"Κόμμα = Ομάς ανθρώπων, ειδότων ν' αναγιγνώσκωσι και ν' αρθογραφώσιν εχόντων χείρας και πόδας υγιείς, αλλά μισούντων πάσαν εργασίαν, οίτινες ενούμενοι υπο ένα οιονδήποτε αρχηγόν, ζητούσι ν' αναβιβάσωσιν αυτόν δια παντός μέσου εις την έδραν πρωθυπουργού, ίνα παρέχη αυτοίς τα μέσα να ζώσι χωρίς να σκάπτωσι"
Εμμανουήλ Ροΐδης , Έλληνας πεζογράφος και κριτικός (1836-1904)


Όταν το πρόβατο γίνεται λιοντάρι για να γλιτώσει το σφαγείο

Του Ρούσσου Βρανά

«Είχα τη δύναμη να τους συγκρατήσω. Τους άφησα ελεύθερους. Και τα πρόβατα μεταμορφώθηκαν σε λιοντάρια, γιατί δεν ήθελαν να πάνε στο σφαγείο». Ξαβιέ Ματιέ, στέλεχος της γαλλικής ΓΣΕΕ.

Ένα φαινόμενο κοινωνιολογικό επιβεβαιώνεται αργά αλλά σταθερά τα τελευταία χρόνια: η επιστροφή της επικίνδυνης τάξης. Της ίδιας εκείνης τάξης που τρόμαζε τους ισχυρούς στα τέλη του δέκατου ένατου και στις αρχές του εικοστού αιώνα. Και που γι΄ αυτό ακριβώς αναγκάστηκαν να της παραχωρήσουν κεκτημένα και δικαιώματα, με αντάλλαγμα μια κάποια κοινωνική ειρήνη. Να όμως σήμερα που, βολεμένοι στην άνεση και την ησυχία τους, έχοντας αποδιώξει τον φόβο των φτωχών, με τη σιγουριά πως οι σύγχρονοι καιροί τούς ανήκουν, οι προνομιούχοι νιώθουν ότι είχαν ξεχάσει πως οι λιγότερο προνομιούχοι από αυτούς θα μπορούσαν κάποτε να αποδειχθούν επικίνδυνοι. Κι έτσι, αφήνουν τώρα κατά μέρος το καρότο και πιάνουν το ραβδί.

Οι δούλοι δεν πρέπει να καταλάβουν ποτέ πως έχουν έναν κοινό προορισμό. Πρέπει να υπονομευτούν, πρέπει να διχαστούν, πρέπει να ριχτούν ο ένας εναντίον του άλλου. Οι φτωχοί εργαζόμενοι, οι νέοι, οι κάτοικοι των πόλεων, οι μετανάστες, οι άνεργοι, οι υπάλληλοι, οι απεργοί, οι περιθωριακοί, οι συμβασιούχοι, οι απολυμένοι- χίλιες δυο λέξεις που περιγράφουν τον κοινωνικό αποκλεισμό. Αλλά η λέξη «εργάτης» πουθενά. Εργάτης του πνεύματος; Εργάτης της γης; Εργάτης της φάμπρικας; Πουθενά. Η λέξη μοιάζει σαν να έχει αποσυρθεί από την κυκλοφορία, προσαρμοσμένη κι αυτή στους σύγχρονους καιρούς μας, που, πριν ακόμη η οικονομική κρίση τινάξει το σύμπαν στον αέρα, υπόσχονταν να γίνουμε όλοι παροχείς υπηρεσιών ή αυτοδημιούργητοι επιχειρηματίες. Κι όμως, αυτή η λέξη εμπεριέχει όλες τις άλλες, σαν μια συλλογική ταυτότητα.

Μια ταυτότητα που καμιά επίσημη αρχή δεν είναι πρόθυμη να χορηγήσει. Οι άνεργοι; Τεμπέληδες που δεν θέλουν να δουλέψουν. Οι νέοι; Αλήτες περιθωριακοί. Οι απεργοί; Εγωιστές που δεν σκέφτονται παρά μονάχα τα συμφέροντά τους. Οι διαδηλωτές; Τρομοκράτες. «Η ταξική συνείδηση στους πλούσιους είναι πολύ ισχυρή, ενώ στους φτωχούς έχει καταστραφεί ολοκληρωτικά», έλεγε η δημοσιογράφος Μόνα Σολέ σε συνέντευξή της στο ιστολόγιο «Αrticle11». «Στον καθρέφτη, οι πλούσιοι κοιτάζουν δικαιωματικά το εξωραϊσμένο είδωλό τους. Αντίθετα, στον ίδιο καθρέφτη, οι λαϊκές και μεσαίες τάξεις δεν βλέπουν τίποτα άλλο από θολά είδωλα, απατηλά υποδείγματα επιτυχίας, που στόχο έχουν να τις κάνουν να ξεχάσουν την ταυτότητά τους».

Η αυταπάτη αυτή πλησιάζει στο τέλος της. Συντρίφτηκε από τις μεγάλες αλήθειες που αποκάλυψε η οικονομική κρίση, στην Ιρλανδία, την Ισπανία, την Πορτογαλία: πριν ακόμη κινδυνέψουν οι χώρες με χρεοκοπία, είχαν χρεοκοπήσει οι λαοί τους από τη λιτότητα. Έχοντας φτάσει πια στα όριά τους, τα θύματά της αρνούνται να σωπάσουν και αναγγέλλουν κινητοποιήσεις. Η επικίνδυνη τάξη επιστρέφει για να επιβεβαιώσει τον εαυτό της. Ξαναγεννιέται από τις στάχτες της. Το πρόβατο γίνεται λιοντάρι για να γλιτώσει το σφαγείο.

Δεν υπάρχουν σχόλια: