Αγρότης μόνος ψάχνει την τεχνική λύση και όχι τις π@π@ριές της ευφυούς γεωργίας. pic.twitter.com/u33LTW5vzF
— Stamatis Zacharos (@SZacharos) December 11, 2025
ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΟ
Ποιον ακριβώς εκπροσωπούν όσοι αγρότες έχουν στήσει μπλόκα, εκτός από τον εαυτό τους;
Ποιος άραγε τους εξέλεξε για να τον αντιπροσωπεύουν;
Τα 6.000 τρακτέρ αποτελούν ασφαλώς εντυπωσιακό τηλεοπτικό θέαμα, αλλά σε πόσους τάχα αγρότες αντιστοιχούν; Σε ποιο ποσοστό του συνόλου;
Ελάχιστοι από τους επώνυμους πρωταγωνιστές που εμφανίζονται στις κάμερες και στα ρεπορτάζ έχουν ή επικαλούνται κάποια θεσμική ιδιότητα. Είναι δηλαδή πρόεδροι τοπικού αγροτικού συλλόγου ή συνεταιρισμού ή μίας από τις καίριες δευτεροβάθμιες οργανώσεις που ελέγχει το ΚΚΕ: τις λεγόμενες «ενωτικές» ομοσπονδίες αγροτικών συλλόγων Λάρισας, Καρδίτσας, Ημαθίας.
Τον «παλιό καλό καιρό», τους αγρότες ως σύνολο εκπροσωπούσε από το 1935 η Πανελλήνια Συνομοσπονδία Ενώσεων Γεωργικών Συνεταιρισμών (ΠΑΣΕΓΕΣ). Hρθε όμως το ΠΑΣΟΚ και την οδήγησε σε πλήρη απαξίωση και τελικά σε χρεοκοπία και διάλυση.
Σε βιβλίο μου του 1988 («Μεταξύ Πιτυοκάμπτη και Προκρούστη: Οι επαγγελματικές οργανώσεις στη σημερινή Ελλάδα») είχα περιγράψει και αναλύσει την εξέλιξη αυτή, βασισμένος και σε μεγάλη εμπειρική έρευνα στην οποία μετείχαν δεκάδες φοιτητές μου.
Με υπουργό Γεωργίας αρχικά τον Κ. Σημίτη (πριν γίνει «εκσυγχρονιστής»), μεταμορφώθηκαν οι συνεταιρισμοί (Ν.1257 και ύστερα Ν.1541) από οικονομικές οργανώσεις σε εκλογικούς μηχανισμούς εξαρτημένους παρασιτικά από κρατικές επιδοτήσεις. Eγινε υποχρεωτική η αρχαϊκή δομή τριών επάλληλων αυθύπαρκτων επιπέδων (πρωτοβάθμιο, δευτεροβάθμιο, τριτοβάθμιο). Eγινε επίσης υποχρεωτική η απλή αναλογική ως εκλογικό σύστημα, προκαλώντας την ολοκληρωτική κατάληψη των οργανώσεων από καθαρά κομματικές παρατάξεις.
Το 1993, η κυβέρνηση Κ. Μητσοτάκη κατάργησε την αναλογική στους συνεταιρισμούς και καθιέρωσε πλειοψηφικό εκλογικό σύστημα (Ν.2169). Μετά τις εκλογές, η νέα κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ επανέφερε αμέσως την απλή αναλογική. Ωστόσο, το 2000 η κυβέρνηση Κ. Σημίτη κατάργησε και πάλι την αναλογική και επέβαλε ως υποχρεωτικό σύστημα το πλειοψηφικό με ενιαίο ψηφοδέλτιο. Στην ουσία, επρόκειτο για επιστροφή στα ισχύοντα προ του 1981. Χρειάστηκαν δηλαδή σχεδόν είκοσι χρόνια και η διασπάθιση τεράστιων ποσών για να αντιληφθούν επιτέλους στο ΠΑΣΟΚ ότι «οι συνεταιρισμοί δεν είναι συνδικαλιστικά όργανα, είναι επιχειρήσεις», όπως είπε ο τότε υπουργός Γεωργίας Γ. Ανωμερίτης.
Από το 1981, με υπουργό Γεωργίας τον Κ. Σημίτη οι συνεταιρισμοί είχαν εξελιχθεί σε πίθους των Δαναΐδων, που καταβρόχθιζαν τεράστια ποσά, συμβάλλοντας σημαντικά στο δημόσιο έλλειμμα και στη χρεοκοπία της χώρας. Ως πρωθυπουργός πλέον, ο ίδιος κατήγγειλε το 1997 τον εκτροχιασμό των συνεταιρισμών (χωρίς ίχνος αυτοκριτικής).
Μόλις το 2011 υποχρεώθηκε πλέον το ΠΑΣΟΚ να επιχειρήσει μία εξυγίανση με τον Ν.4015, επιβάλλοντας συγχωνεύσεις και διάλυση όσων οργανώσεων ήσαν μόνο σφραγίδες για την απορρόφηση επιδοτήσεων. Τελικά, τέθηκε σε εκκαθάριση και διαλύθηκε η ίδια η ΠΑΣΕΓΕΣ.
Τη διαδέχθηκε τυπικά η Εθνική Ενωση Αγροτικών Συνεταιρισμών (ΕΘΕΑΣ), που ιδρύθηκε το 2022 σύμφωνα με τις διατάξεις του Ν.4673/2020, ως δευτεροβάθμια ομοσπονδία – πανελλαδικής όμως εμβέλειας. Με συνεταιρισμούς-μέλη που μόλις ξεπερνούν τους 300, η ΕΘΕΑΣ ασφαλώς δεν είναι σε θέση να εκπροσωπήσει το σύνολο των αγροτών, όπως άλλοτε η ΠΑΣΕΓΕΣ, που είχε περίπου 6.000 συνεταιρισμούς με μισό εκατομμύριο ενεργά μέλη το 1987.
Η Εθνική Ενωση Αγροτικών Συνεταιρισμών αποδείχθηκε εντελώς ανίκανη να ηγηθεί των κινητοποιήσεων. Ολα τα κόμματα φρόντισαν να μην υπάρχει έγκυρος και φερέγγυος συνομιλητής εκ μέρους του συνόλου των αγροτών.
Με δελτίο τύπου στις 4 Δεκεμβρίου, η ΕΘΕΑΣ ισχυρίζεται ότι τα μπλόκα αποτελούν συνέχεια μίας πορείας που ξεκίνησε ήδη από τις 11 Νοεμβρίου, με το «ενωτικό» συλλαλητήριο που διοργάνωσε η ίδια στην Αθήνα. Στη συνέχεια, ωστόσο, αποδείχθηκε εντελώς ανίκανη να ηγηθεί των κινητοποιήσεων, που πέρασαν στον έλεγχο στελεχών και οργανώσεων του ΚΚΕ.
Την πρωτοκαθεδρία των συνεταιρισμών και της ΠΑΣΕΓΕΣ στην εκπροσώπηση των αγροτών είχαν επιχειρήσει να ανατρέψουν από κοινού ΠΑΣΟΚ και ΚΚΕ μέσω των αγροτικών συλλόγων και της Γενικής Συνομοσπονδίας Αγροτικών Συλλόγων Ελλάδας (ΓΕΣΑΣΕ), που ίδρυσαν το 1977.
Ακολούθησε η Ν.Δ. ιδρύοντας τη δική της Συνομοσπονδία Δημοκρατικών Αγροτικών Συλλόγων Ελλάδος (ΣΥΔΑΣΕ) το 1985.
Ωστόσο, ούτε η ΓΕΣΑΣΕ ούτε η ΣΥΔΑΣΕ ούτε και οι δύο μαζί κατάφεραν να αποκτήσουν το μέγεθος και τους πόρους που θα επέτρεπαν να υποσκελίσουν την ΠΑΣΕΓΕΣ. Εσβησαν αθόρυβα μαζί της.
Από την πλευρά του, το ΚΚΕ δεν κατάφερε ποτέ να πάρει τον έλεγχο της ΓΕΣΑΣΕ, όπως φιλοδοξούσε. Επένδυσε όμως σε δικές του «ενωτικές» ομοσπονδίες αγροτικών συλλόγων σε κατεξοχήν στρατηγικά σημεία, όπως η Λάρισα και η Καρδίτσα, διατηρώντας δυνάμεις και σε άλλες περιοχές.
Είναι χαρακτηριστική η θριαμβευτική υποδοχή του Δ. Κουτσούμπα από σύσσωμο το προεδρείο της Ενωτικής Ομοσπονδίας Αγροτικών Συλλόγων Καρδίτσας, καθώς και η εμφατική ταύτισή του μαζί τους: «Εμείς στηρίζουμε ό λ α τα αιτήματά σας […] και βέβαια στηρίζουμε και τις μορφές του αγώνα, με τα μπλόκα…».
Το ΚΚΕ είναι λοιπόν η μόνη οργανωμένη και συντονισμένη παρουσία σε πανελλαδική κλίμακα πίσω από τη φαινομενική αναρχία των μπλόκων, όπως και άλλες φορές (λ.χ. το 2016).
Ετσι εξηγείται π.χ. η προαναγγελία από τον πρόεδρο της Ενωτικής Ομοσπονδίας Λάρισας των κινητοποιήσεων σε άλλες περιοχές, με την αποκαλυπτική παρατήρηση: «Το σχέδιο της πανελλαδικής των μπλόκων εξελίσσεται με θαυμαστή ακρίβεια» («K» 7.12.25).
Το σχέδιο; Ποιος το εκπόνησε άραγε;
Ετσι εξηγείται άλλωστε και…
η παράξενη απροθυμία διαπραγμάτευσης με την κυβέρνηση, αφού όλα τα κόμματα φρόντισαν να μην υπάρχει έγκυρος και φερέγγυος συνομιλητής εκ μέρους του συνόλου των αγροτών. Αντίθετα με τα μπλόκα, αυτό είναι κάτι που υπερβαίνει τις δυνατότητες του ΚΚΕ.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου