Για να θυμούνται οι παλιοί και να μαθαίνουν οι νέοι.
— George Lee (@Harhalas) November 6, 2024
Ο αριστερός που έκανε πορεία προς την αμερικανική πρεσβεία. #Τραμπ #εκλογες_ΗΠΑ pic.twitter.com/ZM0n8pFFd1
Toυ Σάκη Μουμτζή
Μετά τον εμφύλιο πόλεμο ήταν λογικό οι ηττημένοι να προσπαθήσουν, στο μέτρο των ελάχιστων δυνάμεών τους, να καλλιεργήσουν κλίμα αντιαμερικανισμού στην Ελλάδα. Αυτή η προσπάθειά τους δεν οφειλόταν μόνο στο γεγονός πως θεωρούσαν τους Αμερικανούς βασικούς υπεύθυνους της ήττας τους, αλλά κυρίως στην εμφάνιση του Ψυχρού Πολέμου. Η Αριστερά σε όλη την Ευρώπη τάχθηκε υπό τις διαταγές του παγκόσμιου καθοδηγητικού κέντρου, που ήταν η Μόσχα.
Οι δυνάμεις της ηττημένης Αριστεράς στην Ελλάδα ήταν ισχνές και ο αντιαμερικανισμός περιορίστηκε στον χώρο τους. Το έτος-τομή ήταν το 1954, όταν η κυβέρνηση Παπάγου θεώρησε σκόπιμο να ανακινήσει το Κυπριακό ζήτημα, κάτι που συγκινούσε πρωτίστως το συντηρητικό ακροατήριο. Η απογοήτευση από τη στάση των συμμάχων και φίλων Αμερικανών ήταν μεγάλη και ο αντιαμερικανισμός εισχώρησε και στο φιλελεύθερο-συντηρητικό στρατόπεδο, κλονίζοντας μία από τις σταθερές των νικητών του Εμφυλίου, τον γεωπολιτικό προσανατολισμό της Ελλάδας. Για αυτό και ο Κωνσταντίνος Καραμανλής, με τη στρατηγική ματιά του, αντιλήφθηκε πως ένα ζήτημα που ανέκυψε ακαίρως έπρεπε να διευθετηθεί εγκαίρως, για να μην υπάρξουν καταστροφικές συνέπειες για τη χώρα.
Ο αντιαμερικανισμός έλαβε κατακλυσμιαία μορφή λόγω της στήριξης στη δικτατορία και κυρίως λόγω της κυνικής στάσης των ΗΠΑ στην κυπριακή τραγωδία. Η Ελλάδα, λόγω δικτατορίας, δεν έζησε τον δικό της Μάη του ’68 ούτε συγκλονίστηκε από τις αντιαμερικανικές διαδηλώσεις για το Βιετνάμ. Η πτώση της χούντας άνοιξε το καπάκι της χύτρας και βγήκε από μέσα μια συσσωρευμένη οργή και θυμός μιας εικοσαετίας.
Μέχρι την κατάρρευση των κομμουνιστικών καθεστώτων ο αντιαμερικανισμός ήταν ένα μόνιμο παρακολούθημα της εσωτερικής πολιτικής ζωής της πατρίδας μας, με σχετική αυτονομία από το γενικότερο διεθνές πλαίσιο του Ψυχρού Πολέμου. Είναι αξιοσημείωτο πως μετά την πολιτική και ιδεολογική ήττα της παγκόσμιας Αριστεράς (1989-1991), που ήταν και νίκη των φιλελεύθερων δημοκρατιών της Δύσης, δεν έγινε καμιά προσπάθεια στην Ελλάδα να συγκροτηθεί, μέσα στον ευρύτερο νεοδημοκρατικό χώρο, ένα φιλοαμερικανικό ρεύμα που θα αντέστρεφε μια πορεία δεκαετιών. Ισως γιατί και αυτός ο χώρος ήταν επιφυλακτικός, καταστατικά, στην αμερικανική πολιτική.
Τον Κωνσταντίνο Καραμανλή δεν μπορούμε να τον χαρακτηρίσουμε φιλοαμερικανό.
Σε αυτήν την ατμόσφαιρα της δεκαετίας του 1990 συνέβαλαν και οι βομβαρδισμοί της Σερβίας, σε ένα έθνος ομόθρησκο, που ανανέωσαν το κλίμα του αντιαμερικανισμού στο οποίο προσχώρησαν και συλλογικότητες του συντηρητικού χώρου, συνεπικουρούμενες και από την ιστορική εμμονή τους για το ξανθό γένος.
Το αξιοπερίεργο είναι πως όλα αυτά τα χρόνια του σκληρού αντιαμερικανισμού η ελληνική κοινωνία επεδίωκε τον εξαμερικανισμό της στον τρόπο ζωής, καθώς…
ήταν συνδεδεμένος με τις ανέσεις σε μια καθημερινότητα δύσκολη για τους πολλούς, ενώ στον πολιτιστικό τομέα οι ταινίες του Χόλιγουντ και οι φωνές διάσημων Αμερικανών τραγουδιστών κυριαρχούσαν σε μια νεολαία που συγχρόνως διαδήλωνε για το Κυπριακό. Δυσερμήνευτες αντιφάσεις σε μια κοινωνία υπό μετάβαση.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου