Tων Χαράλαμπου Βλαχούτσικου (Αντεπιστέλλων καθηγητής στο πρόγραμμα «International MBA» του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών) και Θεοδωρου Kουλουμπή (Ομότιμος καθηγητής Διεθνών Σχέσεων στο Πανεπιστήμιο Αθηνών.)
Το θέμα της εθνικής κυριαρχίας έχει προσφάτως έλθει στο προσκήνιο του πολιτικού και κοινωνικού διαλόγου για τις επιπτώσεις (έλεγχοι, νομικές παρεμβάσεις, έγκριση δαπανών κ.λπ.) που συνεπάγεται για τη χώρα μας η οικονομική της εξάρτηση από τα δάνεια που μας παρέχουν η Ευρωπαϊκή Ενωση και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο.
Πολιτικοί, σχολιαστές και δημοσιογράφοι, οι οποίοι μιλούν για απώλεια της εθνικής μας κυριαρχίας, την ταυτίζουν με τον πατριωτισμό. Για παράδειγμα, στη σχετική ερώτηση που απηύθυνε στον τέως πρωθυπουργό Γιώργο Παπανδρέου, στις 14 Οκτωβρίου 2011, ο κ. Καρατζαφέρης δήλωσε: «Τι είναι η εθνική κυριαρχία, την οποία ανά πάσα στιγμή μπορούν να μας αφαιρέσουν αυτοί που μας έφεραν σε αυτή την κατάσταση δανείζοντάς μας με υπέρογκους τόκους; Πώς το επιτρέπετε; Αλλες εποχές σε τέτοιο κίνδυνο λέγαμε το “όχι”, παίρναμε τις λόγχες και ανεβαίναμε στα βουνά».
Στη σημερινή διεθνή πραγματικότητα της παγκοσμιοποίησης, η εθνική κυριαρχία δεν έχει άμεση σχέση με τον πατριωτισμό. Θα ήταν, για παράδειγμα, πατριωτικό αν -επικαλούμενοι την εθνική μας κυριαρχία- αρνιόμασταν τα τεράστια ποσά τα οποία μας δανείζουν οι εταίροι μας, χωρίς τα οποία θα καταντούσαμε να φτάσουμε στην οικονομική καταστροφή της πατρίδας μας με όλα τα εφιαλτικά κοινωνικά και πολιτικά δεινά που αυτή συνεπάγεται;
Κατά τη γνώμη μας το να μιλά ένας πολιτικός για πατριωτισμό με τον παραπάνω τρόπο συνιστά εύκολο και ανεύθυνο λαϊκισμό. Συμβουλεύει ότι ως «γνήσιοι πατριώτες» οφείλουμε να αρνηθούμε τη βοήθεια των κοινοτικών μας εταίρων, ελπίζοντας ότι θα ανακαλύψουμε κάποιους άλλους (Αραβες; Ρώσους; Κινέζους;) που θα ήταν διατεθειμένοι να μας δανείσουν τα τεράστια ποσά που άμεσα χρειαζόμαστε με ευνοϊκότερους όρους.
Πρέπει να προσγειωθούμε επιτέλους! Κατ’ αρχάς το Σύνταγμά μας (άρθρο 28 παράγραφοι 2 και 3) προβλέπει ότι η Ελλάδα μπορεί να παραχωρεί προβλεπόμενες αρμοδιότητες της Βουλής, της κυβέρνησης και των δικαστηρίων σε διεθνείς οργανισμούς (π.χ., τα όργανα της Ευρωπαϊκής Ενωσης και της ΟΝΕ) στο όνομα του εθνικού συμφέροντος. Η Ιστορία μάς έχει διδάξει ότι η νεότερη Ελλάδα υπήρξε πολλές φορές εξαρτημένη από τη βοήθεια ξένων κρατών, με απαρχή τη ναυμαχία του Ναβαρίνου που διασφάλισε την εγκαθίδρυση του ελληνικού κράτους. Δεν θα αφηγηθούμε εδώ το ιστορικό των πολλαπλών, και μερικές φορές βίαιων, οικονομικών και πολιτικών παρεμβάσεων που έγιναν έκτοτε στη χώρα μας. Υπενθυμίζουμε μόνο τις παρεμβάσεις που νομιμοποιούσε η διαχρονική εξάρτηση της Ελλάδας από ξένους δανειστές.
Σήμερα η Ενωμένη Ευρώπη εμπλέκεται ολοένα και περισσότερο στη διαμόρφωση και την εφαρμογή μεταρρυθμίσεων που θα έπρεπε να είχαν υλοποιηθεί στη χώρα μας εδώ και αρκετές δεκαετίες. Και αυτό, όχι μόνο για να μας βοηθήσει να αποπληρώσουμε τα χρέη μας αλλά κυρίως για να μας αποτρέψει να ξαναβρεθούμε σε παρόμοια θέση. Είναι βέβαια προς το συμφέρον της Ευρωζώνης αφενός να αποσοβήσει το «σύνδρομο του ντόμινο», ήτοι μια χρεοκοπία της Ελλάδας που ίσως θα συμπαρέσυρε άλλες μεγαλύτερες και ευάλωτες οικονομίες, και αφετέρου να χρησιμοποιήσει την Ελλάδα ως παράδειγμα χώρας που, έχοντας προχωρήσει στις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις, διασφάλισε τη μελλοντική της οικονομική ευρωστία.
Το νόημα της εθνικής κυριαρχίας σε συνθήκες της λεγόμενης παγκοσμιοποίησης προϋποθέτει σε μεγάλο βαθμό την πολιτική αλληλεξάρτηση των κρατών. Σήμερα κανένα κράτος, οσοδήποτε δυνατό, δεν μπορεί να παραμένει απόλυτα «ανεξάρτητο». Αρκεί να σκεφτούμε ότι ο πρόεδρος των ΗΠΑ έρχεται και ξανάρχεται στην Ευρώπη, όντας σίγουρος πως αν κακοπάθει το ευρώ, θα κακοπάθει και η αμερικανική οικονομία. Βεβαίως, η έννοια και η ουσία της «εθνικής κυριαρχίας» είναι άκρως σημαντική για την Ελλάδα, κυρίως στο πλαίσιο της αρχής της αμοιβαιότητας που προϋποθέτουν οι θεσμοί της Ενωμένης Ευρώπης.
Η βαθιά κρίση που περνάει η χώρα μας προκαλεί τον κάθε πολίτη να αναρωτηθεί πώς μπορεί η «εθνική κυριαρχία» να εναρμονίζεται με την τήρηση αυστηρών συμφωνιών που εμείς και οι εταίροι μας έχουμε συνυπογράψει. Πράγματι οι συμφωνίες αυτές περιέχουν άκρως περιοριστικούς κανόνες. Αλλά, συγχρόνως, διασφαλίζουν τα οφέλη της πολιτικής και της οικονομικής συμπαράστασης της Ευρωζώνης, καθώς και τις δυνατότητες βιώσιμης ανάπτυξης για την εύρυθμη και αποτελεσματική λειτουργία του ελληνικού κράτους.
Είναι πια καιρός, η τελευταία ίσως ευκαιρία, να σταματήσουμε τις κομματικές κοκορομαχίες και να πάψουμε να κρυβόμαστε πίσω από τον βαρύγδουπο, παρωχημένο και λαϊκίστικο λόγο περί «εθνικής κυριαρχίας». Πρέπει να καταλάβουμε επιτέλους ότι η χώρα μας αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα της Ενωμένης Ευρώπης. Επομένως, είναι επιτακτική η ανάγκη να αναγνωρίσουμε τις καταστροφικές συνέπειες των φαντασιώσεων περί απόλυτης ανεξαρτησίας, να φιλοτιμηθούμε και να αφοσιωθούμε στη σκληρή και επίμονη προσπάθεια που απαιτείται για να νοικοκυρέψουμε το σπίτι μας. Διότι αλλιώς θα πέσει και θα μας πλακώσει!
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου