Υπό πτώχευση και η έρευνα

Από την  Ιφιγενεια Διαμαντη

και την "ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ"

Ακούγεται υπερβολικό, κάτι που μπορεί να λέγεται εν είδει αστεϊσμού, ότι «δεν έχουμε χρήματα ούτε για χαρτί». Ομως, στην Ελλάδα του Mνημονίου υπάρχουν δημόσιοι φορείς όπου οι υπάλληλοι φέρνουν από το σπίτι τους έως και... το χαρτί υγείας κι αυτό συμβαίνει το τελευταίο διάστημα στο Εθνικό Ιδρυμα Ερευνών. Αυτήν την –πώς να την χαρακτηρίσεις, άραγε; – πραγματικότητα επισήμανε στην «Κ» ο πρόεδρος του Συλλόγου Προσωπικού, Γιώργος Μούσδης, ερευνητής του Ινστιτούτου Θεωρητικής και Φυσικής Χημείας. Και είναι μόνο ένα από τα πολλά σημάδια που δείχνουν ότι ένας από τους βασικούς ερευνητικούς άξονες της Ελλάδας αντιμετωπίζει πρόβλημα και ως προς τα απολύτως αναγκαία.

Κάποιες ημέρες τον περασμένο Ιανουάριο δεν υπήρχε πετρέλαιο και τα καλοριφέρ παρέμεναν σβηστά σε ένα κτίριο 10.500 τ. μ., όπου η θερμοκρασία μπορεί να επηρεάζει το πείραμα ενός ερευνητή ή τις συνθήκες φύλαξης και συντήρησης ακριβού εξοπλισμού. Εκείνο το διάστημα φιλοξενήθηκε ημερίδα στο αμφιθέατρο του ΕΙΕ, όπου λόγω της... ψύχρας, οι περισσότεροι δεν έβγαζαν τα παλτό τους. Ηταν η αφορμή γι’ αυτό το ρεπορτάζ και για να ξετυλιχθεί ένα «κουβάρι» ελλείψεων που δυσχεραίνουν το ερευνητικό έργο που παράγει το ΕΙΕ, με σημαντικές περγαμηνές στο εξωτερικό, από το 1958.

Εδώ κι ένα χρόνο, η θέση του προέδρου και διευθυντή παραμένει κενή, ενώ στο τέλος Φεβρουαρίου λήγει και η θητεία του αντιπροέδρου, καθηγητή Πασχάλη Κιτρομηλίδη. Παρ’ όλα αυτά, το ΕΙΕ συνεχίζει το έργο του στα επτά επιμέρους Ινστιτούτα. «Πρόσφατα βάλαμε φραγή στις κλήσεις από σταθερά σε κινητά για να περιορίσουμε τα έξοδα», αποκαλύπτει ο κ. Μούσδης. Τώρα γίνονται από συγκεκριμένες συσκευές. Τι άλλο κάνουν οι 645 επιστήμονες, ερευνητές και το υποστηρικτικό προσωπικό; 

«Δεν μετακινούμε το υπηρεσιακό αυτοκίνητο για να μην καταναλώνουμε βενζίνη. Κάνουμε βόλτες στο κτίριο και σβήνουμε τα φώτα για να μην ανεβαίνουν οι λογαριασμοί». Η έρευνα, όμως, δεν έχει ωράριο. Aκόμη και Σάββατο βράδυ αν περάσει κανείς από τη Β. Κωνσταντίνου, θα δει φώτα αναμμένα, «όλο και λιγότερα πια», συμπληρώνει ο κ. Μούσδης.  

Τι θα γίνει αν αύριο δεν υπάρχουν χρήματα για υγρό ήλιο ή άζωτο σε μηχανήματα που πρέπει να είναι διαρκώς γεμάτα; Με νύχια και με δόντια προσπαθούμε να κρατήσουμε την καλή εικόνα του Ιδρύματος. Πώς θα κρατήσουμε ξένους ερευνητές από την Αγγλία, την Ισπανία και την Ουκρανία, που βρίσκονται εδώ για έμμισθη μαθητεία... αν δεν πληρώνονται; Εκτιμώ ότι χώρες όπως η Τουρκία θα μας αφήσουν πίσω στην έρευνα. Ολες οι οικονομίες που τώρα ανθούν είχαν επενδύσει στην έρευνα», καταλήγει.

Μόλις πριν από λίγες ημέρες υπεγράφη το ένταλμα για την πληρωμή Ιανουαρίου, ενώ από τη μηνιαία μισθοδοσία, που αγγίζει τις 680.000 ευρώ (χωρίς επιδόματα και δώρα), το ΕΙΕ λαμβάνει «στο χέρι» 91.300 ευρώ λιγότερα, δηλαδή 588.700 ευρώ. «Εκτός από το ζήτημα της καταβολής της μισθοδοσίας, οι συνθήκες δημιουργούν εμπόδια στη διεκπεραίωση έργων εξωτερικής χρηματοδότησης από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, τα κοινοτικά πλαίσια στήριξης, την εγχώρια βιομηχανία και ιδιώτες», εξηγεί στην «Κ» ο αντιπρόεδρος του ΕΙΕ, καθηγητής Πασχάλης Κιτρομηλίδης. 

Για το 2011, ο εγκεκριμένος τακτικός προϋπολογισμός από τη Γενική Γραμματεία Ερευνας και Τεχνολογίας –που πλέον υπάγεται στο υπουργείο Παιδείας– ανέρχεται στα 9,11 εκατ. ευρώ (8,41 εκατ. ευρώ για το ΕΙΕ και 700.000 ευρώ για το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης). Ετερες πηγές χρηματοδότησης του ΕΙΕ αποτελούν έσοδα από την εκμετάλλευση ακίνητης περιουσίας του και από εξωτερική χρηματοδότηση ερευνητικών έργων που υλοποιεί. «Την τελευταία δεκαετία, όμως, η τακτική επιχορήγηση δεν καλύπτει ούτε τη μισθοδοσία, πόσω μάλλον τα λειτουργικά έξοδα», συμπληρώνει. Πρόσφατα έχουν διατυπωθεί αιτήματα συνάντησης με τον υφυπουργό Παιδείας, κ. Γιάννη Πανάρετο. Σε επικοινωνία της «Κ» με το γραφείο του υφυπουργού δόθηκε η εξήγηση πως το πρόγραμμά του είναι επιβαρυμένο και στο εγγύς μέλλον θα υπάρξει επικοινωνία...