ΥΠΑΡΚΤΟΣ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ: Αγνοείται φιλότιμο. Ο ευρών αμειφθήσεται

Γράφει ο Δημήτρης Χ. Παξινός 

Πρώην πρόεδρος ΔΣΑ.

Είναι μια λέξη που δεν συναντάται σε άλλη γλώσσα και δύσκολα μπορεί να μεταφραστεί. Στην απλή μορφή της προέρχεται από τη σύνθεση των λέξεων «φιλέω και τιμή» αλλά δεν περιορίζεται σ’ αυτό. Εμπεριέχει πολλές έννοιες πέραν της τιμής, όπως η αξιοπρέπεια, η περηφάνια, η αίσθηση του καθήκοντος, της προσφοράς, ανιδιοτελώς, στο περιβάλλον, στην πατρίδα. Και χάριν αυτού η Ελλάδα έγραψε τις πιο λαμπρές σελίδες στην Ιστορία της από την αρχαιότητα.

Παλαιότερα το ακούγαμε όλο και πιο συχνά, όταν θέλαμε να επαινέσουμε κάποιον για την αγάπη του στους γονείς, στους φίλους, στους τρίτους. Οταν αυτοβούλως, χωρίς να έχει υποχρέωση, έθετε τον εαυτόν του στη διάθεση της κοινωνίας, σε στιγμές που τον είχε ανάγκη, π.χ. πυρκαγιά, πλημμύρες. Εμπαινε μπροστά και αποτελούσε το καλό παράδειγμα, το πρότυπο. Ηθελαν να του μοιάσουν οι περισσότεροι νέοι. Μπορούσε και να θυσιασθεί κι’ αυτή θα ήταν η ύψιστη τιμή για τον ίδιο.  

Τώρα πια έχει πάψει να ισχύει. Οι λόγοι είναι γνωστοί. Δεν ήλθε όμως ξαφνικά. Χρειάσθηκαν χρόνια και χρόνια φθοράς κοινωνικής, πολιτικής, πολιτισμικής για να φθάσουμε, όλο και με πιο γρήγορους ρυθμούς, στη σημερινή εξαχρείωση. 

Πολύ καιρό έχω να δω κάποιον να κοκκινίζει, σαν αίσθημα ντροπής, για κάποια απρονοησία. Γιατί του έθιξαν το φιλότιμο, που το είχαν πολύ ψηλά στην κλίμακα των Αρετών. Ισως τη σπουδαιότερη. Συνηθισμένη ήταν η φράση «Ζούμε για ένα φιλότιμο» κι αυτό ίσχυε πράγματι.

Τι είναι αυτό όμως που μπορεί να επαναφέρει αυτήν τη λέξη σαν ουσία της υπόστασής μας; 

Το έχω σκεφθεί πολλές φορές. Γιατί μόνο μ’ αυτό θα μπορούσε να γίνει η επανεκκίνηση, η αναγέννηση από την τέφρα μας και κυριολεκτικώς. 

Τι είναι αυτό που θα μπορέσει να μας συνεγείρει ξανά και να βάλουμε τα «εμείς» μπροστά από τα «εγώ»;  

Τι είναι αυτό που θα συμφιλιώσει τους Ελληνες και θα ρίξει τα τείχη που έχουν ανεγερθεί; 

Τι είναι αυτό που θα φέρει την κάθαρση στο δημόσιο βίο, από τη βάση; 

Πώς να έλθει, σε επαφή, στις δύσκολες στιγμές που ζούμε και θα κατανοήσει ότι τα προβλήματά μας κοινά και μόνο από κοινού μπορούμε να τ’ αντιμετωπίσουμε.

Ο Θαλής ο Μιλήσιος έλεγε ότι το φιλότιμο για τον Ελληνα είναι σαν την αναπνοή. Ετσι έζησε η Ελλάδα και έγινε ο φωτοδότης της Δύσεως, με τα σπουδαία και μοναδικά του επιτεύγματα στα Γράμματα, στις Τέχνες, στον Πολιτισμό. Ηταν ο καίριος και αποφασιστικός παράγων για τις μεγάλες στιγμές, που ανά τους αιώνες συνιστούν τίτλους τιμής, για όσα υποδηλώνουν για την συνέχεια ενός πολιτισμού, που φθάνει στις μέρες μας αλώβητος και μοναδικός. Για την επικράτηση και επιβράβευση του πνεύματος, που σαν άυλο, επικρατεί, υπερέχει της ύλης, ως μη ελεγχόμενο. Διαχέεται, σκορπίζει, έως τα πέρατα της Γης και όπου βρει το πρόσφορο έδαφος το αγκαλιάζει και δίνει πνοή δημιουργική, αναστάσιμη στις ψυχές των ανθρώπων. Μεταλαμπαδεύει τη φωτιά, το πνεύμα, που σχηματοποιεί τους ανθρώπους, τους στρέφει στο φιλάλληλο, το ευγενές, τα ανθρωπιστικά ιδεώδη. Στο φιλότιμο εν τέλει, το τόσο δημιουργικό για την επαύριο, για έναν κόσμο καλύτερο και πιο αληθινό. Απέναντι στις μηχανές και τον εξανδραποδισμό του ανθρώπου προτείνει κάτι μοναδικό. Την ανύψωσή του και την ανθρώπινη καταξίωση με διευρυμένους πνευματικούς ορίζοντες, μέχρι τα όρη της αιωνιότητας.

Αρκεί το φιλότιμο να γίνει η ουσία της αναζήτησής μας και να διαπερνά το είναι μας.

Ποια είναι λοιπόν, αυτή τη δύσκολη εποχή, η γενεσιουργός αιτία της μεγάλης στροφής, για να ξαναβρούμε το φιλότιμο, τη θέση-κλειδί, που θα μπορέσει να ομονοήσει τον κόσμο και να μας βγάλει απ’ αυτό το αδιέξοδο στο οποίο μόνοι μας οδηγηθήκαμε και ουδείς αναλαμβάνει την ευθύνη;  

Κυβερνώντες και αντιπολιτευόμενοι τον ωθούσαν σε επικίνδυνες και μη επανορθώσιμες πρακτικές. Ολα ξεκινούν από τις «ηγεσίες». Θέλουν να ξαναφέρουν το φιλότιμο και μαζί το χαμόγελο στους Νεοέλληνες που είναι καχύποπτοι; και δικαίως; Σαν εθνοπατέρες που είναι, σαν στρατηγοί να δώσουν τώρα το καλό παράδειγμα.

Σε εποχή πενίας πρώτοι εμείς συμμετέχουμε με τη μείωση της αποζημίωσής μας, σε ανάλογο ποσοστό με τους κοινούς θνητούς. Καταργούμε την προσχηματική ασυλία των υπουργών και των βουλευτών και κάνουμε πράξη τη διάταξη του Συντάγματος που ομιλεί για ισότητα των πολιτών έναντι του νόμου. Δεν μπορεί να ζητάτε θυσίες, από τους άλλους όταν εσείς τις αγνοείτε, τις περιφρονείτε. Μόνο τότε θα αγγίξετε το φιλότιμο των Νεοελλήνων, το μόνο που απέμεινε, εν υπνώσει, έτοιμο να βγει ξανά στην επιφάνεια.

Εσείς όμως θα εξακολουθήσετε να ζείτε στον μοναδικό σας κόσμο, πείθοντας τους εαυτούς σας ότι όλα πάνε καλά. Κι από κοντά οι στρατοί σας.

Και εσείς εξακολουθείτε...

 να τους κρατάτε ομήρους μιας Ελλάδας που χάθηκε και σάπισε. 

Το ελληνικό φιλότιμο παραμένει και περιμένει μια σπίθα. 

Θα υπάρξει κάποιος να τη δώσει και να πει την αλήθεια προς τον ελληνικό λαό; 

Εκεί φαίνεται ο αληθινός ηγέτης. 

Υπάρχει;