Η γενικά αποδεκτή πεποίθηση, η «συμβατική σοφία» όπως την αποκαλούν οι Αγγλοσάξονες, είναι ότι ο Vladimir Putin υπολόγισε λάθος πριν εισβάλει στην Ουκρανία.
- Πίστευε ότι οι Ρωσόφωνοι Ουκρανοί θα καλωσόριζαν τα στρατεύματά του. Δεν το έκαναν.
- Σκέφτηκε ότι θα ανέτρεπε γρήγορα την κυβέρνηση του Volodymyr Zelensky. Δεν έγινε.
- Θεώρησε ότι θα διχάσει το ΝΑΤΟ. Αντιθέτως, το ένωσε.
- Νόμιζε ότι είχε προστατεύσει καλά την οικονομία του έναντι των κυρώσεων. Δεν ισχύει.
- Πίστευε ότι οι Κινέζοι θα τον βοηθούσαν. Προς το παρόν, εκείνοι αντισταθμίζουν τα οφέλη τους.
- Πίστευε τέλος ότι ο εκσυγχρονισμένος στρατός του θα έκανε κιμά τις ουκρανικές δυνάμεις. Ωστόσο, αντ’ αυτού οι Ουκρανοί φτιάχνουν κιμά από το στρατό του, τουλάχιστον σε ορισμένα μέτωπα.
Οι λανθασμένοι υπολογισμοί του Putin εγείρουν ερωτήματα σχετικά με τη στρατηγική του κρίση αλλά και την ψυχική του κατάσταση. Ποιος άραγε τον συμβουλεύει; Υπάρχει κανείς; Έχει χάσει την επαφή του με την πραγματικότητα; Είναι σωματικά ασταθής; Διανοητικά;
Η Condoleezza Rice έχει ήδη προειδοποιήσει: «Δεν ελέγχει τα συναισθήματά του. Κάτι είναι λάθος».
Οι πολιορκίες της Μαριούπολης και του Χάρκοβο από τη Ρωσία -δύο κατ’ εξοχήν ρωσόφωνες πόλεις που ο Ρώσος πρόεδρος ισχυρίζεται ότι «απελευθερώνονται» από την ουκρανική καταπίεση- μοιάζουν σήμερα με αυτό που έκαναν οι Ναζί στη Βαρσοβία και με αυτό που έκανε ο ίδιος ο Putin στο Grozny, την πρωτεύουσα της Τσετσενίας.
Αρκετοί αναλυτές συνέκριναν τον Πούτιν με έναν αρουραίο, πιο επικίνδυνο τώρα που δεν έχει πλέον τον έλεγχο των γεγονότων. Θέλουν να του προσφέρουν μια ασφαλή διέξοδο από τη δύσκολη θέση που φέρεται να δημιούργησε για τον εαυτό του. Εξ ου και η σχεδόν καθολική περιφρόνηση για τον Joe Biden που είπε στην Πολωνία: «Για όνομα του Θεού, αυτός ο άνθρωπος δεν μπορεί να παραμείνει στην εξουσία».
Η γενικά αποδεκτή πεποίθηση για όλα τα παραπάνω είναι απολύτως εύλογη. Διαθέτει το πλεονέκτημα ότι δικαιώνει τη στρατηγική της Δύσης να υποστηρίζει αμυντικά την Ουκρανία. Και οδηγεί προς το συμπέρασμα ότι το καλύτερο αποτέλεσμα είναι αυτό στο οποίο ο Putin βρίσκει κάποια διέξοδο που σώζει και τον ίδιο: Επιπλέον ουκρανικό έδαφος, μία ουκρανική υπόσχεση ουδετερότητας και άρση ορισμένων από τις κυρώσεις.
Τι γίνεται όμως αν η γενικά αποδεκτή πεποίθηση είναι λάθος;
Τι κι αν η Δύση εμπαίζεται από τον Putin για άλλη μια φορά;
Ενδείξεις αυτής της συμπεριφοράς μπορεί να βρει κανείς σε μια δυνατή ανάμνηση από την Carlotta Gall των Times σχετικά με την πολιορκία του Grozny από τη Ρωσία, κατά τον πρώτο πόλεμο της Τσετσενίας στα μέσα της δεκαετίας του 1990. Στις πρώτες φάσεις του πολέμου, Τσετσένοι μαχητές εξαφάνισαν μια ρωσική τεθωρακισμένη ταξιαρχία, εντυπωσιάζοντας τη Μόσχα. Οι Ρώσοι ανασυντάχθηκαν και εξαφάνισαν το Grozny από μακριά, χρησιμοποιώντας πυροβολικό και αεροπορική δύναμη.
Η Ρωσία δείχνει να λειτουργεί υπό το ίδιο πρίσμα σήμερα. Όταν οι δυτικοί στρατιωτικοί αναλυτές υποστηρίζουν ότι ο Putin δεν μπορεί να κερδίσει στρατιωτικά στην Ουκρανία, αυτό που πραγματικά εννοούν είναι ότι δεν μπορεί να κερδίσει «καθαρά». Όμως, από πότε ο Putin έπαιξε «καθαρά»;
«Υπάρχει ένα ολόκληρο επόμενο στάδιο στο “βιβλίο” του Putin, το οποίο είναι πολύ γνωστό στους Τσετσένους», γράφει η Carlotta Gall. «Καθώς τα ρωσικά στρατεύματα απέκτησαν τον έλεγχο στο έδαφος στην Τσετσενία, συνέτριψαν κάθε περαιτέρω διαφωνία με συλλήψεις και στρατόπεδα συγκέντρωσης και στρέφοντας και ενδυναμώνοντας τοπικούς προστατευόμενους και συνεργάτες».
Ας υποθέσουμε για μια στιγμή ότι ο Putin δεν σκόπευε ποτέ να κατακτήσει ολόκληρη την Ουκρανία: Ότι, από την αρχή, οι πραγματικοί του στόχοι ήταν τα ενεργειακά πλούτη της ανατολικής Ουκρανίας, τα οποία περιέχουν τα δεύτερα μεγαλύτερα γνωστά αποθέματα φυσικού αερίου της Ευρώπης (μετά τη Νορβηγία).
Συνδυάστε αυτό με τις προηγούμενες εδαφικές προσαρτήσεις της Ρωσίας στην Κριμαία (η οποία έχει τεράστια υπεράκτια ενεργειακά πεδία) και στις ανατολικές επαρχίες του Λουχάνσκ και του Ντόνετσκ (που περιέχουν μέρος ενός τεράστιου κοιτάσματος σχιστολιθικού αερίου), καθώς και με την προσπάθεια του Ρώσου προέδρου να ελέγξει το μεγαλύτερο μέρος ή το σύνολο της ακτογραμμής της χώρας και τότε η μορφή των φιλοδοξιών του Putin γίνεται σαφής. Ενδιαφέρεται λιγότερο για την επανένωση του ρωσόφωνου κόσμου και περισσότερο για την εξασφάλιση της ενεργειακής κυριαρχίας της Ρωσίας.
«Υπό το πρόσχημα της εισβολής, ο Putin εκτελεί μια τεράστια ληστεία», δήλωσε ο Καναδός ειδικός σε θέματα ενέργειας David Knight Legg. Όσο για το τι θα έχει απομείνει στην υπόλοιπη Ουκρανία, αυτό πιθανότατα θα γίνει μια υπόθεση κοινωνικής πρόνοιας για τη Δύση, η οποία θα βοηθήσει στην επανεγκατάσταση των προσφύγων σε νέα σπίτια εκτός του ρωσικού ελέγχου.
Με τον καιρό, μια φιγούρα σαν τον Ούγγρο Viktor Orban θα μπορούσε να αναλάβει την προεδρία της Ουκρανίας, μιμούμενος το στυλ της πολιτικής που προτιμά ο Putin στους γείτονές του. Εάν αυτή η ανάλυση είναι σωστή, τότε ο Putin δεν φαίνεται να είναι ο χαμένος που δεν υπολογίζει σωστά σύμφωνα με τους επικριτές του.
Έχει επίσης νόημα η στρατηγική του να στοχεύει αμάχους. Περισσότερο από έναν απλό τρόπο αντιστάθμισης για την ανικανότητα των ρωσικών στρατευμάτων, η μαζική επίθεση σε αμάχους ασκεί τεράστια πίεση στον Zelensky να...
συμφωνήσει στα ίδια πράγματα που απαιτούσε ανέκαθεν ο Putin: Εδαφικές παραχωρήσεις και ουδετερότητα της Ουκρανίας.
Η Δύση θα αναζητήσει επίσης οποιαδήποτε ευκαιρία για αποκλιμάκωση, ειδικά καθώς πείθουμε τους εαυτούς μας ότι ένας ψυχικά ασταθής Putin είναι έτοιμος να χρησιμοποιήσει πυρηνικά όπλα.
Εντός της Ρωσίας, ο πόλεμος έχει ήδη εξυπηρετήσει τους πολιτικούς σκοπούς του Putin. Πολλοί στην επαγγελματική μεσαία τάξη, οι άνθρωποι που συμπαθούν περισσότερο τους αντιφρονούντες όπως ο Aleksei Navalny, έχουν αυτοεξοριστεί. Τα απομεινάρια του ελεύθερου τύπου έχουν κλείσει, μάλλον για τα καλά.
Στο βαθμό που ο ρωσικός στρατός έχει ντροπιαστεί, είναι πιο πιθανό αυτό να οδηγήσει σε μια στοχευμένη εκκαθάριση από τα πάνω παρά σε μια ευρεία επανάσταση από τα κάτω. Και τέλος, ο νέος ενεργειακός πλούτος της Ρωσίας θα μπορούσε τελικά να τη βοηθήσει προκειμένου να χαλαρώσει από την επίπτωση των κυρώσεων.
Αυτή η εναλλακτική ανάλυση των κινήσεων του Putin ίσως να είναι λανθασμένη. Και πάλι, στον πόλεμο, την πολιτική και τη ζωή, είναι πάντα πιο σοφό να αντιμετωπίζεις τον αντίπαλό σου ως μια έξυπνη αλεπού και όχι ως τρελό ανόητο.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου