Πιστεύω απ τους 12 Βρετανούς και οι 12 είναι μέσα,απ τους άλλους οι μισοί τουλάχιστον θα είναι εκτός φυλακής https://t.co/bWaTzj6gYx
— Miltiadis Benakis (@BenakisM) January 10, 2025
Αυτός ο γλυκούλης Πακιστανούλης που αποπειράθηκε να βιάσει μια 14χρονη, απορεί που πήγαν να τον συλλάβουν: - Στη θρησκεία μου αυτό επιτρέπεται!
— Θάνος Τζήμερος (@ThanosTzimeros) January 10, 2025
- Ναι αλλά εδώ είναι Αγγλία.
- Εγώ έναν μόνο νόμο αναγνωρίζω: τη Σαρία!
Σε λίγο καιρό, όπως πάει, τη Σαρία θα αναγνωρίζει και ολόκληρο… https://t.co/WOwCWqktqy
Αναφέρομαι συχνά στον «ευρωπαϊκό πολιτισμό». Στη δύναμή του και τις αδυναμίες του, στις απειλές που δέχεται και από άλλους πολιτισμούς, αλλά και από το εσωτερικό του. Αναγνώστες μού ζητούν να ορίσω πώς αντιλαμβάνομαι και πώς ορίζω αυτό που αποκαλώ «ευρωπαϊκό πολιτισμό».
Ζητώ την επιείκειά τους. Θα ήμουν τουλάχιστον υπερφίαλος αν τολμούσα να ορίσω επιστημονικά τι εννοώ. Οταν αναφέρομαι στον «ευρωπαϊκό πολιτισμό», στο μυαλό μου δημιουργείται ένα σύμπλεγμα από διαβάσματα, εικόνες, αισθήματα και εντελώς πεζά και καθημερινά βιώματα. Από τον Βίκτωρα Ουγκώ και τον Ντίκενς ή τον Ντοστογιέφσκι έως τις τοιχογραφίες του Μιχαήλ Αγγέλου και τους πίνακες του Βαν Γκογκ, κι από κει έως την ημέρα που έδειξα το ελληνικό διαβατήριό μου σε έναν Γάλλο αστυνομικό στο αεροδρόμιο και απλώς μου ένευσε να περάσω, χωρίς να με ρωτήσει για ποιον λόγο και πόσο χρόνο θέλω να μείνω στη χώρα του.
Τι είναι αυτός ο πολιτισμός που φιλοξενεί τόσες διαφορετικές γλώσσες, τόσους διαφορετικούς λαούς με τόσο διαφορετικά ήθη και έθιμα;
Πώς μπορεί να συνυπάρξει ο Ελληνας νησιώτης της Αμοργού με τον Νορβηγό νησιώτη;
Από την Ισπανία έως τη Φινλανδία η Ευρώπη είναι ένα μωσαϊκό από «κουλτούρες».
Πώς αλλιώς να το πεις; Να το πεις «καλλιέργειες»;
Στη γλώσσα μας η λέξη έχει χάσει τη σημασία της από τότε που μετονομάσαμε τους «καλλιεργημένους» σε «κουλτουριάρηδες». Κι όμως, η λέξη «κουλτούρα» προέρχεται από το λατινικό colere, κοινώς καλλιεργώ. Ο πρώτος που το χρησιμοποίησε για τα πνευματικά ζητήματα ήταν ο Κικέρων: cultura animi, όπως θα λέγαμε σήμερα για ένα καλλιεργημένο πρόσωπο.
Ζητώ συγγνώμη για τις λόγιες αναφορές, όμως μου είναι απαραίτητες για να στοιχειοθετήσω την επιχειρηματολογία μου.
Ναι, η Ευρώπη είναι ένα μωσαϊκό από «καλλιέργειες». Από τη μαγειρική, έως τα ήθη και τα έθιμα που ορίζουν τις συμπεριφορές των πληθυσμών της. Αλλο η παέγια, άλλο το πιτόγυρο και άλλο ο μπακαλιάρος στην Πορτογαλία. Και σε ανώτερο επίπεδο: άλλο ο καθολικισμός, άλλο ο προτεσταντισμός και άλλο η ορθοδοξία. Ομως, και τα τρία δόγματα, παρά τις ουσιαστικές διαφορές τους, ταυτίζονται στην πίστη στον Χριστιανισμό. Οπως και η ευρωπαϊκή καλλιέργεια, ασχέτως γλώσσας ή ηθών, ταυτιζόταν στην αναφορά στον ελληνορωμαϊκό κόσμο και τις αξίες του. Ο Πλάτων, ο Αριστοτέλης, ο Σοφοκλής και ο Κικέρων ήσαν κοινές αξίες στις οποίες αναφέρονταν, και κρίνονταν, οι «κουλτούρες».
Αυτή είναι η απάντηση σε όσους υποστηρίζουν πως ο ευρωπαϊκός πολιτισμός οφείλει να εντάξει στην επικράτειά του άλλους πολιτισμούς οι οποίοι είναι ξένοι προς τις αξίες του. Εννοώντας άλλες κουλτούρες. Η ευρωπαϊκή καλλιέργεια, μέσα από τις αναφορές της στον χριστιανικό και τον ελληνορωμαϊκό κόσμο έχει οδηγηθεί στην ανάληψη ορισμένων ευθυνών απέναντι στις κοινωνίες που την υιοθετούν. Θα αναφέρω την ανεξιθρησκεία, τα δικαιώματα του ατόμου, την ισότητα των φύλων, την πολιτισμική ανεκτικότητα. Ας μην ξεχνάμε ότι ο ευρωπαϊκός πολιτισμός πρώτος αναγνώρισε την ύπαρξη άλλων πολιτισμών εκτός των ορίων του. Οι μουσουλμάνοι, που προσπαθούν να ενταχθούν στον ευρωπαϊκό πολιτισμό, δεν μπορούν να ενταχθούν παρά μόνον με τη διαφορετική τους «κουλτούρα», η οποία όμως υπόκειται στις αξίες του ευρωπαϊκού πολιτισμού. Η Σαρία είναι θέμα πολιτισμού.
Στα ελληνικά δεν κάνουμε τη διάκριση ανάμεσα σε «κουλτούρα» και «πολιτισμό». Οπως δεν κάνουμε τη διάκριση ανάμεσα στη Repubblica και τη Δημοκρατία. Γι’ αυτό εμείς λέμε «πολυπολιτισμική κοινωνία», τη στιγμή που στις ευρωπαϊκές γλώσσες την αποκαλούν «multicultural». Χωρίς αυτό να σημαίνει ότι και στις ευρωπαϊκές κοινωνίες δεν υπάρχει η σύγχυση ανάμεσα στην «κουλτούρα» και τον «πολιτισμό».
Μάλλον επειδή η πολιτισμική δύναμη της Ευρώπης έχει εξασθενήσει.
Εχει χάσει τις αντιστάσεις της;
Ή μήπως έχει υπονομεύσει η ίδια τις αντιστάσεις της καταπονημένη από την προσπάθεια να αντισταθεί, κυρίως όμως παραδομένη στις ενοχές της απέναντι στο παρελθόν της και το αίσθημα της υπεροχής της. Γιατί πρέπει να αισθάνομαι ενοχές για τον Παρθενώνα, τον Λεονάρντο ντα Βίντσι, τον Μπετόβεν ή τον Γκαίτε;
Οταν λέμε «ευρωπαϊκός πολιτισμός» αυτούς εννοούμε.
Πρώτοι και καλύτεροι οι «πρωτοπόροι» της σύγχρονης τέχνης που προσπαθούν να τους «αποδομήσουν». Τίποτε φοβερό. Προτιμούμε τις «κουλτούρες» μας από τον πολιτισμό μας.
Γι’ αυτό και…
τους καλλιεργημένους τους ονομάσαμε κουλτουριάρηδες.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου