ενοίκιο στο ερείπιο που μένεις.
Επειδή δεν μπορείς να δεις το αόρατο χέρι του συστήματος παρά μονάχα τους άλλους που ανάμεσά τους κινείσαι στην ίδια «πίστα» του videogame, κι επειδή εμπειρικά δεν συλλαμβάνεις με το μυαλό σου άλλον πλούτο από κείνον που ήδη υπάρχει ορατός τριγύρω σου, μοιάζει σαν η προηγούμενη γενιά με τις χειρότερες δουλειές αλλά τα καλύτερα εισοδήματα να τράβηξε τη σκάλα κάτω απ’ τα πόδια σου, αφού πρώτα βέβαια την ανέβηκε η ίδια, στη συνέχεια να έσπασε τη σκάλα, να έκαψε όλα τα εγχειρίδια για το πώς να φτιάξεις κι εσύ μια σκάλα, να ’βαλε λουκέτο στα εργοστάσια όπου κατασκευάζονται σκάλες, και ν’ αρνείται τώρα πως ποτέ υπήρξε κάτι που θ’ αποκαλούσαμε σκάλα.
Όμως όλοι αυτοί οι ισχυρισμοί είναι πλάνες διαδομένες για να προκαλέσουν διχασμό μεταξύ των γενεών προς όφελος των λαϊκιστών δημαγωγών.
Γι’ αυτό το λένε όνειρο, διότι πρέπει να κοιμάσαι για να το πιστέψεις, όπως είχε πει κι ο Τζωρτζ Κάρλιν μιλώντας για το περίφημο «Αμερικάνικο Όνειρο».
Το κοινωνικό συμβόλαιο μεταξύ των γενεών μοιάζει σαν να ’χει διαρραγεί—ίσως το μόνο (αφηρημένο) έγγραφο που σκίστηκε τελικά στην εποχή των Μνημονίων—και η λαϊκιστική δημαγωγία του καιρού μας περίπου πρόβαλε την παλιότερη γενιά ως εχθρούς που μας στέρησαν τον πλούτο που δεν αποκτήσαμε γιατί τον έφαγε εκείνη όταν ήσαν παχιές οι αγελάδες, ενώ εμείς με περισσότερη δουλειά δεν θα φτάσουμε ποτέ εισοδηματικά ούτε στο ξεκίνημά τους. Ασφαλώς δεν είναι ετσι, αλλά έτσι παρουσιάστηκε, ώστε να δικαιολογηθεί η αρπαγή του πλούτου της προηγούμενης γενιάς που τάχα θα μας απονεμόταν στη συνέχεια σαν ψίχουλα.
Τέτοια ήταν η λογική μιας στρεβλής αλληλεγγύης μεταξύ των κοινωνικών ομάδων και των γενεών ακόμα—σαν να μην υπήρχε ήδη αλληλεγγύη κι αλληλοβοήθεια στην ελληνική μας κοινωνία απ’ τους γονείς προς τα παιδιά τους, απ’ τους συνταξιούχους που κράτησαν με τις πενιχρές τους συντάξεις όρθιες τις οικογένειες—αλλά παρέμενε μια αλληλεγγύη άνωθεν επιβληθείσα, μια κλασικά κι εθελότυφλα αριστερή αλληλεγγύη της μιζέριας και της κοινωνικής στατικότητας, μια θεσμική κατοχύρωση ενός αδιέξοδου μη-προγράμματος που δεν έβγαζε πουθενά σ’ ένα οικονομικό σύμπαν που δεν εξελίσσεται, γιατί δεν είχε το μάτι στραμμένο στην έξοδο απ’ την «πίστα».
Αυτή η πραγματικότητα της καταδίκης των πολιτών στην επαιτεία και στην εξάρτηση απ’ τα ετήσια μερίσματα των ολίγων εκατοντάδων ευρώ ήταν απολύτως στρατηγική επιλογή που κούμπωσε πάνω στην ιδεοληψία της ψευτοαριστεράς του τόπου μας, διότι εάν τον διατηρήσεις ευρισκόμενο στην ανάγκη, ο πολίτης θα έχει την ανάγκη σου.
Στέλιο, θα πει κανείς, λησμονείς πως μονάχα τα μισά χρόνια της διαχείρισης της κρίσης ήταν που κυβέρνησαν οι αριστεροί του LSE. Όλα τα θυμάμαι, αλλά εδώ καταπιάνομαι με τη νεκρολογία της απελθούσας κυβέρνησης, και δεν θα συγγράψω ένα βιβλίο των πάντων. Ενώ η εικόνα της προόδου όταν ακόμα υπήρχαν σκάλες ταυτιζόταν με την άνοδο, τον καιρό που αποκλειστήκαμε όλοι στο οριζόντιο επίπεδο της κρίσης, για πρόοδος πέρασε η οριζόντια ληστρική επιδρομή πάνω στη μεσαία τάξη, δηλαδή η αρπαγή στο οριζόντιο επίπεδο όσων ήδη υπήρχαν κι όχι η δημιουργία νέων αγαθών.
Ιδεοληπτικές δοξασίες και λοιπά κουραφέξαλα περί αναδιανομής ουδέποτε στη νεότερη εμπειρία λειτούργησαν προς όφελος της κοινωνίας, αλλά τη βύθισαν στον διχασμό.
Απαραίτητη μεταρρύθμιση θα ήταν...
να κατασκευαστούν εκ νέου σκάλες που θα οδηγούν σ’ ανώτερες «πίστες», και τούτο είναι που υπόσχεται κάποιος όταν μιλάει για δημιουργία νέου πλούτου μέσω της ανάπτυξης.
Εάν δεν γνωρίζατε γιατί η ανάπτυξη σας αφορά υπαρξιακά, κι εάν νομίζατε πως κάτι τέτοια είναι λόγια μακροοικονομικού στοχασμού που δεν αγγίζουν την καθημερινότητα, μ’ απλές κουβέντες είναι γιατί η ανάπτυξη επιτρέπει να υπάρξουν σκάλες ώστε να μην πλανάται κανείς πως πρόοδος είναι δήθεν η αναδιανομή των ενόντων αγαθών που απέκτησαν οι προηγούμενες γενιές ή ο γείτονας, οι οποίες και δεν είναι οι ταξικοί εχθροί σας.
Ταξικός εχθρός είναι εκείνος που αρπάζει τις σκάλες, και μετά μας λέει πως θα μας φτιάξει γεμιστά με ό,τι ψίχουλα κι αποφάγια υπάρχουν στα ντουλάπια, λεηλατώντας απ’ τον ένα δήθεν για να ταΐσει τον άλλον.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου