"Κόμμα = Ομάς ανθρώπων, ειδότων ν' αναγιγνώσκωσι και ν' αρθογραφώσιν εχόντων χείρας και πόδας υγιείς, αλλά μισούντων πάσαν εργασίαν, οίτινες ενούμενοι υπο ένα οιονδήποτε αρχηγόν, ζητούσι ν' αναβιβάσωσιν αυτόν δια παντός μέσου εις την έδραν πρωθυπουργού, ίνα παρέχη αυτοίς τα μέσα να ζώσι χωρίς να σκάπτωσι"
Εμμανουήλ Ροΐδης , Έλληνας πεζογράφος και κριτικός (1836-1904)


ΔΙΕΘΝΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗ: Στα ενδότερα των ΗΠΑ -Το Κολέγιο των Εκλεκτόρων και η σημασία του

 

Του Αλέξανδρου Σκούρα

Η εκλογική διαδικασία των Ηνωμένων Πολιτειών αποτελεί ένα σύνθετο και συχνά παρεξηγημένο σύστημα, όπου η ψήφος των πολιτών για τον Πρόεδρο δεν είναι άμεση, αλλά περνάει μέσα από το Κολέγιο των Εκλεκτόρων (Electoral College).

Η ιστορική του βάση, η λειτουργία του, αλλά και η συνεχής συζήτηση γύρω από την αναγκαιότητά του, θα έρθουν στο μικροσκόπιο της επικαιρότητας αυτή την εβδομάδα, λόγω των αμερικανικών εκλογών, οπότε σκόπιμο θα ήταν να παρουσιαστεί το ζήτημα από ιστορική και πολιτειακή σκοπιά.

Το Κολέγιο των Εκλεκτόρων ιδρύθηκε με σκοπό να εξασφαλίσει την ισορροπία μεταξύ της λαϊκής βούλησης και της ανάγκης προστασίας των πολιτειών από την κυριαρχία των πολυπληθέστερων περιοχών. Στα Federalist Papers, και συγκεκριμένα στο No. 68 που έγραψε ο Alexander Hamilton, αναφέρεται η σημασία της ύπαρξης ενός σώματος που θα μπορούσε να λειτουργεί ως φίλτρο για την εκλογή ηγετών, περιορίζοντας τον κίνδυνο από δημαγωγούς που θα μπορούσαν να εκμεταλλευτούν τις παρορμήσεις του λαού. Ο Hamilton υποστήριξε πως το σύστημα αυτό θα παρείχε μια ασφάλεια για την επιλογή του Προέδρου, προσφέροντας σταθερότητα και προστασία από τις ακραίες φωνές.

Ο James Madison, συγγραφέας του Federalist No. 10, έδωσε ιδιαίτερη έμφαση στην προστασία της δημοκρατίας από τις φατρίες (σήμερα θα λέγαμε τα ειδικά συμφέροντα) και τις διασπάσεις που θα μπορούσαν να απειλήσουν τη συνοχή του έθνους. Ο φόβος για την «τυραννία της πλειοψηφίας» ήταν υπαρκτός, και το Κολέγιο των Εκλεκτόρων δημιουργήθηκε για να διασφαλίσει ότι οι αποφάσεις λαμβάνονται όχι μόνο με βάση τη βούληση του λαού, αλλά και με τρόπο που διατηρεί την ομοσπονδιακή ισορροπία.

Εξηγώντας τον τρόπο της λειτουργίας του Κολεγίου των Εκλεκτόρων, το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ σε απόφαση του 2020 ανέφερε ότι: «Όταν οι Αμερικανοί ψηφίζουν για προεδρικούς υποψηφίους, οι ψήφοι τους στην πραγματικότητα αποσκοπούν στην επιλογή μελών του Εκλεκτορικού Σώματος, τα οποία κάθε Πολιτεία διορίζει με βάση τα αποτελέσματα της λαϊκής ψήφου. Οι Πολιτείες έχουν αναπτύξει μηχανισμούς για να διασφαλίσουν ότι οι εκλέκτορες που διορίζουν ψηφίζουν για τον προεδρικό υποψήφιο που προτιμούν οι πολίτες τους. Με δύο μερικές εξαιρέσεις, κάθε Πολιτεία διορίζει ένα σύνολο εκλεκτόρων που έχει επιλεγεί από το πολιτικό κόμμα του υποψηφίου που κέρδισε τη λαϊκή ψήφο της Πολιτείας. Οι περισσότερες Πολιτείες επίσης υποχρεώνουν τους εκλέκτορες να δεσμευτούν να υποστηρίξουν τον υποψήφιο του κόμματός τους. Σχετικά με το ζήτημα αυτό, 15 Πολιτείες υποστηρίζουν τους νόμους δέσμευσης με κάποιο είδος κυρώσεων. Σχεδόν όλες αυτές οι Πολιτείες αφαιρούν άμεσα έναν λεγόμενο ‘άπιστο εκλέκτορα’ από τη θέση του, αντικαθιστώντας τον με έναν αναπληρωτή, του οποίου η ψήφος καταγράφεται αντί του πρώτου. Μερικές Πολιτείες επιβάλλουν χρηματικό πρόστιμο σε οποιονδήποτε εκλέκτορα παραβαίνει τη δέσμευσή του.»

Αυτό το σύστημα, λοιπόν, εξασφαλίζει την εκπροσώπηση όλων των πολιτειών και παρέχει μια σταθερότητα που ενισχύει την ομοσπονδιακή φύση των ΗΠΑ. Παρόλο που ο ρόλος των εκλεκτόρων έχει υποβληθεί σε έντονη κριτική, το σκεπτικό της ύπαρξής τους είναι να λειτουργούν ως ένας ακόμη θεσμός που προστατεύει τη δημοκρατία από απότομες αλλαγές και συγκεντρωτικές αποφάσεις που θα μπορούσαν να προκύψουν με αιχμή του δόρατος την πλειοψηφική αρχή.

Με το πέρασμα του χρόνου, το Κολέγιο των Εκλεκτόρων έχει δεχθεί έντονες κριτικές, ειδικά όταν το αποτέλεσμα δεν συμβαδίζει με τη λαϊκή ψήφο, όπως έγινε το 2000 και το 2016. Η ένταση αυτών των συζητήσεων δείχνει την απόσταση μεταξύ των αρχών της αντιπροσώπευσης και των μοντέρνων απαιτήσεων για άμεση συμμετοχή. Η σύγχρονη συζήτηση γύρω από την ανάγκη μεταρρύθμισής του ή ακόμα και την κατάργησή του δείχνει πόσο κρίσιμο είναι το ζήτημα της εκπροσώπησης και της προστασίας των μειονοτήτων.

Παρά τις προκλήσεις, το Κολέγιο των Εκλεκτόρων…

 

 συνεχίζει να είναι ένας μηχανισμός που διασφαλίζει τον ομοσπονδιακό και αντιπροσωπευτικό χαρακτήρα της αμερικανικής δημοκρατίας, διατηρώντας την ισορροπία μεταξύ της λαϊκής βούλησης και της αντιπροσώπευσης των πολιτειών. Η συζήτηση για το μέλλον του δεν αφορά μόνο το σύστημα των εκλογών αλλά την ίδια τη φύση της δημοκρατίας και το πώς αυτή πρέπει να εξελίσσεται.

 

Δεν υπάρχουν σχόλια: