Οι Ανιχνεύσεις αναδημοσίευσαν ένα ενδιαφέρον κείμενο από το Le Figaro (link στο τέλος της ανάρτησης) που παίρνει αποσπάσματα από το εμβληματικό βιβλίο του Σάμουελ Χάντιγκτον για τη σύγκρουση των πολιτισμών, τα προβάλλει στο σήμερα και ερμηνεύει γεγονότα. Και τα ερμηνεύει πειστικά.
Πιστεύω και εγώ ότι οι συγκρούσεις έχουν περισσότερο πολιτισμικό υπόβαθρο και λιγότερο διακρατικό.
Όταν πρωτοκυκλοφόρησε το βιβλίο του Χάντιγκτον (1996) το είχα διαβάσει (κάλυπτα, τότε, για την ΕΡΤ3 τους πολέμους στη Γιουγκοσλαβία και η μόνιμη επωδός ήταν η πολιτισμική τους διάσταση, οπότε, το βιβλίο αποτέλεσε καλό εργαλείο για να εμβαθύνουμε στην υπόθεση.) Αλλά πέρασαν αρκετά χρόνια από τότε και εκείνο που μου έμεινε είναι πως ο Χάντιγκτον βάζει δεν βάζει την Ελλάδα στη δύση. Η συμπαράταξη, σε λαϊκό επίπεδο, με τους Σέρβους σε εκείνον τον πόλεμο αποτέλεσε ένα από τα στοιχεία αμφισβήτησης του δυτικού προσανατολισμού της Ελλάδας.
Βασικό στοιχείο διαχωρισμού δύσης- ανατολής ήταν για τον Χάντιγκτον η ορθοδοξία. Μεταξύ των στοιχείων που καθορίζουν τον δυτικό πολιτισμό ο Χάντιγκτον θεωρεί τον ρωμαιοκαθολικισμό και ό,τι συγκροτεί την δυτική ρωμαιοκαθολική ιστορία (φεουδαρχία, αναγέννηση, μεταρρύθμιση, διαφωτισμός αποικιοκρατία).
Την ορθοδοξία την κατατάσσει στην Ανατολή. Αλλά όχι, τόσο την ελληνική ορθοδοξία με την οποία ασχολείται ελάχιστα, αν θυμάμαι καλά. Ως ορθοδοξία, που την κατατάσσει στην Ανατολή, θεωρεί την ρωσική ορθοδοξία. Με αυτήν ασχολείται, κυρίως.
Από την κατάταξη αυτή προκύπτουν πολλά ερωτήματα:
-Διαφέρει η ελληνική από την ρωσική ορθοδοξία σε ό,τι αφορά το πολιτισμικό παράδειγμα όχι τις θεολογικές διαφορές;
-Όταν οι δυτικοί επιστήμονες κατατάσσουν την Ελλάδα στην Ανατολή με βάση τι την κατατάσσουν;
Αρκεί η ορθοδοξία;
Είναι η ορθοδοξία η μόνη κυρίαρχη διάσταση που καθορίζει τον ελληνικό πολιτισμό και την ελληνική ταυτότητα;
Η αρχαιοελληνική διάσταση είναι υπαρκτή στον σύγχρονο ελληνικό πολιτισμό ή κυριαρχεί η ορθοδοξία;
Δεν λαμβάνεται υπόψιν στον καθορισμό του προσανατολισμού ενός λαού;
Και σε άλλες μελέτες δυτικών επιστημόνων που αναζητούν την ταυτότητα της Ευρώπης, αμφισβητείται η ελληνική ένταξη στον ευρωπαϊκό πολιτισμό παρότι ένας από τους πυλώνες του ευρωπαϊκού πολιτισμού υπήρξε αναμφίβολα ο αρχαιοελληνικός.
Αμφισβητείται, κυρίως, το Βυζάντιο ως δυτική παράμετρος παρότι το Βυζάντιο υπήρξε η Ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία η οποία επιβίωσε 1000 χρόνια μετά την υποδούλωση της Ρώμης.
Το ερώτημα είναι γιατί το κάνουν αυτό οι δυτικοί επιστήμονες;
Δεν πιστεύω στις αγαθές προθέσεις των δυτικών επιστημόνων. Την πεποίθησή μου αυτή ενίσχυσε ο αγοραίος τρόπος με τον οποίο ο Μπέρτραντ Ράσελ αμφισβητεί τον Πλάτωνα στο δίτομο έργο του Ιστορία της Δυτικής Φιλοσοφίας.
Οι προσεγγίσεις πολλών δυτικών περιέχουν υποκειμενισμό και εμπάθεια κατά ενός πολιτισμού που δεν θέλουν να παραδεχθούν ότι επηρέασε καθοριστικά τον δικό τους.
Αν μου επιτρέπεται να προχωρήσω λίγο την σκέψη μου αμφισβητώ αρκετούς τομείς ανθρώπινου ενδιαφέροντος ως επιστήμες. Η ιστορική επιστήμη είναι μία από αυτές. Δεν έχει σημασία αν την αμφισβητώ ή όχι εγώ αλλά ξεφεύγει από τον ορισμό της επιστήμης κάτι που βασίζεται σε αφήγηση και σύνθεση των ΔΥΝΑΤΏΝ στοιχείων μέχρι τη στιγμή που τα ανακάλυψε ένας ερευνητής. Κάτω από τα στοιχεία που ανακάλυψε μπορεί να υπάρχουν άλλα τα οποία ανατρέπουν τις παραπάνω διαπιστώσεις του. Είναι αυτό επιστήμη;
Για να κάνω πιο προκλητικό το σχόλιο θεωρώ πως...
κανένα σύστημα αφήγησης δεν μπορεί να θεωρηθεί επιστήμη αν δεν εισάγει μαθηματικά τους κόλπους του.
Και εδώ θα σταματήσω. Γνωρίζω την απάντηση ότι τα μαθηματικά δεν είναι επιστήμη αλλά τεχνικό εργαλείο. Αλλά είναι μια απάντηση την οποία δίνουν όσοι δεν θέλουν να αποδεχθούν τον καταλυτικό ρόλο τους στην συγκρότηση της δικής τους επιστήμης. Όπως οι δυτικοί επιστήμονες.
Διαβάστε το κείμενο για τον Χάντινγκτον. Είναι ενδιαφέρον.
SAMUEL HUNTINGTON:ΠΡΟΦΗΤΗΣ ΤΩΝ ΣΥΓΚΡΟΥΣΕΩΝ ΤΟΥ 21ΟΥ ΑΙΩΝΟΣ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου