Του ΜΙΧΑΛΗ ΜΗΤΣΟΥ
Η σύλληψη είναι απλή. Διαλέγεις μια ομάδα 500 Αμερικανών ηλικίας 72 ώς 85 ετών, συγκεντρώνεις με τη συναίνεσή τους πληροφορίες για την υγεία τους, αξιολογείς με επιστημονικό τρόπο το βιώσιμο ζωής τους και ποντάρεις στο πότε θα πεθάνουν.
Οσο πιο γρήγορα αποχαιρετήσουν τα εγκόσμια τόσο πιο πολλά κερδίζεις. Οσο περισσότερο ζουν πέρα από την προβλεπόμενη ημερομηνία του θανάτου τους, αντίθετα, τόσο μεγαλύτερο είναι το κέρδος της τράπεζας. Με άλλα λόγια, το συμφέρον του επενδυτή είναι να τα τινάξει ο γέρος όσο το δυνατόν πιο σύντομα.
Κάπως έτσι γεννήθηκαν τα «ομόλογα του θανάτου», η τελευταία κατηγορία των λεγόμενων τοξικών χρηματοπιστωτικών προϊόντων. Πίσω τους δεν βρίσκονται κάποιοι άθλιοι κερδοσκόποι ή κάποια σκοτεινά hedge funds, αλλά η έγκυρη και αξιοσέβαστη Deutsche Bank. Το προϊόν ονομάστηκε Kompass Life 3. Και η ανταπόκριση του κοινού είναι μεγάλη. Σύμφωνα με το «Σπίγκελ», τα χρήματα που έχουν μέχρι στιγμής επενδυθεί από ιδιώτες στο προϊόν αυτό ξεπερνούν τα 700 εκατομμύρια ευρώ.
Υπάρχει όμως πάντα κάποιος που προσπαθεί να χαλάσει τη δουλειά. Απαντώντας στην προσφυγή ενός επενδυτή που παραπονιόταν ότι δεν ήξερε πώς ακριβώς λειτουργεί αυτό το σχήμα, ο μεσολαβητής της Ενωσης Γερμανικών Τραπεζών παραδέχθηκε ότι το συγκεκριμένο χρηματοπιστωτικό προϊόν «δεν συμβιβάζεται εύκολα με τις αξίες μας σε ό,τι αφορά το απαραβίαστο της ανθρώπινης αξιοπρέπειας». Κατόπιν αυτού, θα κληθεί να αποφασίσει η δικαιοσύνη για το κατά πόσον το ποντάρισμα στη διάρκεια ζωής ενός δείγματος ανθρώπων παραβιάζει τον ηθικό κώδικα της Γερμανίας. Κι αν η απόφαση είναι καταφατική, το προϊόν θα απαγορευτεί. Κρίμα, γιατί τόσοι άνθρωποι θα χάσουν τα λεφτά τους.
Για να σοβαρευτούμε: το πρόβλημα δεν είναι μόνο ότι η ανθρώπινη ζωή γίνεται κι αυτή μέρος της αγοράς σαν να είναι οποιοδήποτε άλλο εμπόρευμα. Ακόμη πιο ενοχλητικό είναι ότι στη συγκεκριμένη περίπτωση ο τζόγος αφορά την τρίτη ηλικία, ανθρώπους δηλαδή που στις μέρες μας γίνονται θύματα όλο και μεγαλύτερων διακρίσεων.
Οπως γράφει ο Στέφανο Ροντοτά στη «Ρεπούμπλικα», οι ηλικιωμένοι δεν αντιμετωπίζονται πλέον ως πρόσωπα, αλλά ως αναλώσιμα προϊόντα. Ανάμεσα στον κόσμο των ανθρώπων και τον κόσμο των πραγμάτων δεν υπάρχουν πλέον όρια, αλλά μια διεστραμμένη συνέχεια. Οι Γερμανοί θα έπρεπε ομολογουμένως να προσέχουν λίγο περισσότερο: πριν από λίγες μόνο δεκαετίες, οι Ναζί έθεταν τα «μη άτομα», και πρώτα απ' όλα τους Εβραίους, στη διάθεση της πολιτικής και ιατρικής εξουσίας. Σήμερα, η εξουσία του κεφαλαίου θεωρεί ότι έχει αντίστοιχα δικαιώματα στη ζωή των ηλικιωμένων.
Το 2004, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο έκρινε ότι ο σεβασμός της εθνικής αξιοπρέπειας συνιστά ένα όριο που δεν μπορεί να παραβιαστεί από την ιδιωτική οικονομική πρωτοβουλία. Με την οικονομική κρίση που γνωρίζουμε, βέβαια, εκείνη η απόφαση ισοδυναμεί πλέον με κουρελόχαρτο.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου